Κορωνοϊός: Παγκόσμιο μυστήριο η μείωση εμφραγμάτων εν μέσω πανδημίας – Τι λένε κορυφαίοι έλληνες καρδιολόγοι

Όσο εξελίσσεται η πανδημία που έχει προκαλέσει ο νέος κορωνοϊός, σε όλο τον κόσμο αναρωτούνται: που πήγαν όλοι οι ασθενείς με οξύ έμφραγμα  μυοκαρδίου (STEMI); Στην Ελλάδα υπάρχει η διάχυτη εντύπωση από γιατρούς σε όλες τις μεγάλες Καρδιολογικές Κλινικές ότι τα έκτακτα περιστατικά και κυρίως τα εμφράγματα του μυοκαρδίου έχουν μειωθεί εντυπωσιακά από την έναρξη της πανδημίας.

Στο σχετικό άρθρο δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, και το υπογράφουν κορυφαίοι καρδιολόγοι της χώρας, αναφέρεται ότι η μείωση αυτή δεν είναι αισθητή μόνο στην Ελλάδα.

“Οι ιστορίες είναι παράξενα όμοιες σε όλο τον κόσμο”, αναφέρουν χαρακτηριστικά οι επιστήμονες.

Τις πιθανές αιτίες που μπορεί να ερμηνεύουν αυτό το παράξενο, όσο και πρωτοφανές ιατρικό φαινόμενο, οι γιατροί τις αναζητούν: στον φόβο των ασθενών για το νοσοκομείο προκειμένου να μην προσβληθούν από τον κορωνοϊό, στη μείωση των επιπέδων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, στη μείωση των επιπέδων του άγχους εξαιτίας της διακοπής της εργασίας τους, κ.α.

Κορωνοϊός: Ποια είναι τα εντυπωσιακά ποσοστά της μείωσης των εμφραγμάτων παγκοσμίως

Συγκεκριμένα οι κ.κ. Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ, Ιωάννης Γουδέβενος, Πρόεδρος ΕΚΕ, ομ Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ιωάννης Κανακάκης, Αντιπρόεδρος ΕΚΕ, Διευθυντής Νοσ. Αλεξάνδρα, Περικλής Νταβλούρος, Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Πατρών, Δημήτρης Τζιακάς, Καθηγητής Καρδιολογίας Δημοκριτείου Πανεπιστημίου, Κων/νος Τούτουζας, Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ, Κων/νος Τσιούφης, Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ, αναφέρουν τα εξής εντυπωσιακά στοιχεία:

Στην περιοχή της Λομβαρδίας της Ιταλίας, τα ποσοστά των προσερχόμενων εμφραγμάτων μυοκαρδίου με ανάσπαση του ST μειώθηκαν κατά 70%.

“Υπάρχουν αναφορές από ιατρούς ότι τα εάν τα συμπτώματα δεν είναι τόσο σοβαρά, οι ασθενείς δεν καλούν το ασθενοφόρο επειδή φοβούνται”, αναφέρουν οι καρδιολόγοι.

Στην Ισπανία, η πτώση των εμφραγμάτων αγγίζει το 40%. Ομάδα Εργασίας της Επεμβατικής Καρδιολογίας της Ισπανικής Καρδιολογικής Εταιρείας προετοιμάζει άρθρο που αποδεικνύει ότι στην Μαδρίτη η μείωση είναι ακόμα μεγαλύτερη. Σύμφωνα με τους ιατρούς του νοσοκομείων της Μαδρίτης, ενώ το  90% των νοσηλευομένων ασθενών στα περισσότερα νοσοκομεία της πόλης είναι COVID-19, ταυτόχρονα η πτώση των εμφραγμάτων προσεγγίζει το 80%.

Σε μεγάλη Καρδιολογική Κλινική της Μαδρίτης βλέπουν 3-4 ασθενείς με έμφραγμα εβδομαδιαίως, ενώ ο φυσιολογικός αριθμός θα ήταν περίπου τρεις ασθενείς κάθε μέρα. Και οι αριθμοί αυτοί αφορούν μόνο τα εμφράγματα, καθώς δεν συμπεριλαμβάνονται άλλα οξέα στεφανιαία επεισόδια, όπως η ασταθής στηθάγχη ή εμφράγματα χωρίς ανάσπαση του ST.

“Το πιθανότερο σενάριο που δίνεται από τους αρμόδιους ιατρούς είναι ότι οι άνθρωποι είναι τρομοκρατημένοι στο σπίτι, ώστε δεν εμφανίζονται στα τμήματα επειγόντων περιστατικών, τα οποία κατέρρευσαν εντελώς”, αναφέρουν ως πιθανή εξήγηση οι καρδιολόγοι και συμπληρώνουν:

“Ήδη αναφέρονται ανεκδοτικά περιστατικά διεθνώς με επιπλοκές λόγω καθυστερημένης προσέλευσης ασθενών με έμφραγμα του μυοκαρδίου με καρδιογενή καταπληξία (schock), καρδιακή ρήξη, και γενικότερα πράγματα που δεν βλέπουμε τόσο συχνά τώρα, που κατά πάσα πιθανότητα θα δούμε στο μέλλον. Ήδη σε μεγάλο νοσοκομείο στο Μιλάνο έχουν αύξηση των ασθενών με περιεμφραγματικές επιπλοκές”.

Στο Νοσοκομείο του Πανεπιστημίου George Washington στην Ουάσινγκτον, εκτιμάται ότι είχαν μόνο δύο ή τρεις περιπτώσεις εμφραγμάτων τις τελευταίες 3 εβδομάδες, όταν συνήθως βλέπουν 3 εμφράγματα την εβδομάδα, με ετήσιο όγκο των 120-150 περιπτώσεων. Αυτό σε συνδυασμό με μια δραματική μείωση σε όλες τις εισαγωγές οξέων στεφανιαίων συνδρόμων.

Στην Ατλάντα των ΗΠΑ, στο Emory University School of Medicine, εκτιμάται ότι έχουν δει μια πτώση του όγκου των εμφραγμάτων μεταξύ 20% και 50%. Αν και όπως αναφέρεται, πρόκειται για μια μόνο εκτίμηση 1 μηνός και όχι «αξιόπιστα» στοιχεία, καθώς:

“πρέπει πραγματικά να δούμε στο μέλλον τα δεδομένα από το Εθνικό Μητρώο Καρδιαγγειακών Δεδομένων κατά τη διάρκεια των πολλών μηνών που εκτιμάται ότι θα διαρκέσει αυτή η κρίση, ώστε να γίνουν κατανοητές οι επιπτώσεις που επιφέρει ο ίδιος ο ιός, οι αλλαγές στη συμπεριφορά των ανθρώπων και τα μέτρα της κοινωνικής αποστασιοποίησης στην εμφάνιση και θεραπεία των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου”, αναφέρουν χαρακτηριστικά οι γιατροί.

Στο Νοσοκομείο Καρδιάς και Θώρακος του Λίβερπουλ στην Αγγλία, στην τελευταία εφημερία αντιμετωπίσθηκαν τρία περιστατικά με έμφραγμα του μυοκαρδίου μεταξύ 5 και 10 μ.μ. και στη συνέχεια κανένα όλη τη νύχτα.

«Αυτό είναι ανήκουστο στο νοσοκομείο μας», ανέφεραν οι καρδιολόγοι.

Ακόμη λιγότερες είναι οι επείγουσες διακομιδές για άλλα οξέα στεφανιαία σύνδρομα μεταξύ νοσοκομείων. Ο εφημερεύων καρδιολόγος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «πραγματικά αισθανόμαστε την απουσία των εμφραγμάτων εκεί έξω».

Κορωνοϊός και έμφραγμα: Πιθανές εξηγήσεις – Τι υποψιάζονται οι γιατροί

Υπάρχουν πολλές θεωρίες που αναπτύσσονται τελευταία για να εξηγήσουν τις πιθανές αιτίες μείωσης των ποσοστών των εμφραγμάτων κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας.

Οι καρδιολόγοι αναφέρουν κάποιες από αυτές:

