Οι λόγοι που απειλούν με εξαφάνιση τους σκαραβαίους της Μεσογείου

Σύμφωνα με μια νέα έκθεση της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης, οι σκαραβαίοι της Μεσογείου βρίσκονται αντιμέτωποι με μεγάλες απώλειες κατάλληλων οικοτόπων λόγω της εξαφάνισης των παραδοσιακών πρακτικών κτηνοτροφίας και της εγκατάλειψης αγροτικών εκτάσεων, καθώς επίσης και εξαιτίας της χημικής μόλυνσης της κοπριάς από κτηνιατρικά προϊόντα.

Η πρώτη αξιολόγηση της κόκκινης λίστας του IUCN για τους σκαραβαίους της Μεσογείου, που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 15 Ιανουαρίου, συγκεντρώνει τα αποτελέσματα από την παρακολούθηση 200 σκαθαριών, εκ των οποίων 150 είναι ενδημικά στην περιοχή. Η δημοσίευση αναφέρει ότι το 20% των ειδών που αξιολογούνται απειλούνται με εξαφάνιση, συμπεριλαμβανομένων και 21 ενδημικών ειδών.

«Οι ασπόνδυλες ομάδες όπως τα σκαθάρια κοπριάς μπορούν να λειτουργήσουν ως δείκτες της υγείας των φυσικών τοπίων και της βιοποικιλότητας τους. Η περαιτέρω γνώση αυτών των ειδών θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε πού πρέπει να αναλάβουμε δράση για την αποκατάσταση της υγείας του οικοσυστήματος. Αυτή η έκθεση δείχνει τη σχέση μεταξύ της ποικιλομορφίας των σκαθαριών και των αλλαγών που προκαλούνται από τον άνθρωπο και επιβεβαιώνει επίσης τη σημασία αυτής της χαρισματικής ομάδας ειδών ως μέρος μιας πιο περιεκτικής και αντιπροσωπευτικής κόκκινης λίστας της βιοποικιλότητας της Μεσογείου», σχολίασε η Ana Nieto, επικεφαλής της δράσης για τη διατήρηση των ειδών, στο παγκόσμιο πρόγραμμα ειδών IUCN.

«Το αποτέλεσμα αυτής της εκτίμησης της κόκκινης λίστας αποτελεί περαιτέρω απόδειξη ότι οι προσπάθειες για την αναχαίτιση της απώλειας της βιοποικιλότητας στην περιοχή χρειάζονται σημαντική ώθηση τα επόμενα χρόνια για να διατηρηθούν τα οικοσυστήματα υγιή και να προστατευθεί το φυσικό μας κεφάλαιο για τις μελλοντικές γενιές. Η μετατροπή των λιβαδιών σε γεωργικές εκτάσεις για αρόσιμη καλλιέργεια ή δασοκομία, τα μη βιώσιμα επίπεδα εντατικής βοσκής, η αδιάκριτη χρήση κτηνιατρικών ιατρικών προϊόντων και η εγκατάλειψη της κτηνοτροφίας αποτελούν σημαντικές απειλές για αυτά τα είδη. Απαιτούνται περισσότερες καινοτόμες και ολοκληρωμένες προσεγγίσεις για μια πιο βιώσιμη γεωργία στην περιοχή», εξηγεί ο Antonio Troya, διευθυντής του Κέντρου Μεσογειακής Συνεργασίας της IUCN.

Τόσο η υπερβολική βοσκή, η οποία συμπιέζει το έδαφος και αλλάζει τη δομή της βλάστησης όσο και η εγκατάλειψη των ζώων -η οποία μειώνει την ποσότητα των τροφικών πόρων- θεωρούνται ως μια από τις μεγαλύτερες απειλές για τα σκαθάρια της Μεσογείου. Πράγματι, η παρακμή των παραδοσιακών πρακτικών ενδέχεται να αυξήσουν την πίεση στους πληθυσμούς των σκαθαριών.

Επιπλέον, η εκτεταμένη χρήση κτηνιατρικών προϊόντων οδηγεί σε μόλυνση των περιττωμάτων των ζώων. Η πλειονότητα αυτών των ουσιών μεταβολίζεται ανεπαρκώς από τα ζώα και εκδιώκεται αμετάβλητα στα κόπρανά τους, επηρεάζοντας την πανίδα, όπως τα σκαθάρια.

Σύμφωνα με την IUCN, είναι απαραίτητο να βελτιωθεί η νομοθεσία για τη ρύθμιση της χρήσης κτηνιατρικών προϊόντων για τον έλεγχο των παρασίτων και να εφαρμοστούν μέτρα για να αποφευχθεί η άσκοπη χορήγησή τους.

Η ανάπτυξη αστικών υποδομών, ιδίως στις παράκτιες περιοχές, είναι επίσης μια άλλη σημαντική απειλή.

«Η ποικιλομορφία των σκαθαριών στην περιοχή της Μεσογείου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ποικιλομορφία του τοπίου, την ποικιλία των θηλαστικών που υπάρχουν και τη διαθεσιμότητα μη μολυσμένων βοτάνων κοπριάς. Η βελτιωμένη διαχείριση της εγχώριας και της φυσικής βόσκησης σε φυσικά και γεωργικά τοπία είναι το κλειδί για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας του εδάφους για τη διασφάλιση μελλοντικών υγιών οικοσυστημάτων», λέει ο Dr Jorge Lobo από το Τμήμα Βιοποικιλότητας και Κλιματικής Αλλαγής στο Εθνικό Μουσείο Φυσικών Επιστημών της Ισπανίας.

Η νέα έκθεση επισημαίνει επίσης ότι για 74 είδη δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες για την εκτίμηση του κινδύνου εξαφάνισής τους. Αυτά ταξινομήθηκαν ως είδη με ανεπαρκή δεδομένα.