Η άνοδος της θερμοκρασίας στην Ανταρκτική συρρίκνωσε την τρύπα του όζοντος

Η τρύπα του όζοντος είχε το 2019 τη μικρότερη έκτασή της από τότε που οι επιστήμονες άρχισαν την παρακολούθησή της το 1982. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στις αφύσικα υψηλές θερμοκρασίες στη στρατόσφαιρα πάνω από την Ανταρκτική, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ και την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA).

Η τρύπα του όζοντος έφθασε φέτος στο μέγιστο σημείο της στις 8 Σεπτεμβρίου, στα 16,4 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα (το μικρότερο ετήσιο μέγιστο όλων των εποχών). Στη συνέχεια, έως τα μέσα Οκτωβρίου είχε πλέον συρρικνωθεί κάτω από 10 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, το χαμηλότερο επίπεδο στην ιστορία.

Είναι η τρίτη φορά μέσα στα τελευταία 40 χρόνια που η υψηλή θερμοκρασία του αέρα έχει οδηγήσει σε σμίκρυνση της τρύπας του όζοντος. Κάτι ανάλογο, αλλά σε μικρότερο βαθμό από ό,τι το 2019, είχε γίνει το 1988 και το 2002, όταν πάλι είχαν υπάρξει ασυνήθιστα μικρές τρύπες όζοντος.

«Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι αυτό που βλέπουμε φέτος, οφείλεται στις υψηλότερες στρατοσφαιρικές θερμοκρασίες. Δεν είναι σημάδι ότι το ατμοσφαιρικό όζον ξαφνικά μπήκε σε πορεία ταχείας ανάκαμψης», δήλωσε ο Πολ Νιούμαν, επικεφαλής γεωεπιστήμονας του Διαστημικού Κέντρου Goddard της NASA.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η τρύπα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική, η οποία είχε ανακαλυφθεί το 1985 από Βρετανούς επιστήμονες, θα έχει επιστρέψει στα επίπεδα του 1980 έως περίπου το 2070, καθώς αργά αλλά σταθερά συνεχίζουν να μειώνονται οι συγκεντρώσεις στην ατμόσφαιρα των χημικών ουσιών (χλωροφθορανθράκων) που είχαν απαγορευθεί από το διεθνές Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ του 1987.

Η τρύπα του όζοντος, που δημιουργείται όταν οι ηλιακές ακτίνες αντιδρούν με ανθρωπογενείς χημικές ουσίες, με αποτέλεσμα οι χημικές αντιδράσεις να καταστρέφουν τα μόρια του όζοντος, μετρείται με δορυφόρους και μετεωρολογικά μπαλόνια στο νότιο πόλο.

Το στρώμα όζοντος της στρατόσφαιρας προστατεύει τον πλανήτη από τη δυνητικά επικίνδυνη υπεριώδη ακτινοβολία, που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος και καταρράκτη στα μάτια, να καταστείλει τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος του σώματος, αλλά και να κάνει ζημιά στα φυτά. Πιο κοντά την επιφάνεια της Γης, το όζον δημιουργείται ως υποπροϊόν της ρύπανσης και μπορεί να πυροδοτήσει ή να επιδεινώσει διάφορες παθήσεις, όπως άσθμα, βρογχίτιδα, δύσπνοια κ.α.