Κορωνοϊός: Τα νέα δεδομένα και η σημασία της έγκυρης πληροφόρησης

Ο αριθμός των θανάτων έχει πλέον ξεπεράσει αυτών της προηγούμενης επιδημίας με τον ιό SARS. Αξίζει να σημειωθεί ότι η θνησιμότητα από τον ιό SARS ήταν περίπου 10% ενώ ευτυχώς η θνησιμότητα από τον νέο κορωνοϊό είναι πολύ μικρότερη, κάτω από 2%. Πρέπει όμως να έχουμε στο νου μας ότι κάθε χρόνο διαπιστώνονται παγκοσμίως 290.000 έως 650.000 θάνατοι από επιπλοκές του ιού της γρίπης.

Παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων εκτός Κίνας είναι σε άτομα που είχαν επιστρέψει από την Κίνα υπάρχουν και επιβεβαιωμένες περιπτώσεις μετάδοσης του ιού σε άτομα που δεν είχαν έρθει σε επαφή με ταξιδιώτες από την Κίνα. Αυτό ανακοίνωσε χθες και ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που ζήτησε τα εθνικά συστήματα ανά τον κόσμο να βρίσκονται σε ύψιστη ετοιμότητα.

Τα επιστημονικά δεδομένα που έχουν δημοσιευθεί ως σήμερα, παρέχουν σημαντικές πληροφορίες αναφορικά με τα επιδημιολογικά και κλινικά χαρακτηριστικά της λοίμωξης από τον νέο κορωνοϊό. Ωστόσο, παραμένουν αρκετά στοιχεία που πρέπει να διευκρινιστούν για να διαλευκανθεί πλήρως ο τρόπος μετάδοσης του ιού, ο χρόνος επώασης αλλά και το εύρος και η βαρύτητα των συμπτωμάτων.

Πρόσφατες ανακοινώσεις από την Κίνα σημειώνουν ότι είναι πιθανόν ο νέος κορωνοϊός να πέρασε στους ανθρώπους από την κατανάλωση του κρέατος του φολιδωτού μυρμηγκοφάγου (manis javanica). Το ερπετό αυτό αποτελεί προστατευόμενο είδος αλλά είναι αντικείμενο παράνομου εμπορίου για βρώση αλλά και για χρησιμοποίηση του δέρματός του στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική.

Ο κορωνοϊός που εντοπίστηκε στον άνθρωπο, μοιάζει κατά 99% με τον αντίστοιχο κορωνοϊό που απομονώνεται στο φολιδωτό μυρμηγκοφάγο.  Η περίοδος επώασης του ιού είναι 2 έως 14 ημέρες. Κάθε ασθενής μεταδίδει κατά μέσο όρο τον ιό σε 3 με 4 άτομα. Στο 82% των περιπτώσεων η νόσος είχε ήπια συμπτώματα ενώ στο 18% η κατάσταση των ασθενών ήταν σοβαρή ή κρίσιμη. Έχει διαπιστωθεί ότι το 15% με 20% των ασθενών που ανέπτυξαν πνευμονία λόγω του νέου κορωνοϊού θα χρειαστούν νοσηλεία σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.  Τα συμπτώματα σε άτομα χωρίς επιπλοκές διαρκούν περίπου μια εβδομάδα.

Παράλληλα, με τον αγώνα δρόμου που εξελίσσεται για τον έλεγχο της επιδημίας και την διαχείριση των κρουσμάτων και των βαρέως πασχόντων, οι αρχές βρίσκονται αντιμέτωπες με έναν ακόμη μεγαλύτερο εχθρό. Αυτόν της διασποράς ψευδών ειδήσεων για την επιδημία που προκαλούν φόβο και πανικό. Η εύκολη διάχυση της πληροφορίας μέσα από το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να οδηγήσουν σε ακραίες αντιδράσεις που σε καμία περίπτωση δεν βοηθούν τον περαιτέρω έλεγχο της επιδημίας.

Οι πολίτες θα πρέπει να απαιτούν την διαρκή και άμεση ενημέρωση από τις υπεύθυνες πηγές ενημέρωσης, δηλαδή τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τις κρατικές αρχές κάθε χώρας, τους έγκριτους επιστήμονες και τη διεθνή βιβλιογραφία. Ήδη οι μεγαλύτεροι εκδοτικοί οίκοι έχουν έρθει σε συνεννόηση μεταξύ τους και με την επιστημονική κοινότητα ώστε κάθε μελέτη που αφορά τον κορωνοϊό να αξιολογείται άμεσα και να δημοσιεύεται κατά προτεραιότητα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοινώνει καθημερινά την εξέλιξη των κρουσμάτων και των ασθενών από τον ιό. Παράλληλα, είναι σε συνεννόηση με την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα για τον καλύτερο έλεγχο της επιδημίας και την οργάνωση των κρατών μελών του. Το ίδιο έχει κάνει και το κέντρο ελέγχου νοσημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Προς το παρόν δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία για την λοίμωξη από τον νέο κορωνοϊό αλλά η υποστηρικτική αγωγή και η αντιμετώπιση των επιπλοκών έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ίαση των ασθενών. Η έρευνα για την ανάπτυξη ειδικού εμβολίου είναι εντατική και αναμένεται ότι εντός τετραμήνου θα μπορούν να ξεκινήσουν οι σχετικές κλινικές έρευνες. Ως τότε, ο κάθε πολίτης θα πρέπει να τηρεί τις βασικές αρχές υγιεινής, δηλαδή τακτικό πλύσιμο των χεριών, κάλυψη του στόματος και της μύτης κατά το βήχα ή το φτάρνισμα και την τήρηση απόστασης τουλάχιστον 2 μέτρων από άτομα που έχουν  συμπτώματα ιογενούς λοίμωξης του αναπνευστικού. Τα μέτρα αυτά άλλωστε θα πρέπει να εφαρμόζονται για κάθε ιογενή λοίμωξη όπως στην πολύ συχνότερη λοίμωξη από ιό της γρίπης.

Στην Ελλάδα, έχουν δημιουργηθεί κέντρα αναφοράς και το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό εκπαιδεύεται στη σωστή διαχείριση πιθανών κρουσμάτων. Μόνο μέσω της σωστής ενημέρωσης από έγκυρες πηγές, της οργάνωσης και της σωστής προετοιμασίας θα καταστεί εφικτό να ελεγχθεί η επιδημία σε περίπτωση που ανιχνευθεί κάποιο περιστατικό και στη χώρα μας.

* Ο κ. Θάνος Δημόπουλος είναι πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Συνόδου Πρυτάνεων.