Μοναξιά: Γιατί «πρέπει να είναι θέμα επιλογής»
Η μοναξιά είναι «η κατάσταση ή η συνθήκη του να είσαι μόνος/η», εξηγεί ερευνήτρια από το πανεπιστήμιο του Durham στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο χρόνος που περνά κανείς με τον εαυτό του μπορεί να είναι εσκεμμένος ή ακούσιος, ευχάριστος ή δυσάρεστος. Εξαρτάται από το πλαίσιο. Η μοναξιά λοιπόν δεν είναι απαραίτητα κακή, αλλά είναι ωφέλιμη; Η απάντηση είναι «ναι».
Τα ευρήματα δείχνουν πως η μοναξιά μπορεί να προσφέρει «συναισθηματική ρύθμιση», βοηθώντας στο να μειωθούν τα έντονα συναισθήματα. Μπορεί επίσης να καλλιεργήσει την αίσθηση της αυτονομίας, επιτρέποντας στα άτομα να αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους με τον τρόπο και στον ρυθμό που τους ταιριάζει καλύτερα.
«Πρέπει να είναι θέμα επιλογής»
Σε μελέτη του 2023, οι επιστήμονες εξέτασαν τα οφέλη και τα μειονεκτήματα της μοναξιάς και διερεύνησαν την ιδανική ισορροπία μεταξύ μοναξιάς και κοινωνικοποίησης.
Διαπίστωσαν ότι όταν οι άνθρωποι περνούσαν χρόνο μόνοι επειδή το ήθελαν- «αν ήταν επιλεκτικοί στη μοναξιά τους», όπως χαρακτηριστικά ανέφεραν οι ερευνητές- ένιωθαν τόσο ικανοποιημένοι όσο θα ένιωθαν αν δεν ήταν μόνοι.
Στις μέρες μας, εν τω μεταξύ, μπορεί να είναι δύσκολο να επιλέξεις τη μοναξιά. Και φαίνεται πως η διαφορά μεταξύ μοναξιάς και σύνδεσης είναι λίγο πιο περίπλοκη από ό,τι πιστεύαμε παλιά.
Ο Μόργκαν Ρος, ερευνητής από το πανεπιστήμιο του Όρεγκον που μελετά πώς οι άνθρωποι ισορροπούν τη σύνδεση και την αποσύνδεση στην καθημερινότητά τους, μας προτρέπει να αναθεωρήσουμε τη μοναξιά και να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο τι σημαίνει να είσαι μόνος/η.
«Πραγματικά προσπαθούμε να προωθήσουμε έναν ορισμό της μοναξιάς που να έχει περισσότερο νόημα στο τρέχον περιβάλλον των μέσων μαζικής ενημέρωσης», εξηγεί. Ονομάζει αυτή τη νέα έννοια «κοινωνική μοναξιά»- μοναξιά με την δυνατότητα επικοινωνίας.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, ο Ρος και οι συνεργάτες του περιέγραψαν τις «διάφορες αποχρώσεις της μοναξιάς». Σε κάθε μία από αυτές, δεν αλληλεπιδράς με άλλους ανθρώπους, είτε δια ζώσης είτε διαδικτυακά. Ωστόσο, οι διάφορες αποχρώσεις κατά μήκος του φάσματος της μοναξιάς εκτείνονται από την έντονη μοναξιά (π.χ. να είσαι μόνος/η σε μια καλύβα στο δάσος, χωρίς καν το τηλέφωνό σου) μέχρι το να είσαι μόνος/η, αλλά να έχεις κάποια μορφή αλληλεπίδρασης (π.χ. περνώντας ένα μοναχικό απόγευμα παρακολουθώντας βίντεο μαγειρικής ή διαβάζοντας αναρτήσεις).
Μοναξιά: Δεν χρειάζεται να απομονωθείς από τον κόσμο για να αποκομίσεις τα οφέλη
«Είσαι ακόμα συνδεδεμένος με τις σκέψεις κάποιου άλλου, είτε είναι γραμμένες σε ένα βιβλίο είτε δημοσιευμένες σε μια ροή κοινωνικών μέσων», είπε ο Ρος. «Γνωρίζοντας ότι έχεις ένα δίκτυο ανθρώπων διαθέσιμο όταν είσαι έτοιμος να συνδεθείς, καθιστά τη μοναξιά πιο ευχάριστη. Πρόκειται για μια προσωρινή διακοπή από τους κοινωνικούς δεσμούς σου. Μπορείς να μιλήσεις με ανθρώπους πριν, μπορείς να τους μιλήσεις μετά, αλλά κατά τη διάρκεια εκείνης της στιγμής, εστιάζεις στα οφέλη του να είσαι μόνος/η», συνέχισε ο ίδιος.
«Η μοναξιά δεν χρειάζεται να είναι μεγάλη για να είναι ωφέλιμη. Δεν χρειάζεται να περάσεις μια εβδομάδα στην απομόνωση. Μπορείς να απολαύσεις μια μοναχική βόλτα στο πάρκο, λίγα λεπτά στην αυλή με ένα βιβλίο και ένα φλιτζάνι τσάι καθώς και με το τηλέφωνό σου στην τσέπη, αν το επιλέξεις, έτσι ώστε οι φίλοι και οι αγαπημένοι σου να είναι κοντά αν τους χρειαστείς. Υπάρχουν οφέλη από αυτές τις μικρές εμπειρίες μοναξιάς. Αυτά τα λίγα λεπτά στο ντους, στη μετακίνηση για τη δουλειά, είναι εμπειρίες που έχουν πολλοί άνθρωποι και που ίσως δεν τις σκέφτονται ως μοναξιά, αλλά πιθανότατα αποκομίζουν τα οφέλη τους», υπογραμμίζει.
Η έρευνα του Ρος και των συνεργατών του έχει δείξει ότι οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι η μοναξιά δεν τους απομακρύνει από τους άλλους και που την προσεγγίζουν με θετική διάθεση τη βρίσκουν πιο αναζωογονητική.
Χρειάζεται χρόνος για να ανακαλύψεις τι λειτουργεί καλύτερα για εσένα
Οι επιστήμονες προτείνουν να αφιερώσουμε χρόνο στο να εξερευνήσουμε τι βρίσκουμε ευχάριστο και τι δυσάρεστο κατά τη διάρκεια του χρόνου που περνάμε μόνοι. Τελικά, ο στόχος είναι να διασφαλίσουμε ότι ο χρόνος αυτός έχει κάποιο σκοπό για εμάς. Επομένως, προσαρμόστε την… καλύβα στο δάσος, στην βεράντα σας και απολαύστε τον προσωπικό σας χρόνο όπως ακριβώς τον επιθυμείτε.