Κορωνοϊός: Επιτίθεται και στην καρδιά – Τι έδειξε νέα έρευνα

Ο κορονοϊός Covid-19 μπορεί να είναι ένας αναπνευστικός ιός, αλλά προκαλεί σοβαρές βλάβες στην καρδιά ορισμένων ασθενών. Στους ασθενείς αυτούς αυξάνει επίσης σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε 416 ανθρώπους στην Κίνα, οι οποίοι εκδήλωσαν την σοβαρή μορφή της λοίμωξης που προκαλεί ο κορωνοϊός. Σχεδόν το 20% εξ αυτών παρουσίασε βλάβες στον καρδιακό μυ, δηλαδή στο τοίχωμά της. Από αυτούς τους ασθενείς, περισσότεροι από τους μισούς έχασαν τελικά τη ζωή τους.

Η Κίνα είναι η χώρα του κόσμου απ’ όπου ξεκίνησε την επέλασή του ο κορωνοϊός Covid-19. Οι γιατροί της ήταν οι πρώτοι που κλήθηκαν να φροντίσουν τους ανθρώπους που αρρώσταιναν εξαιτίας του. Από καιρό είχαν αναφέρει ότι ο κορωνοϊός βλάπτει την καρδιά ιδίως όσων ήδη έχουν καρδιοπάθεια ή υπέρταση.

Μάλιστα πολύ πρόσφατα είχαν αναφέρει ότι το 12% των νοσηλευομένων ασθενών παρουσιάζουν ως επιπλοκή βλάβες του καρδιακού μυός. Η νέα μελέτη, όμως, προσθέτει μία ανησυχητική λεπτομέρεια: οι ασθενείς με τέτοιες βλάβες έχουν «απρόσμενα υψηλό» κίνδυνο θανάτου.

Ποια ήταν τα συχνότερα συμπτώματα

Τα νέα ευρήματα δημοσιεύονται στην ιατρική επιθεώρηση JAMA Cardiology. Όπως γράφουν επιστήμονες από το Νοσοκομείο Renmin του Πανεπιστημίου του Ουχάν (Wuhan), οι 416 ασθενείς είχαν ηλικία 21 έως 95 ετών. Οι 211 (το 50,7%) ήταν γυναίκες.

Ο κορωνοϊός είχε προκαλέσει στην πλειονότητα από αυτούς ένα ή περισσότερα από ορισμένα συμπτώματα. Ειδικότερα:

• Οι 334 (το 80,3%) είχαν πυρετό
• Οι 144 (το 34,6%) είχαν βήχα
• Οι 117 (το 28,1%) είχαν δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή)

Το προφίλ των ασθενών με βλάβη στην καρδιά

Όπως έδειξαν οι εξετάσεις τους οι 82 από τους ασθενείς (το 19,7%) είχαν καρδιακή βλάβη. Η ηλικία τους κυμαινόταν από 34 έως 95 ετών (η μέση ηλικία ήταν τα 74 έτη).

Αντιθέτως, οι ασθενείς χωρίς βλάβη στην καρδιά ήσαν νεότεροι (21-90 ετών, με μέση ηλικία τα 60 έτη).

Επιπλέον, οι ασθενείς με βλάβη στην καρδιά έπασχαν συχνότερα από υποκείμενα προβλήματα υγείας. Από υπέρταση, λ.χ., έπασχε το 59,8% από αυτούς. Το ποσοστό αυτό ήταν διπλάσιο σε σύγκριση με εκείνο σε όσους δεν είχαν καρδιακές βλάβες (ήταν μόνο 23,4%).

Το περίπου 30%, εξ άλλου, των ασθενών με καρδιακή βλάβη έπασχαν από στεφανιαία νόσο. Το σχεδόν 15% από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό εύρημα ήταν η διαφορά στα ευρήματα πολλών εξετάσεων. Παραδείγματος χάριν οι ασθενείς με τραυματισμένη καρδιά είχαν μεταξύ άλλων:

• Υψηλότερα επίπεδα λευκών αιμοσφαιρίων (είναι κύτταρα του ανοσοποιητικού), C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP), κρεατινίνης κ.λπ. Η CRP είναι δείκτης φλεγμονής και η κρεατινίνη δείκτης της νεφρικής λειτουργίας
• Περισσότερα σημεία πύκνωσης στην ακτινογραφία θώρακα.

