Ν/σ Ίσης Μεταχείριση ΑμεΑ: Επιφυλάξεις από την αντιπολίτευση για την ουσιαστική αποτελεσματικότητα

Η θετική στόχευση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την «Αρχή της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, επικαιροποίηση της ορολογίας του Αστικού Κώδικα, του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, του Ποινικού Κώδικα, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, του Κώδικα Συμβολαιογράφων και του ν.4478/2017, για την εναρμόνισή της με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία που κυρώθηκε με τον ν.4074/2012 και λοιπές διατάξεις για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη των ατόμων με αναπηρία» αναγνωρίσθηκε από τους εισηγητές και αγορητές όλων των κομμάτων. Ωστόσο τα κόμματα της αντιπολίτευσης επισήμαναν ότι παραμένει σε ανέξοδες διακηρύξεις.

Ο εισηγητής της ΝΔ Κωνσταντίνος Κυρανάκης ζήτησε την υπερψήφιση του σχεδίου νόμου, τονίζοντας ότι η στρατηγική ενδυνάμωσης των ανθρώπων με αναπηρία θα πρέπει να ενώνει συνολικά όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Το νομοσχέδιο αυτό, είπε, αποτελεί ένα ακόμη βήμα ενδυνάμωσης των δικαιωμάτων των ΑμεΑ, σε ένα πλαίσιο μιας συνολικής στρατηγικής. Αναγνώρισε ότι σαφώς «κανείς δεν ισχυρίζεται ότι το σημερινό νομοσχέδιο λύνει όλα τα προβλήματα, αλλά βήμα βήμα, ναι, μπορούμε να κάνουμε τις ζωές των ανθρώπων κάθε μέρα έστω και λίγο καλύτερες. Καθώς για πρώτη φορά, στην Ελλάδα ψηφίζουμε δωρεάν νομική βοήθεια στους ανθρώπους με αναπηρία ανεξαρτήτως εισοδηματικών κριτηρίων. Την κατάργηση αναχρονιστικής και υποτιμητικής ορολογίας σε πολλά νομοθετικά κείμενα και κώδικες. Τον υποχρεωτικό ορισμό σε κάθε δικαστικό μέγαρο της χώρας ενός υπαλλήλου ο οποίος θα εξασφαλίζει την εύκολη πρόσβαση των αναπήρων σε αυτά. Την αρχή της ισότιμης μεταχείρισης έτσι ώστε όταν κάποιος αδικείται, πέφτει θύμα διάκρισης, να μπορεί πλέον να έχει νόμιμη αξίωση κατά του Ελληνικού Δημοσίου»

Η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Κυριακή Μάλαμα ανέφερε πως οι διατάξεις του νομοσχεδίου κινούνται στη σφαίρα των καλών προθέσεων αλλά δεν έχουν απτή και άμεση εφαρμογή στη ζωή των ατόμων με αναπηρία. Συμφωνούμε, ανέφερε, επί της αρχής για την ισχυροποίηση του θεσμικού πλαισίου της ισότητας και είναι μια θετική εξέλιξη για το κράτος δικαίου και τον νομικό μας πολιτισμό αλλά δεν υπάρχει μια άμεση εφαρμογή, ούτε δημιουργείται ένα σαφές πλαίσιο. Παρατήρησε πως απαιτείται η έκδοση ενός Προεδρικού Διατάγματος από επτά συναρμόδια Υπουργεία για τον καθορισμό των μέτρων που είναι αναγκαία για την εφαρμογή της ισότιμης μεταχείρισης. Με άλλα λόγια, προσέθεσε, παραπέμπεται η εφαρμογή αυτή της θεμελιώδους αρχής, σε έναν κυβερνητικό συντονισμό που είναι απίθανο να ολοκληρωθεί μέσα στις επόμενες μέρες που μας απομένουν μέχρι τις εκλογές. Αναρωτήθηκε γιατί η κυβέρνηση δεν έφερε αυτό το νομοσχέδιο νωρίτερα. Υποστήριξε ότι πρόκειται για μια σειρά από καλές προθέσεις, όταν όλες οι πολιτικές τής κυβέρνησης για τα άτομα με αναπηρία ήταν ακραία νεοφιλελεύθερες, δημοσιονομικά περιοριστικές και πολλές φορές άκρως τιμωρητικές, «σε αντίθεση με τις κυβερνητικές εκτιμήσεις ότι με το παρόν νομοσχέδιο βελτιώνεται η πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στη Δικαιοσύνη». Η δική μας εκτίμηση, ανέφερε η κυρία Μάλαμα, είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα το ρηξικέλευθο σε αυτό το συγκεκριμένο πεδίο. Απέδωσε στην κυβέρνηση ότι χρησιμοποιεί το νομοσχέδιο αυτό ως «προεκλογικό φύλλο συκής» για να εμφανιστεί ως ευαίσθητη απέναντι σε άτομα με αναπηρία. «Εμείς όμως έχουμε καθήκον να καυτηριάζουμε τα κακώς κείμενα της πραγματικότητας και να μην συμβιβαζόμαστε με τις ωραιοποιήσεις και τις στρογγυλοποιήσεις. Παλεύουμε, λοιπόν, για ένα αναπηρικό κίνημα ακηδεμόνευτο και στεκόμαστε δίπλα στις καθημερινές διεκδικήσεις του. Δεν αρνούμαστε στα λόγια. Πιέζουμε με τα έργα» τόνισε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.