• Η λήψη αυστηρών μέτρων ως προς την κυκλοφορία μπορεί να έχει μειώσει σημαντικά τα επίπεδα της ρύπανσης. Η απαγόρευση της ελεύθερης κυκλοφορίας των αυτοκινήτων, η απαγόρευση πολλών πτήσεων και η διακοπή λειτουργίας βιομηχανικών μονάδων έχουν οδηγήσει στην μείωση των επιπέδων τοξικών ουσιών και ίσως να συμβάλλει αυτή η αλλαγή στην ατμόσφαιρα στην μικρότερη επίπτωση εμφραγμάτων.
• Άλλη πιθανή εξήγηση είναι η μείωση του εργασιακού άγχους καθώς πολλοί πλέον δεν πηγαίνουν στην εργασία τους ή εργάζονται από το σπίτι. Οι συνθήκες αυτές έχουν ευεργετικές για την αντιμετώπιση του καθημερινού άγχους και έτσι πιθανόν να μειώνονται τα εμφράγματα του μυοκαρδίου και γενικά τα έκτακτα καρδιακά προβλήματα.
• Επίσης, η παραμονή στο σπίτι λόγω των μέτρων που έχουν ληφθεί μειώνει τη σωματική δραστηριότητα των ανθρώπων και έτσι δεν καταπονείται το καρδιαγγειακό σύστημα. Πιθανώς, να κοιμόμαστε περισσότερο και οι καπνιστές αναγκαστικά να καπνίζουν λιγότερο.
• Η παραμονή στο σπίτι μπορεί να είναι επίσης ευεργετική για την καλύτερη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή. Ιδιαίτερα οι καρδιοπαθείς είναι πιθανόν να είναι πιο συστηματικοί στη λήψη των φαρμάκων.

Κορωνοϊός και έμφραγμα: Τι φοβούνται οι γιατροί

Η εντυπωσιακή μείωση των εμφραγμάτων αν και είναι μια θετική εξέλιξη, φοβίζει τους επιστήμονες μήπως υποκρύπτει μια άλλη σοβαρή πιθανότητα: Μήπως οι ασθενείς αγνοούν τα συμπτώματά τους και δεν πηγαίνουν στο νοσοκομείο, εξαιτίας του φόβου για τον κορωνοϊό:

“Η ανησυχία όλων μας είναι μήπως οι ασθενείς αγνοούν τα συμπτώματα τους, υπό τον φόβο ότι θα κολλήσουν COVID-19 εάν καλέσουν ασθενοφόρο ή καταλήξουν στο τμήμα επειγόντων περιστατικών. Η αργοπορία όμως στην αντιμετώπιση του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου έχει οδυνηρά αποτελέσματα διότι αυξάνονται οι θάνατοι, αλλά και οι επιπλοκές. Χρειάζεται ο ασθενής παραμονή στη μονάδα εντατικής θεραπείας πιο πολλές ημέρες, ενώ πολλαπλασιάζεται ο κίνδυνος να αποκτήσει ο ασθενής καρδιακή ανεπάρκεια με επιπτώσεις στην πρόγνωσή του, στην ποιότητα της ζωής στου, αλλά και οικονομική επιβάρυνση του συνόλου με δεδομένο ότι χρειάζονται ακριβές θεραπείες στη συνέχεια (πχ απινιδωτές)”, αναφέρουν χαρακτηριστικά οι καρδιολόγοι της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας.

Οι γιατροί επισημαίνουν ότι χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην υποεκτίμηση των συμπτωμάτων και τονίζουν ότι η αντιμετώπιση των επειγόντων καρδιολογικών προβλημάτων, και κυρίως το έμφραγμα του μυοκαρδίου, γίνεται κανονικά όπως και πριν την επιδημία COVID-19.

Τι μπορεί να συμβεί όταν λήξει η πανδημία

Υπάρχει ο κίνδυνος όταν ο εφιάλτης με τον κορωνοϊό τελειώσει και επιστρέψουμε στους φυσιολογικούς ρυθμούς ζωής, να αναδειχθούν άλλα σοβαρά προβλήματα στους ανθρώπους με καρδιακή νόσο, πχ:

Η επέκταση της παραμονής στο σπίτι με μειωμένη σωματική δραστηριότητα σε συνδυασμό με λιπαρή διατροφή και κατανάλωση αλκοόλ μπορεί στους επόμενους μήνες να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Ακόμα η παρατεταμένη ισχύ των μέτρων πρόληψης κατά του COVID-19 μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του άγχους.

“Για αυτό πρέπει να προσέχουμε τη διατροφή μας, να προσπαθούμε να υποβαλλόμαστε σε σωματική άσκηση και να διατηρήσουμε τη ψυχική μας γαλήνη”, αναφέρουν οι καρδιολόγοι.

Οι καρδιολόγοι όλης της χώρας προγραμματίζουν το επόμενο διάστημα να ξεκινήσουν μελέτες σε διάφορα επιστημονικά κέντρα με σκοπό να γίνει καταγραφή όλων των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων κατά τη διάρκεια της ενδημίας COVID-19 και να συγκριθεί με περσινά δεδομένα στους αντίστοιχους μήνες. Επίσης, θα ερευνηθεί αν η έκβαση των ασθενών ήταν η ίδια ή είχε διαφορές με την περσινή περίοδο.