Η αυξημένη χοληστερόλη μπορεί να επηρεάζει τη γονιμότητα!

Εάν δυσκολεύεστε να αποκτήσετε παιδί, ίσως πρέπει να ελέγξετε τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα σας. Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν τα επιστημονικά ευρήματα που δείχνουν ότι η αυξημένη ολική και κακή (LDL) χοληστερόλη πλήττουν τη γονιμότητα, ενώ η καλή (HDL) δρα ευεργετικά.

Μία από αυτές τις μελέτες δημοσιεύθηκε το 2018 στην ιατρική επιθεώρηση BMJ Open. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν, στη Νορβηγία, μελέτησαν χιλιάδες εθελόντριες, διαπιστώνοντας πως όσες είχαν δυσλιπιδαιμία έμεναν συχνότερα άτεκνες ή αποκτούσαν το πολύ ένα παιδί.

Η δυσλιπιδαιμία είναι τα παθολογικά επίπεδα λιπιδίων (χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων) στο αίμα.

Στη νορβηγική μελέτη συμμετείχαν περισσότερες από 4.300 γυναίκες, οι 2.100 εκ των οποίων είχαν ένα ή κανένα παιδί. Σύμφωνα με τα ευρήματά της:

• Οι γυναίκες με χαμηλά επίπεδα καλής (HDL) χοληστερόλης και υψηλά επίπεδα κακής (LDL) χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων, είχαν αυξημένες πιθανότητες να αποκτήσουν μόνο ένα παιδί.
• Οι γυναίκες με υψηλά επίπεδα LDL και ολικής χοληστερόλης είχαν αυξημένες πιθανότητες να μην κάνουν κανένα παιδί.
• Οι γυναίκες με δυσλιπιδαιμία που ταυτοχρόνως ήταν υπέρβαρες ή παχύσαρκες είχαν ιδιαιτέρως αυξημένες πιθανότητες ατεκνίας.

Ανάλογα ευρήματα είχε λίγα χρόνια νωρίτερα άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. Σε αυτήν συμμετείχαν 501 ζευγάρια, μέσης ηλικίας 31 ετών, που προσπαθούσαν να αποκτήσουν παιδί.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα ζευγάρια που δεν κατόρθωσαν να επιτύχουν εγκυμοσύνη μέσα σε 12 μήνες, είχαν κατά μέσο όρο σημαντικά υψηλότερα επίπεδα της χοληστερόλης.

Διαβήτης και μεταβολικό σύνδρομο

«Είναι γεγονός πως η κακή διατροφή και η παγκόσμια επιδημία της παχυσαρκίας συνοδεύονται από αυξανόμενη συχνότητα δυσλιπιδαιμίας στους ενήλικες», λέει ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ. Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of Life.

Και συνεχίζει: «Η δυσλιπιδαιμία σχετίζεται με προβλήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών και το μεταβολικό σύνδρομο. Οι παθήσεις αυτές από μόνες τους αυξάνουν τον κίνδυνο υπογονιμότητας.

»Εικάζουμε όμως ότι τα λιπίδια παίζουν και απευθείας ρόλο στην γονιμότητα. Και αυτό διότι η χοληστερόλη είναι πολύ σημαντική για πολλές λειτουργίες που εμπλέκονται με τη γονιμότητα».

Όπως εξηγεί ο Δρ. Βασιλόπουλος, η χοληστερόλη είναι μία λιπαρά ουσία η οποία:

• Αποτελεί βασικό δομικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών (τους επιτρέπει να διατηρούν την διαπερατότητα και την ρευστότητά τους)
• Παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία των αιμοφόρων αγγείων και των νευρικών ινών
• Συμμετέχει στη σύνθεση βιταμίνης D, χολικού οξέος και στεροειδών ορμονών.

Οι ορμόνες του φύλου

Επιπλέον, «η ισορροπία ανάμεσα στη σύνθεση και στον καταβολισμό της χοληστερόλης είναι απαραίτητη για να εξασφαλίζονται οι φυσιολογικές κυτταρικές διεργασίες», τονίζει ο Δρ. Βασιλόπουλος.

