Πως επηρεάζει ο διαβήτης την ορθοδοντική θεραπεία

Ο σακχαρώδης διαβήτης δημιουργεί πολλά προβλήματα στο στόμα και στα δόντια των πασχόντων από αυτόν. Μάλιστα ο διαβήτης συχνά γίνεται αντιληπτός από τον ειδικό οδοντίατρο ή ορθοδοντικό, στο πλαίσιο της εξέτασης για οδοντικά ή ορθοδοντικά προβλήματα.

Αυτό είναι το συμπέρασμα ολοένα περισσότερων μελετών που δείχνουν ότι οι πάσχοντες από διαβήτη εκδηλώνουν συχνά προβλήματα όπως:

• Ξηροστομία και αίσθημα καύσου στο στόμα
• Μυρωδιά ασετόν στην ανάσα, όταν το σάκχαρο είναι αρρύθμιστο
• Εύθραυστα δόντια, τερηδόνα, μυκητίαση από Candida στο στόμα
• Έλκη (πληγές) στόματος
• Aλλοιωμένη αίσθηση της γεύσης
• Αργή επούλωση των πληγών όπως οι άφτρες
• Eπαναλαμβανόμενες λοιμώξεις στο στόμα

Ακόμα και η ουλίτιδα είναι δύο φορές πιθανότερο να εκδηλωθεί σε έναν πάσχοντα από διαβήτη, απ’ ό,τι σε έναν υγιή συνομήλικό του, σύμφωνα με τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα.

Και σαν να μην ήταν αρκετά όλ’ αυτά, ο σακχαρώδης διαβήτης είναι επίσης πιθανό να προκαλέσει βλάβες στους ιστούς γύρω από τα δόντια (περιοδόντιο). Αυτό έχει ως συνέπεια εκτόπιση και κακή σύγκλειση των δοντιών ή, σε ακραίες περιπτώσεις, καταστροφή του περιοδοντίου.

«Πολλές ερευνητικές ομάδες έχουν αναφέρει ότι περισσότερο από το 5% των ασθενών που απευθύνονται στους οδοντιάτρους με επείγοντα οδοντικά προβλήματα πάσχουν από διαβήτη», λέει η ορθοδοντικός Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, γενική γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Ορθοδοντικών  Ναρθήκων (ΕΕΟΝ). «Άλλες μελέτες δείχνουν ότι το 4% των ασθενών με διαβήτη μαθαίνουν για πρώτη φορά ότι πάσχουν από αυτόν κατά τη διάρκεια οδοντιατρικής αξιολόγησης οδοντικών και ορθοδοντικών επιπλοκών που έχει προκαλέσει το αυξημένο σάκχαρο».

Αμφίδρομη σχέση

Αν και τα ποσοστά αυτά μοιάζουν μικρά, στην πραγματικότητα είναι σημαντικά. Και πιθανώς οφείλονται στην αμφίδρομη σχέση μεταξύ σακχαρώδη διαβήτη και προβλημάτων στα δόντια.

«Ο διαβήτης σχετίζεται με τοπική και με συστηματική φλεγμονώδη αντίδραση. Αυτή επηρεάζει αρνητικά τα δόντια και τις παρακείμενες δομές», εξηγεί η ειδικός. «Αντίστοιχα, τα προβλήματα υγείας στο στόμα διαταράσσουν την ρύθμιση του σακχάρου (γλυκαιμικός έλεγχος)».

Επομένως, συνεχίζει, ο καλός γλυκαιμικός έλεγχος έχει μεγάλη σημασία για τη μείωση των οδοντικών επιπλοκών του διαβήτη. Η δε θεραπεία των οδοντικών/ορθοδοντικών προβλημάτων είναι απαραίτητη για καλή ρύθμιση του σακχάρου.

Πού οφείλονται όμως τα ορθοδοντικά προβλήματα που συχνά ταλαιπωρούν τους ασθενείς με διαβήτη; «Σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στη επίπτωση που επιφέρει η περίσσεια σακχάρου (γλυκόζης)  στις υποστηρικτικές δομές των δοντιών, όπως το περιοδόντιο και τα οστά των γνάθων», απαντά η Δρ. Δούμα-Μιχελάκη. «Η οστική απώλεια μπορεί να οδηγήσει σε κακή σύγκλειση των δοντιών και στη μετακίνησή τους σε ανεπιθύμητη θέση».

Ιδιαιτερότητες της θεραπείας

Ωστόσο η ορθοδοντική φροντίδα των ασθενών με διαβήτη έχει αρκετές ιδιαιτερότητες, επισημαίνει. Κατ’ αρχάς, οι ασθενείς πρέπει να ρυθμίσουν πολύ καλά το σάκχαρό τους πριν αρχίσουν την ορθοδοντική θεραπεία. Πρέπει ακόμα να διατηρήσουν τον καλό γλυκαιμικό έλεγχο έως ότου ολοκληρωθεί η ορθοδοντική παρέμβαση.

Απαραίτητο είναι επίσης να τηρούν τους κανόνες της καλής στοματικής υγιεινής, όσο αφορά τον καθαρισμό και τη φροντίδα για τα δόντια. Για να προχωρήσουν, εξάλλου, στην ορθοδοντική θεραπεία, πρέπει να έχουν εξασφαλίσει καλή περιοδοντική υγεία. Και αυτό διότι μελέτες έχουν δείξει πως όταν οι ασθενείς με διαβήτη υποβάλλονται σε ορθοδοντική θεραπεία με αρρύθμιστο σάκχαρο, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο περιοδοντικής καταστροφής.

Επιπλέον, η ορθοδοντική θεραπεία σε ανήλικους ή ενήλικες ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να εφαρμόζεται με αυξημένη προσοχή. «Τις περισσότερες φορές, οι πιέσεις που ασκούνται με τα σιδεράκια ή τους οδοντικούς νάρθηκες για να ωθηθούν τα δόντια στην επιθυμητή θέση, πρέπει να είναι ελαφρές, ώστε να μην επιβαρυνθούν οι ήδη επιβαρυμένοι ιστοί», εξηγεί η ορθοδοντικός.

Σε ορισμένες ορθοδοντικές θεραπείες, εξάλλου, είναι απαραίτητη η προφύλαξη με λήψη αντιβιοτικών. Το ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών με διαβήτη συχνά είναι εξασθενημένο και οι ίδιοι είναι ευάλωτοι στις λοιμώξεις. Η προληπτική χορήγηση αντιβιοτικών συνήθως συνιστάται όταν απαιτούνται επεμβατικές θεραπείες (π.χ. εισαγωγή εμφυτεύματος) και όχι μη-επεμβατική τοποθέτηση ορθοδοντικών μηχανισμών για να ισιώσουν τα δόντια.

Τι να προσέχουν οι ασθενείς

Τι πρέπει συνεπώς να κάνουν οι ασθενείς με διαβήτη; Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Περιοδοντολογίας συνιστά να κάνουν προληπτικό έλεγχο στα δόντια τους αμέσως μετά τη διάγνωση του διαβήτη.

Ο έλεγχος πρέπει να είναι τακτικός και επαναλαμβανόμενος. Εάν διαπιστωθεί ουλίτιδα, ο ασθενής πρέπει να υποβάλλεται αμέσως στην κατάλληλη θεραπεία. Η ουλίτιδα αποτελεί το πρώτο στάδιο της περιοδοντικής νόσου.

Αν ο ασθενής έχει προβλήματα σύγκλεισης των δοντιών, πρέπει να τα διορθώσει γιατί θα συνεχίζουν να επιδεινώνονται εξαιτίας της απώλειας στήριξης.

Πάνω απ’ όλα, όμως, «οι ασθενείς πρέπει να ρυθμίζουν καλά το σάκχαρό τους, ώστε να διευκολύνουν την διόρθωση των οδοντικών και ορθοδοντικών προβλημάτων, και να προστατεύονται από τις βλάβες στα αγγεία, τα νεύρα και τους ιστούς που προκαλεί το περιττό σάκχαρο», καταλήγει η Δρ. Δούμα-Μιχελάκη.