Γιατί οι ναρκισσιστές δεν μαθαίνουν από τα λάθη τους;

Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι διαπιστώνουν ότι οι ενέργειές τους είχαν ένα ανεπιθύμητο αποτέλεσμα, τείνουν να επανεξετάζουν τις αποφάσεις τους και να αναρωτιούνται πώς θα μπορούσαν να είχαν συμπεριφερθεί προκειμένου να το αποφύγουν. Οι ναρκισσιστές ωστόσο όταν έρχονται αντιμέτωποι με μια τέτοια κατάσταση, τείνουν να την αποφεύγουν πιστεύοντας ότι ήταν κάτι εντελώς απρόσμενο. Ακριβώς επειδή αρνούνται τα λάθη τους για αυτό και δεν μπορούν να μάθουν από αυτά, σύμφωνα με επιστημονική μελέτη από το Oregon State University.

Η διαδικασία της «αντίστροφης σκέψης»

Η νοητική διαδικασία της ανάλυσης παρελθοντικών ενεργειών με στόχο την εύρεση εναλλακτικών συμπεριφορών ονομάζεται «αντίστροφη σκέψη», όρος που περιγράφει την διαδικασία φαντασίωσης ενός διαφορετικού αποτελέσματος ή σεναρίου από πού πραγματικά συνέβη. Όλοι τείνουμε να υιοθετούμε κάποιο επίπεδο «αυτοπροστατευτικής σκέψης», σύμφωνα με την ερευνήτρια Satoris Howes από το Oregon State University, καθώς συνηθίζουμε να αποδίδουμε την επιτυχία στην προσωπική μας προσπάθεια ενώ συχνά κατηγορούμε άλλους ανθρώπους ή εξωτερικούς παράγοντες για την αποτυχία, αποδίδοντας την σε άλλες ελλείψεις. «Οι ναρκισσιστές ωστόσο, το κάνουν επειδή πιστεύουν ότι πράγματι είναι καλύτεροι από τους άλλους» δηλώνει η Satoris Howes.

Η μεροληψία της «ύστερης γνώσης»

Ο ναρκισσισμός ορίζεται ως η πίστη ενός ατόμου στην προσωπική του ανωτερότητα, με τους ναρκισσιστές να θεωρούν ότι είναι καλύτεροι και ότι αξίζουν περισσότερο από τα άτομα γύρω τους. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Journal of Management, περιλαμβάνει τέσσερις διαφορετικές παραλλαγές του ίδιου πειράματος με τέσσερις διαφορετικές ομάδες συμμετεχόντων, συμπεριλαμβανομένων μαθητών, υπαλλήλων και διευθυντών με σημαντική εμπειρία στον τομέα των προσλήψεων. Στις τέσσερις παραλλαγές πραγματοποιήθηκαν διαφορετικοί πειραματικοί μέθοδοι για την ανάλυση του τρόπου με τον οποίο η διαδικασία της αντίστροφης σκέψης επηρεάστηκε από την μεροληψία της «ύστερης γνώσης», η οποία είναι η τάση να υπερβάλλουμε εκ των υστέρων για αυτό που νομίζαμε ότι γνωρίζαμε πριν συμβεί στην πραγματικότητα.

Απόλυτη άρνηση ή απόλυτη σιγουριά

Οι ερευνητές λοιπόν, στα πλαίσια της μελέτης διαπίστωσαν ότι όταν οι ναρκισσιστές προέβλεπαν ένα αποτέλεσμα σωστά, τότε υποστήριζαν εντόνως ότι το γνώριζαν εξαρχής ή καθ’όλη την διάρκεια ενώ ότι προέβλεπαν λανθασμένα, υποστήριζαν ότι το αποτέλεσμα δεν ήταν προβλέψιμο και ότι «κανένας δεν θα μπορούσε να το μαντέψει ή να το περιμένει». Σε κάθε περίπτωση, οι ναρκισσιστές δεν θεωρούσαν ότι έπρεπε να κάνουν κάτι διαφορετικά ή ότι θα έπρεπε να ασκήσουν κάποιο είδος κριτικής στις πράξεις τους για να φέρουν θετικά αποτελέσματα σε μελλοντικές αντίστοιχες αποφάσεις.