Πολύ σημαντική διαφορά υπήρξε και στην ανάγκη για υποστήριξη της αναπνοής και διασωλήνωση, αλλά και στις επιπλοκές. Στην πραγματικότητα, οι ασθενείς με καρδιακή βλάβη που χρειάστηκαν υποστήριξη της αναπνοής ήταν τριπλάσιοι, σε σύγκριση με εκείνους χωρίς καρδιακή βλάβη. Επιπλέον, ήταν πολύ περισσότεροι εκείνοι που παρουσίασαν οξεία αναπνευστική δυσχέρεια ή οξεία νεφρική βλάβη.

Το πιο σοβαρό εύρημα όμως είναι πως, όταν ο κορωνοϊός τραυματίσει την καρδιά των ασθενών, αυξάνεται ο κίνδυνος θανάτου. Οι ασθενείς αυτοί είχαν υπερτριπλάσιες πιθανότητες (3,41 φορές περισσότερες) να χάσουν τη ζωή τους.

Οι καρδιοπαθείς πρέπει να προσέχουν

Επειδή ο κορωνοϊός Covid-19 είναι ένας νέος ιός, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν εάν τα νέα ευρήματα θα ισχύσουν και για τον υπόλοιπο κόσμο. «Σίγουρα ελπίζουμε πως όχι. Ωστόσο έως τώρα ό,τι συνέβη στην Κίνα, το αντιμετωπίζουμε λίγο-πολύ και στις άλλες χώρες», λέει ο Dr Thomas Maddox, επικεφαλής της Επιτροπής Επιστήμης & Ποιότητας του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας (ACC).

Το ACC έχει ήδη εκδώσει κλινικές οδηγίες προς τους καρδιολόγους. Μεταξύ άλλων, τους ενημερώνει για τους πρόσθετους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με καρδιοπάθεια. Τους ζητά επίσης να είναι έτοιμοι να επέμβουν για να φροντίσουν τους βαρέως πάσχοντες από τον κορωνοϊό.

Ωστόσο και οι ίδιοι οι καρδιοπαθείς πρέπει να προστατεύσουν την υγεία τους, τονίζει ο Dr Maddox.  Το πρώτο βήμα είναι να θεωρούν τον εαυτό τους υψηλού κινδύνου αν έχουν:

• Εδραιωμένη καρδιακή νόσο (π.χ. έχουν περάσει έμφραγμα)
• Ιστορικό εγκεφαλικού

Επομένως πρέπει να τηρούν όλες τις οδηγίες των ειδικών (στη χώρα μας, του ΕΟΔΥ), με πρώτη την παραμονή στο σπίτι και την αποφυγή της επαφής με άλλα άτομα.

Πως θα μπορούσε ο κορωνοϊός να βλάψει την καρδιά

Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα μπορούσε ο κορωνοϊός Covid-19 να τραυματίσει την καρδιά. Ο Dr Maddox απαντά πως συγκεκριμένη απάντηση προς το παρόν δεν υπάρχει. Ωστόσο έχουν διατυπωθεί ορισμένες θεωρίες.

Η πρώτη θεωρία πρεσβεύει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά βίαια μόλις αντιληφθεί τον κορωνοϊό προκαλώντας την λεγόμενη «καταιγίδα των κυτταροκινών». Οι κυτταροκίνες (ή κυτοκίνες) είναι πρωτεΐνες που παράγονται από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού (τα λευκά αιμοσφαίρια), για να ρυθμίσουν την αντίδρασή του. Όταν οι κυτταροκίνες παράγονται ανεξέλεγκτα, μπορεί να βλάψουν τα εσωτερικά όργανα.

Μία δεύτερη θεωρία είναι ότι στους καρδιοπαθείς, το stress που υφίσταται ο οργανισμός λόγω της λοίμωξης, προκαλεί βλάβες στον ήδη εξασθενημένο καρδιακό μυ.

Η τρίτη θεωρία είναι ότι ο κορωνοϊός εισβάλλει απ’ ευθείας στην καρδιά, λέει ο Dr Maddox. Αυτό ίσως το επιτυγχάνει δεσμεύοντας ορισμένες πρωτεΐνες (υποδοχείς) στην επιφάνεια των καρδιακών κυττάρων. Οι πρωτεΐνες αυτές λέγονται υποδοχείς του ACE. Η δέσμευσή τους είναι το πρώτο βήμα για να εισβάλλει ο κορωνοϊός στο εσωτερικό των κυττάρων.

Προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει ότι μέσω της δέσμευσης αυτών των υποδοχέων εισβάλλει ο κορωνοϊός και στα κύτταρα των πνευμόνων, προκαλώντας πνευμονία.