Στις διεργασίες αυτές συμπεριλαμβάνεται η παραγωγή των ορμονών του φύλου (τεστοστερόνη, οιστραδιόλη, προγεστερόνη). Οι ορμόνες αυτές είναι πολύ σημαντικές για:

• Την ερωτική επιθυμία
• Την αναπαραγωγή
• Τη διατήρηση της εγκυμοσύνης

Οι δραστικές αυξήσεις (ή μειώσεις) των φυσιολογικών επιπέδων της χοληστερόλης επηρεάζουν αρνητικά την παραγωγή αυτών των ορμονών, κατά τον Δρ. Βασιλόπουλο. «Αυτός πιστεύεται ότι είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε η χοληστερόλη να επέμβει στην αναπαραγωγική διαδικασία, εμποδίζοντας την επίτευξη ή/και διατήρηση μιας εγκυμοσύνης», εξηγεί.

Από την ομοιόσταση (σταθερή ισορροπία) της χοληστερόλης εξαρτάται και η ανδρική αναπαραγωγική λειτουργία, όπως έχουν δείξει έρευνες στο εργαστήριο. Για παράδειγμα είναι καθοριστική για λειτουργίες των όρχεων όπως αυτή των κυττάρων Sertoli (θρέφουν και στηρίζουν τα σπερματοζωάρια). Επομένως, οι παθολογικές συγκεντρώσεις της χοληστερόλης στο αίμα μπορεί να επηρεάζουν την αναπαραγωγική λειτουργία και να οδηγούν στην ανδρική υπογονιμότητα.

«Τη συσχέτιση της ομοιόστασης των λιπιδίων με την ανδρική γονιμότητα τη βλέπουμε συχνά στους άρρενες ασθενείς μας με υπερλιπιδαιμία ή μεταβολικό σύνδρομο», λέει ο Δρ. Βασιλόπουλος. «Χρειαζόμαστε όμως επιδημιολογικά δεδομένα από μεγάλες έρευνες για να τη θεωρήσουμε οριστική».

Επιδράσεις σε ωάρια, σπερματοζωάρια

Άλλες έρευνες έχουν συσχετίσει τη χοληστερόλη με επιδράσεις στα ωάρια και τα σπερματοζωάρια. Για παράδειγμα, η HDL χοληστερόλη, η οποία αποκαλείται «καλή» γιατί ασκεί καρδιοπροστατευτική δράση, έχει συσχετισθεί:

• Με καλύτερης ποιότητας ωάρια και έμβρυα
• Με ευνοϊκές επιδράσεις στη σπερματογένεση

Αντίθετα, η αυξημένη ολική χοληστερόλη σχετίζεται με φλεγμονώδεις διεργασίες στο εσωτερικό τοίχωμα των αιμοφόρων αγγείων (επιθήλιο). Οι διεργασίες αυτές παρεμποδίζουν την ελεύθερη ροή του αίματος. Χωρίς ικανοποιητική παροχή αίματος, όμως, πλήττεται η υγεία των ωαρίων και των σπερματοζωαρίων.

Ωστόσο τη γονιμότητα δεν μπορεί να πλήξουν μόνο τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, αλλά πιθανώς και τα πολύ χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης. Και αυτό, διότι αν η χοληστερόλη σε όλες της τις μορφές δεν υπάρχει σε επαρκή επίπεδα στον οργανισμό, θα διαταραχθούν όλες οι διεργασίες στις οποίες συμμετέχει.

«Αν και το όλο θέμα εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο ερευνών, τα έως τώρα στοιχεία υποδηλώνουν ότι τα ζευγάρια με πρόβλημα αυξημένης χοληστερόλης δυσκολεύονται περισσότερο να τεκνοποιήσουν», λέει ο Δρ. Βασιλόπουλος.

«Αυτό ισχύει τόσο αν πάσχουν και οι δύο από υπερχοληστερολαιμία, όσο και αν πάσχει μόνο ο ένας από τους δύο. Επομένως η χοληστερόλη είναι ένας ακόμα παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από τα ζευγάρια που δυσκολεύονται να αποκτήσουν παιδί και, όταν απαιτείται, να λαμβάνονται μέτρα για να αντιμετωπιστεί», καταλήγει.