Ναυπάκτου Ἱερόθεος: «Τό νόημα τῆς ἑορτῆς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν ἀπό τήν καθιέρωσή της μέχρι σήμερα»

Ὁ Σεβασμιώτατος κ. Ἱερόθεος εἶπε ὅτι ἡ ἑορτή τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν μᾶς δίνει τήν εὐκαιρία νά βλέπουμε διάφορες πτυχές τῆς ζωῆς καί διδασκαλίας τους. Ἐφέτος, μέ τήν ἐπέτειο τῶν 200 ἐτῶν ἀπό τήν Ἐθνεγερσία τοῦ 1821 μᾶς δίνει τήν εὐκαιρία νά δοῦμε ποιό εἶναι τό νόημα τῆς κοινῆς ἑορτῆς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν ἀπό τότε πού καθιερώθηκε μέχρι σήμερα.

Ὁ Σεβασμιώτατος τόνισε τέσσερα ἐνδιαφέροντα σημεῖα.

Πρῶτον, ἡ καθιέρωση τῆς κοινῆς ἑορτῆς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν ἔγινε τόν 11ο αἰώνα, ἕναν πραγματικά κρίσιμο αἰώνα, ἀφοῦ τό δυτικό τμῆμα τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας εἶχε ἀποκοπῆ ἀπό τό Δυτικό τμῆμα της, ὅπου ἀναπτύχθηκε μιά ἰδιαίτερη θεολογία, ἡ Σχολαστική, ἀλλά καί ἀπό τήν Ἀνατολή ἄρχισαν νά εἰσρέουν οἱ Ὀθωμανοί. Ἐπίσης, τόν αἰώνα αὐτόν στήν Κωνσταντινούπολη δημιουργοῦνται διαβρώσεις τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας, ἀλλά καί ἀνάπτυξη τῆς ἐμπειρικῆς θεολογίας μέ τόν ἅγιο Συμεών τόν Νέο Θεολόγο. Ἔτσι, μέ τήν καθιέρωση τῆς κοινῆς ἑορτῆς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν ἤθελαν νά στηριχθοῦν στίς βάσεις τοῦ 4ου αἰῶνος, τότε πού οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες ἔκαναν ἕναν δημιουργικό διάλογο μεταξύ Χριστιανισμοῦ καί Ἑλληνισμοῦ καί ἀπάντησαν στά διάφορα ρεύματα τῆς ἐποχῆς τους.

Δεύτερον, ὁ Ἰωάννης Μαυρόπους Ἐπίσκοπος Εὐχαΐτων, ἦταν ἐκεῖνος πού συνέλαβε αὐτό τό νόημα τῆς κοινῆς ἑορτῆς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Ἦταν λόγιος, ποιητής, εἶχε σχέση μέ τόν Πατριάρχη Μιχαήλ Κηρουλάριο, τόν Αὐτοκράτορα Κωνσταντῖνο Θ΄ Μονομάχο καί τόν Μιχαήλ Ψελλό. Εἶχε ἰσχυρά ἀντανακλαστικά καί συνέλαβε τήν ἐπικαιρότητα τῆς διδασκαλίας τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, γιά νά ἀπαντηθοῦν τά διάφορα θεολογικά ρεύματα τῆς ἐποχῆς του.

Τρίτον, ἡ ἑορτή τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν διαπέρασε ὅλη τήν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας, ἐθεωρεῖτο ὡς Ἐθνική ἑορτή, καί καθόριζε τό νόημα τῆς Παιδείας τῶν Ρωμηῶν. Ἰδιαίτερα ὁ λόγος τοῦ Μεγάλου Βασιλείου πρός τούς νέους, πού θά ὠφεληθοῦν ἀπό τούς λόγους τῶν Ἑλλήνων ἔπαιξε σημαντικό ρόλο.

Τέταρτον, ἡ ἑορτή τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καθιερώθηκε ἐπισήμως ὡς ἑορτή τῆς Παιδείας καί τῶν Γραμμάτων στό νέο Ἑλληνικό Κράτος μετά τήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821. Ὅμως, ταυτόχρονα μετά τήν Ἐθνεγερσία, ὅπως καί πρίν, πέρασαν στό νέο Κράτος τά πρότυπα τῆς δυτικῆς παιδείας καί θεολογίας. Ἔτσι σήμερα διδάσκεται παράλληλα καί ἡ θεολογία τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καί ἡ δυτική παράδοση καί θεολογία.

Ὁ Σεβασμιώτατος κατέληξε ὅτι αὐτό πού συνέλαβε ὁ ἅγιος Ἰωάννης Ἐπίσκοπος Εὐχαΐτων τοῦ Πόντου τόν 11ο αἰώνα, πρέπει νά διαποτίση καί ἐμᾶς πού ζοῦμε στόν 21ο αἰῶνα. Πρέπει νά στηριχθοῦμε στήν Παράδοσή μας, βάσει τῶν ἀρχῶν τοῦ 4ου αἰῶνος μέ τήν διδασκαλία τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καί τοῦ 14ου αἰῶνος μέ τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Μέ αὐτές τίς προϋποθέσεις πρέπει καί νά συνομιλήσουμε δημιουργικά μέ ὅλα αὐτά τά σύγχρονα ρεύματα πού ἔρχονται στήν Ἑλλάδα ἀπό τήν Δύση καί τήν Ἀνατολή, ὅπως ἔκαναν οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, ἀποφεύγοντας τά δύο ἄκρα, δηλαδή τόν φονταμενταλισμό καί τήν ἐκκοσμίκευση.

Μπορεῖτε νά δεῖτε τήν ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου