Έρευνα: Οδηγούμε χωρίς να υπολογίζουμε κανέναν

Για να αλλάξει η εικόνα στους δρόμους της χώρας μας, σύμφωνα με ανθρώπους του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς», απαιτείται δουλειά απ’ όλους και καλλιέργεια παιδείας. «Η αλλαγή κουλτούρας πολύ συχνά συνδέεται με το ζήτημα της τροποποίησης της συμπεριφοράς και της αλλαγής της ακατάλληλης οδικής συμπεριφοράς, με ασφαλέστερη και πολιτισμένη συμπεριφορά.

Η τροποποίηση αυτή, ενδεχομένως να απαιτεί μεγάλη προσπάθεια, μιας και τα εγκατεστημένα πρότυπα οδικής μας συμπεριφοράς είναι προϊόν μιας μακροχρόνιας πορείας εμπειριών μάθησης», σημειώνουν. Για το λόγο αυτό, το Ινστιτούτο έχει αναπτύξει μία σειρά από εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις ηλικίες, επιστημονικά τεκμηριωμένα, που συνδυάζουν τη θεωρητική με τη βιωματική προσέγγιση. Αξίζει να σημειώσουμε ότι μέσω των προγραμμάτων του ΙΟΑΣ έχουν εκπαιδευτεί περισσότεροι από 285.000 μαθητές.

Αναφορικά με τα μέτρα που θα μπορούσε να λάβει η Πολιτεία προκειμένου να αντιμετωπίσει το μεγάλο αυτό πρόβλημα, από το ΙΟΑΣ «Πάνος Μυλωνάς» μάς τονίζουν τη σημασία ενός οργανωμένου σχεδίου με σαφείς στόχους, καθώς επίσης και τη διασφάλιση του ελέγχου της εφαρμογής του νόμου. «Το έργο της Τροχαίας είναι πολύ σημαντικό στο πεδίο της εφαρμογής και πρέπει να υποστηριχτεί με την προσθήκη εκπαιδευμένου προσωπικού και σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού. Παράλληλα, χρειάζεται να γίνουν παρεμβάσεις στις οδικές υποδομές, για την αύξηση της παρεχόμενης ασφάλειας, και φυσικά να δημιουργηθεί οδηγική παιδεία από μικρή ηλικία, μέσω της Εκπαίδευσης», σημειώνουν χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά τους, τα μέλη του συλλόγου «SOS Τροχαία Εγκλήματα», που έχει συσταθεί από συγγενείς θυμάτων τροχαίων, πιέζουν για την αυστηροποίηση των ποινών, και ταυτόχρονα ζητούν την άμεση θέσπιση του ορίου ταχύτητας των 30 χλμ./ώρα εντός των κατοικημένων περιοχών. «Η εγκατάλειψη θύματος να θεωρείται λόγος απαξίωσης της όποιας ηθικής βάσης του ανθρώπου και να συνεπάγεται τη μη αναγνώριση οποιουδήποτε ελαφρυντικού», αναφέρει στη «ΒτΚ» μέλος του Συλλόγου.

Θλιβερό ρεκόρ

Σύμφωνα με τα δεδομένα, η χώρα μας καταγράφει το μεγαλύτερο ποσοστό (56%) θανατηφόρων τροχαίων εντός κατοικημένων περιοχών, όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη αυτό το ποσοστό είναι της τάξεως του 38%. «Η αυξημένη κυκλοφορία, η μη τήρηση των κανόνων του ΚΟΚ και ελλείψεις στις οδικές υποδομές, είναι παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα», αναφέρουν από το ΙΟΑΣ «Πάνος Μυλωνάς» και προσθέτουν: «Στις κατοικημένες περιοχές, και ιδιαίτερα μέσα στον αστικό ιστό, αυξάνεται ο αριθμός των χρηστών που μοιράζονται το δρόμο. Θα πρέπει να συνυπολογιστούν, επίσης, ψυχολογικοί παράγοντες, οι οποίοι σε συνδυασμό με το στρες της καθημερινότητας σχετίζονται με τα τροχαία συμβάντα».

Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία, περισσότερα από τα μισά τροχαία συμβαίνουν σε απόσταση μικρότερη των 8 χλμ. από το σπίτι μας. Το γεγονός αυτό, σημειώνει η επιστημονική ομάδα του ΙΟΑΣ, μπορεί να αποδοθεί στην τάση χαλάρωσης των οδηγών όταν κινούνται σε οικείες διαδρομές, αλλά και στην ελλιπή χρήση μέτρων ασφαλείας (κράνος, ζώνη κ.ά.).

Στο σχεδιασμό (συγκοινωνιακά) της κυκλοφορίας στις πόλεις αποδίδουν, από την πλευρά τους, τα μέλη του συλλόγου «SOS Τροχαία Εγκλήματα» την αύξηση των ατυχημάτων και δυστυχημάτων σε αστικό περιβάλλον. «Ο σχεδιασμός δεν είναι ανθρωποκεντρικός. Προωθεί διαρκώς τη μηχανοκίνηση, που οδηγεί σε μία χαοτική κατάσταση, με αναπόφευκτη την αύξηση των συγκρούσεων και τω θυμάτων», λένε.

Κινητό και οδήγηση

Υπολογίζεται ότι περίπου 10%-30% των τροχαίων συγκρούσεων οφείλεται σε απόσπαση προσοχής λόγω χρήσης κινητού τηλεφώνου, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC). Ειδικότερα, όσον αφορά στην ηλικιακή ομάδα των νέων η χρήση του κινητού αναγνωρίζεται ως ιδιαίτερα δελεαστική και συχνά επιτακτική, ενώ, παράλληλα, ένα σημαντικό ποσοστό νέων αναγνωρίζει ότι η χρήση του κινητού κατά την οδήγηση είναι προβληματική.

Σε πρόσφατη έρευνα (AAA), το 59% νέων σε ηλικία οδηγών ανέφερε χρήση τηλεφώνου ανά χείρας παράλληλα με την οδήγηση, ενώ το 75% των νέων ανέφερε χρήση τηλεφώνου σε στάση/εκκίνηση σε/από φωτεινό σηματοδότη. «Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι, παρόλη την εξοικείωσή μας με τις “έξυπνες” συσκευές, κινητό και οδήγηση δεν πάνε μαζί αφού, αποδεδειγμένα, ο συνδυασμός τους τριπλασιάζει τις πιθανότητες πρόκλησης σοβαρής σύγκρουσης ή θανάσιμου τραυματισμού», σημειώνει με έμφαση η ομάδα του ΙΟΑΣ.

Ποιος φέρει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης; Ο οδηγός, οι υποδομές ή τα αυτοκίνητα;

«Είναι δεδομένο ότι η πλειοψηφία των τροχαίων συμβάντων οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος. Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι αποκλειστικά υπεύθυνος ή συνυπεύθυνος στο 95% των περιπτώσεων τροχαίων συμβάντων», απαντούν οι άνθρωποι του ΙΟΑΣ «Πάνος Μυλωνάς».

Η οδήγηση, όπως αναφέρουν, συμβαίνει σε ένα κοινωνικό πλαίσιο, και τελικά η συμπεριφορά που θα επιδείξει ένας οδηγός είναι συνάρτηση μίας σειράς από παραμέτρους, όπως:

– Η στάση που κάποιος τηρεί απέναντι σε μία σειρά από ζητήματα (όπως για παράδειγμα το να συμμορφώνεται κανείς με τα όρια της ταχύτητας).

– Η εντύπωσή του για το τι κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι.

– Ο βαθμός ελέγχου που νιώθει ότι έχει πάνω στη συμπεριφορά του (π.χ. κατά πόσο είναι σε θέση να ελέγχει το όχημα ενώ αναπτύσσει ταχύτητα).

«Όλα αυτά διαμορφώνουν την οδηγική συμπεριφορά, ώστε τελικά το πώς οδηγούμε να σχετίζεται στενά με λιγότερο ή περισσότερο προσαρμοστικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας», καταλήγουν.

Βαρύς ο «φόρος αίματος»

Αποκαρδιωτικά είναι τα στοιχεία για τα τροχαία ατυχήματα και δυστυχήματα, που σημειώνονται στη χώρα μας. Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ., από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2023 έχουν σημειωθεί 9.352 τροχαία ατυχήματα, εκ των οποίων τα 492 ήταν θανατηφόρα. Ο αριθμός των νεκρών ανέρχεται σε 518 και των σοβαρά τραυματιών σε 548. Η χώρα μας μετρά και 83 νεκρούς από παρασύρσεις πεζών.

Σύμφωνα με ενημέρωση του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, η Ελληνική Αστυνομία «έχει αυξήσει τη μέριμνά της και την παρεμβατικότητά της για την οδική ασφάλεια». Όπως τονίζεται, «από τον Ιούνιο μέχρι τον Νοέμβριο το 2023, η Τροχαία έκανε 2.829.154 ελέγχους στη χώρα, βεβαιώνοντας 639.655 παραβάσεις. Η ΕΛ.ΑΣ. προέβη σε 40.438 στερήσεις ικανότητας άδειας οδηγού, ενώ βεβαιώθηκαν 218.760 κλήσεις για παράνομη στάθμευση. Αντίστοιχα, στο Λεκανοπέδιο η Τροχαία έκανε 491.241 ελέγχους (έναντι 427.506 πέρυσι) και βεβαίωσε 113.510 παραβάσεις (σε σχέση με 91.751 πέρσι), ενώ στέρησε 16.456 άδειες οδήγησης, έναντι 9.063 το ίδιο διάστημα το 2022».

«Έχουμε έλλειψη οδηγικής παιδείας»

«Οι παράγοντες που οδηγούν στην εξόντωση των νέων στους δρόμους είναι πολλοί», λέει στη «ΒτΚ» ο εκπαιδευτής Οδικής Συμπεριφοράς Κωνσταντίνος («Ιαβέρης») Μαρκουίζος. «Η κακή νοοτροπία που παρατηρούμε, έχει τις ρίζες της σε προηγούμενες δεκαετίες. Κάνουμε λάθος όταν θεωρούμε πως η οδήγηση είναι κάτι εύκολο, ανώδυνο και ακίνδυνο. Στην ουσία πρόκειται για μία επικίνδυνη δραστηριότητα που μπορεί ο καθένας να κάνει σε οποιαδήποτε ηλικία».

Συνομιλώντας με τον κ. Μαρκουίζο αντιλαμβανόμαστε την έλλειψη οδηγικής παιδείας και κουλτούρας που χαρακτηρίζει ένα ποσοστό των Ελλήνων οδηγών. «Η παιδεία διαμορφώνεται μέσα στο σπίτι, όχι μόνο με λόγια, αλλά και με πράξεις. Το παιδί αντιγράφει τις πρακτικές των μεγαλύτερων», αναφέρει ο ίδιος, τονίζοντας ότι η «οδηγική αναρχία» που επικρατούσε κατά το παρελθόν, διαιωνίζεται. Όσον αφορά στην εκπαίδευση των μελλοντικών οδηγών ο κ. Μαρκουίζος στέκεται στο κομμάτι της ευαισθητοποίησης των νέων. «Χρειάζεται να έχουμε αυτοεκτίμηση, συνείδηση και ενσυναίσθηση. Θέλουμε να κάνουμε καλύτερους ανθρώπους πάρα οδηγούς», λέει.

Η τρελή πορεία αντίθετα στο ρεύμα κυκλοφορίας

Δύο περιστατικά που καταγράφηκαν στους δρόμους της Αθήνας και του Βόλου έχουν προκαλέσει την οργή της κοινωνίας, ενώ, ταυτόχρονα, δημιουργούν απορία για τη συμπεριφορά που επιδεικνύουν ορισμένοι όταν οδηγούν. Την ώρα που καθημερινά σημειώνονται οι τραγωδίες στην άσφαλτο. Μόνο σε ένα 24ωρο, την προηγούμενη εβδομάδα έξι συνάνθρωποί μας έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία.