Η ειδική αγορήτρια του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νάντια Γιαννακοπούλου ανέφερε πως «η στάση μας βεβαίως και είναι απολύτως θετική, όπως θετική ήταν η αντίληψη και η άποψη όλων των φορέων που κλήθηκαν στην ακρόαση φορέων στην Επιτροπή» και αναγνώρισε πως «το σημερινό νομοσχέδιο κινείται ως προς τη βελτίωση των συνθηκών για τα άτομα με αναπηρία». Εμείς, είπε, σαφώς ως ΠΑΣΟΚ δεν μπορούμε παρά να στηρίξουμε οποιαδήποτε αλλαγή κρίνεται αναγκαία, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση μεταχείριση των ατόμων με αναπηρία. Άλλωστε, προσέθεσε, «το ΠΑΣΟΚ πάντα πρωτοστατούσε μαζί με το αναπηρικό κίνημα στις μεγάλες τομές, στις μεγάλες αλλαγές, οι οποίες έγιναν στη χώρα μας υπέρ των ατόμων με αναπηρία. Γιατί η συμπερίληψη είναι αυτό το οποίο λέμε προοδευτική πολιτική, πολιτική η οποία παρέχει ίσα δικαιώματα σε πιο ευάλωτες, πιο ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι τα άτομα με αναπηρία. Σήμερα με το νομοσχέδιο αυτό, γίνεται ένα βήμα, ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση και στον τομέα της Δικαιοσύνης. Υπάρχουν όμως πολλοί ακόμη τομείς που πρέπει να δούμε».

Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ Μαρία Κομνηνάκα επισήμανε πως με το σχέδιο νόμου που φέρνει η κυβέρνηση στην πραγματικότητα κανείς δεν θα έχει σοβαρό λόγο να διαφωνήσει, «γνωρίζοντας, όμως, ότι απέχει πολύ από αυτό που ευαγγελίζεται ο τίτλος του, από το να εξασφαλίσει ίση μεταχείριση και ίση πρόσβαση στα άτομα με αναπηρία και στη Δικαιοσύνη, πόσο μάλλον σε τόσους άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής. Διότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ανάπηροι στην εργασία, την εκπαίδευση, την υγεία, την κοινωνική ασφάλιση, την κοινωνική ζωή γενικότερα δεν επιλύονται με ευχολόγια ή ανέξοδες λύσεις, όπως επιχειρούν βέβαια διαχρονικά οι αστικές κυβερνήσεις και δυστυχώς σε αυτήν ακριβώς τη λογική εντάσσεται και το συγκεκριμένο νομοσχέδιο». Φυσικά και συμφωνούμε, είπε η βουλευτής, ότι πρέπει να αλλάξουν αναχρονιστικές ή και προσβλητικές ορολογίες αλλά αναρωτιόμαστε αυτό είναι το κύριο ζήτημα ή ότι η εναρμονισμένη με τις πολιτικές της ΕΕ είναι αντιλαϊκή και αντιαναπηρική; Υποστήριξε πως οι ρυθμίσεις που εισάγονται γίνονται περισσότερο για τις εντυπώσεις παρά για την ουσιαστική διευκόλυνση και επίλυση των προβλημάτων τω νΑμεΑ. Χαρακτήρισε προσχηματικό το ενδιαφέρον της κυβέρνησης περί προσβασιμότητας των ΑμΕΑ, και «μένει μόνο σε ανέξοδες νομοθετικές επιλογές, όταν, ακόμα και για αναγκαίες υπηρεσίες και προϊόντα χρειάζεται να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη». Για αυτούς τους λόγους, είπε η βουλευτής εμείς επί της αρχής θα τοποθετηθούμε με το “παρών” και θα διαφοροποιηθούμε σε συγκεκριμένα άρθρα και διατάξεις του.

Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης Κωνσταντίνος Χήτας, ανέφερε πως «το νομοσχέδιο που συζητάμε είναι πάρα πολύ σημαντικό. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Και είναι σημαντικό, όχι γιατί είναι άμεσο και αποτελεσματικό αλλά γιατί αφορά τους συνανθρώπους μας με αναπηρία». Οι άνθρωποι αυτοί, τόνισε, «ούτε χάρη ζητάνε ούτε ελεημοσύνη. Διεκδικούν το αυτονόητο. Την προσοχή της Πολιτείας σύμφωνα με το Σύνταγμα, τα διεθνή ευρωπαϊκά κείμενα και συνθήκες». Υποστήριξε πως οι αλλαγές της ορολογίας στα νομικά κείμενα είναι θετικό αλλά δεν βελτιώνουν την καθημερινότητά τους. Επίσης, προσέθεσε, δεν λύνεται το πρόβλημα της προσβασιμότητα στα δικαστήρια των ΑμεΑ με τον ορισμό διοικητικού υπαλλήλου που θα είναι υπεύθυνος για την εξυπηρέτηση και τη διευκόλυνση τους, όταν στα δικαστικά κτίρια δεν υπάρχουν κατάλληλες υποδομές, κατάλληλες αίθουσες και απουσιάζει ο απαραίτητος υλικοτεχνολογικός εξοπλισμός. Χαρακτήρισε θετική τη διεύρυνση της παροχής νομικής βοήθειας αλλά σημείωσε πως είναι γνωστό το πολύ μεγάλο θέμα που έχει δημιουργηθεί με τις σχετικές αποζημιώσεις των δικηγόρων που συμμετέχουν σε αυτό το θεσμό.

Ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ25 Κρίτων Αρσένης ανέφερε ότι «εμείς θα ψηφίσουμε τις διατάξεις για τις διακρίσεις και ό,τι θετικό μπορεί να φέρει αυτό το νομοσχέδιο. Όμως η πραγματικότητα είναι ότι δεν φέρνετε τίποτα για την προσβασιμότητα στην επιβίωση και για την προσβασιμότητα στην εκπαίδευση, για την προσβασιμότητα σε αυτό που κάνει έναν άνθρωπο ίσο με τον συνάνθρωπο». Τόνισε πως «εμείς δεν θα σταθούμε αρνητικά σε πολλά από αυτά που φέρνει αυτό το νομοσχέδιο, αλλά είμαστε όμως εδώ για να καταγγείλουμε την υποκρισία τού να μιλάμε αυτή τη στιγμή για προσβασιμότητα στην κοινωνική ζωή, όταν αποκλείουμε αυτούς τους ανθρώπους από την πρόσβαση στην επιβίωση, όταν πάρα πολλές οικογένειες ατόμων με αναπηρία δεν μπορούν να θερμανθούν, είναι αποκλεισμένοι από υγειονομική περίθαλψη, χωρίς καμία φροντίδα προσωπικού βοηθού, είναι χωρίς τροφή …».