Δημιούργησαν τον πρώτο «τεχνητό» χοληδόχο πόρο για αποκατάσταση του ανθρώπινου ήπατος

Είναι η πρώτη φορά που ένα τέτοιο οργανοειδές (μίνι-όργανο εργαστηρίου), το οποίο έχει δημιουργηθεί στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής, χρησιμοποιείται στην πράξη σε ανθρώπινα όργανα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Φώτη Σαμπαζιώτη του Τμήματος Ιατρικής του Κέιμπριτζ και του ινστιτούτου Wellcome-MRC Cambridge Stem Cell Institute, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο «Science«, ευελπιστούν ότι η έρευνα τους ανοίγει το δρόμο για νέες κυτταρικές θεραπείες για τις ηπατοπάθειες, καθώς τέτοια εργαστηριακά όργανα στο μέλλον θα αντικαθιστούν δυσλειτουργικά μέρη του σώματος και θα αποκαθιστούν την ομαλή λειτουργία του ήπατος ή θα επιδιορθώνουν το ήπαρ από δότες, έτσι αυτό ώστε να είναι πλέον κατάλληλο για μεταμόσχευση.

Η χολή παράγεται στο ήπαρ και μεταφέρεται στο λεπτό έντερο μέσω ενός δικτύου χοληφόρων αγωγών, που σχηματίζονται από επιθηλιακά χολικά κύτταρα. Αν και ζωτική για την πέψη, η χολή γίνεται τοξική, όταν συσσωρεύεται στο ήπαρ, με συνέπεια χρόνιες ηπατοπάθειες, οι οποίες μπορεί να καταλήξουν σε ηπατική ανεπάρκεια, που καθιστά αναπόφευκτη τη μεταμόσχευση.

Οι δυσλειτουργικοί χοληδόχοι πόροι βρίσκονται πίσω από το ένα τρίτο περίπου των μεταμοσχεύσεων ήπατος ενηλίκων και το 70% των αντίστοιχων περιπτώσεων σε παιδιά, καθώς δεν υπάρχουν εναλλακτικές θεραπείες. Όμως υπάρχει έλλειψη δωρητών και διαθέσιμων μοσχευμάτων, με αποτέλεσμα λίγοι ασθενείς να μπορούν να κάνουν μεταμόσχευση έγκαιρα.

Οι ερευνητές ανέπτυξαν μια νέα προσέγγιση και έδειξαν για πρώτη φορά ότι είναι εφικτό να μεταμοσχευθούν οργανοειδή από χολικά κύτταρα που έχουν αναπτυχθεί στο εργαστήριο, σε κατεστραμμένο ανθρώπινο ήπαρ και να αποκαταστήσουν τη λειτουργία του. Στο πλαίσιο αυτό, αποκατέστησαν ήπατα που θεωρούνταν ακατάλληλα για μεταμόσχευση λόγω βλάβης στο χοληδόχο πόρο.

Ο δρ Σαμπαζιώτης δήλωσε ότι «λόγω της χρόνιας έλλειψης οργάνων δωρητών, είναι σημαντικό να βρούμε τρόπους για να επιδιορθώνουμε κατεστραμμένα όργανα ή ακόμη να παρέχουμε εναλλακτικές για τη μεταμόσχευση οργάνων. Εδώ και αρκετά χρόνια χρησιμοποιούμε οργανοειδή σε μικρά ζώα, για να κατανοήσουμε τη βιολογία τους και την αναγεννητική ικανότητα τους, αλλά πάντα ελπίζαμε ότι θα μπορέσουμε να τα χρησιμοποιήσουμε για την αποκατάσταση κατεστραμμένου ανθρώπινου ιστού. Η μελέτη μας είναι η πρώτη που δείχνει ότι, κατ’ αρχήν, αυτό είναι δυνατό».

Ο Φ.Σαμπαζιώτης είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με διδακτορικό στην βιολογία των βλαστικών κυττάρων από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, και θεωρείται πρωτοπόρος στη δημιουργία χοληφόρων πόρων και χολικών οργανοειδών στο εργαστήριο.

Ο καθηγητής Λουντοβίκ Βαλιέρ του ίδιου ινστιτούτου ανέφερε ότι «είναι η πρώτη φορά που καταφέραμε να δείξουμε πως ένα ανθρώπινο ήπαρ μπορεί να βελτιωθεί ή να επιδιορθωθεί με τη χρήση κυττάρων καλλιεργημένων στο εργαστήριο. Έχουμε περαιτέρω δουλειά να κάνουμε για να ελέγξουμε την ασφάλεια και βιωσιμότητα αυτής της προσέγγισης, αλλά ελπίζουμε ότι θα είμαστε σε θέση να τη μεταφέρουμε στην κλινική πρακτική στα επόμενα χρόνια».

Από το ΑΠΕ-ΜΠΕ