Οι πρωταγωνιστές των συμβάντων, ένας 73χρονος και ένας 21χρονος, αποφάσισαν να οδηγήσουν χωρίς να έχουν τη νηφαλιότητα που απαιτείται και να θέσουν σε κίνδυνο τους συμπολίτες τους. Ο 73χρονος επιχειρηματίας, το όνομα του οποίου έχει συνδεθεί με τη νυχτερινή ζωή της Αθήνας αλλά και δημοφιλών νησιωτικών προορισμών, οδηγούσε για πάνω από μία ώρα ανάποδα παραβιάζοντας διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Ο συγκεκριμένος οδηγός αρχικά εντοπίστηκε να κινείται αντίθετα στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, στο ύψος της συμβολής της με την οδό Ακαδημίας.

Στο σημείο άμεσα έφτασαν περιπολικά, με τον 73χρονο να μην συμμορφώνεται στις υποδείξεις των αστυνομικών, να αναπτύσσει ταχύτητα και να συνεχίζει την τρελή πορεία του. Πιο συγκεκριμένα, ο 73χρονος παραβίασε διαδοχικά ερυθρούς σηματοδότες, κινήθηκε αντίθετα σε μονόδρομους, σε γραμμές του τραμ και σε πεζοδρόμια. Διέσχισε το Κολωνάκι και τους Αμπελόκηπους, κατευθύνθηκε στη λεωφόρο Μεσογείων, εισήλθε στην Αττική Οδό και κατέληξε στην περιοχή της Παλλήνης, όπου ακινητοποιήθηκε και συνελήφθη. Η απίστευτη αυτή καταδίωξη έλαβε χώρα τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής 17 Δεκεμβρίου.

Οι παραβάσεις που διαπιστώθηκαν ήταν: οδήγηση υπό την επίδραση αλκοόλ, παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, κίνηση αντίθετα σε μονόδρομο, παραβίαση διπλής διαχωριστικής λωρίδας και του επιβλήθηκαν διοικητικά πρόστιμα συνολικού ύψους 12.560 ευρώ. Επίσης, του αφαιρέθηκαν η άδεια οδήγησης για περισσότερα από τρία χρόνια (συνολικά 1.160 ημέρες) και οι πινακίδες κυκλοφορίας, ενώ το αυτοκίνητο κατασχέθηκε.

Στο άλλο περιστατικό, που έγινε γνωστό το πρωί της Τετάρτης (20.12), ένας 21χρονος στο Βόλο, για να αποφύγει τον έλεγχο παραβίασε φωτεινούς σηματοδότες χτύπησε περιπολικό της Αστυνομίας και αφού συνελήφθη, αποδείχθηκε ότι ήταν μεθυσμένος. Μάλιστα, το όχημα που οδηγούσε ο νεαρός δεν είχε πινακίδες, καθώς είχαν αφαιρεθεί ως αποτέλεσμα κάποιας άλλης παράβασης. Το περιστατικό σημειώθηκε τα ξημερώματα του περασμένου Σαββάτου.

Ο 21χρονος, υπό την επήρεια μέθης, κινούμενος στον κέντρο του Βόλου δεν σταμάτησε σε σήμα των αστυνομικών, παραβίασε 12 κόκκινους φωτεινούς σηματοδότες, εμβόλισε όχημα της Αστυνομίας και, τελικά, εντοπίστηκε και συνελήφθη στο σπίτι του. Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, υπεβλήθη σε δύο αλκοτέστ, στο πρώτο εκ των οποίων βρέθηκε συγκέντρωση αλκοόλ στο αίμα του 1,50 mgr/l, και στο δεύτερο, λίγο πάνω από το όριο. Ο 21χρονος καταδικάσθηκε σε 26 μήνες φυλάκιση και αφαίρεση άδειας οδήγησης για έξι μήνες. Ο ίδιος, μάλιστα, υποστήριξε στις δικαστικές Αρχές πως είχε μειωμένη οδηγική αντίληψη λόγω της ποσότητας αλκοόλ που είχε καταναλώσει, ενώ, παράλληλα, ισχυρίστηκε πως δεν σταμάτησε στο σήμα των αστυνομικών από φόβο, καθώς σε περίπτωση ελέγχου θα γινόταν κατάσχεση του οχήματός του.