Πάρκινσον: Δημιούργησαν συσκευή που αξιολογεί την κινητικότητα των ασθενών

Την πρώτη φορητή συσκευή που αξιολογεί στην αληθινή ζωή την κινητικότητα των ασθενών με νόσο Πάρκινσον ανέπτυξαν Ισπανοί επιστήμονες. Με τη βοήθειά της ο γιατρός μπορεί να παρακολουθεί ακόμα και εξ αποστάσεως την πορεία της νόσου και να προσαρμόζει τη θεραπεία σε κάθε ασθενή ξεχωριστά.

Οι επιστήμονες από το Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο της Καταλονίας (UPC) παρουσίασαν την πρωτοποριακή συσκευή τους στο ετήσιο συνέδριο της International Parkinson and Movement Disorder Society (MDS). Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε προσφάτως στη Νίκαια της Γαλλίας.

Όπως εξήγησαν, η συσκευή τους αποτελεί προϊόν μιας έρευνας που άρχισε πριν από 10 χρόνια. Στην μορφή της που άρχισε να διατίθεται πανευρωπαϊκά (και στην Ελλάδα) μοιάζει με κινητό τηλέφωνο, το οποίο φορά ο ασθενής στη ζώνη του για 5 έως 7 ημέρες.

Την συσκευή ρυθμίζει αρχικά ο γιατρός, εισάγοντας τα στοιχεία και τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά του ασθενούς. Στη συνέχεια, την τοποθετεί ο ασθενής στη ζώνη του και αυτή αρχίζει να λειτουργεί αυτόνομα.

Καταγραφή κινητικών συμπτωμάτων

Η συσκευή διαθέτει:

• Έναν «έξυπνο» αισθητήρα ο οποίος καταγράφει όλο το 24ωρο την κινητική κατάσταση του ασθενούς
• Ένα επιταχυνσιόμετρο για να καταγράφει την ταχύτητα της κίνησής του

Με αυτά τα δύο εξαρτήματα καταγράφει όλα τα κινητικά συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον, δηλαδή:

• Την βραδυκινησία (αργές κινήσεις)
• Τον τρόμο (τρέμουλο)
• Την υπερκινησία
• Την ακινησία
• Τις πτώσεις
• Το freezing (είναι το αιφνίδιο «πάγωμα» της κίνησης του ασθενούς που τον ακινητοποιεί για λίγο επιτόπου).

Επιπλέον, η συσκευή υπολογίζει την ενέργεια (θερμίδες) που καταναλώνει ο οργανισμός του ασθενούς και καταγράφει τις στάσεις του σώματός του.

Ευαισθησία και ειδικότητα

Η συσκευή χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη και ειδικούς αλγορίθμους για να αναλύει τα δεδομένα που συλλέγονται. Τα δεδομένα αυτά παρουσιάζονται στον γιατρό σε μορφή γραφημάτων και αριθμών, όταν ο ασθενής τού επιστρέψει τη συσκευή.

Ο γιατρός χρησιμοποιεί τα αποτελέσματα για να αξιολογήσει την κατάσταση του ασθενούς και να κάνει τις απαιτούμενες προσαρμογές στη θεραπεία του. Έχει επίσης τη δυνατότητα να ελέγξει την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων που λαμβάνει ο ασθενής, συσχετίζοντας την ώρα λήψης τους με τα συμπτώματά του.

Όπως ανέφεραν οι επιστήμονες του Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο της Καταλονίας στο συνέδριο, δοκίμασαν τη συσκευή τους σε δεκάδες εθελοντές. Άλλοι από αυτούς έπασχαν από νόσο Πάρκινσον και άλλοι όχι.

Όπως διαπίστωσαν, η συσκευή έχει πολύ υψηλή ευαισθησία (sensitivity) και ειδικότητα (specificity). Η ευαισθησία και η ειδικότητα είναι δύο βασικές παράμετροι της διαγνωστικής ακρίβειας. Η ευαισθησία είναι το ποσοστό των ανθρώπων που νοσούν και έχουν θετικό (άρα σωστό) αποτέλεσμα σε μία εξέταση. Αντίστοιχα, η ειδικότητα είναι το ποσοστό των ατόμων που δεν νοσούν και έχουν αρνητικό αποτέλεσμα στην ίδια εξέταση.

Η αποτελεσματικότητα

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ισπανικής μελέτης, η συσκευή έχει:

• 93% ευαισθησία και 95% ειδικότητα στην δυσκινησία
• 88% ευαισθησία και 81% ειδικότητα στη βραδυκινησία.
• Την ίδια ευαισθησία και ειδικότητα στο freezing (από 85% το καθένα).
• 92% ευαισθησία και 94% ειδικότητα στην ανίχνευση του σταδίου των κινητικών διακυμάνσεων (on-off) της νόσου Πάρκινσον.

Στο στάδιο ON-OFF ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται πια όλη μέρα στα φάρμακα που παίρνει, με αποτέλεσμα η κινητικότητά του να παρουσιάζει διακυμάνσεις μέσα στην ίδια ημέρα.

Αντικειμενική αξιολόγηση

«Με τη νέα συσκευή αλλάζει ο τρόπος που παρακολουθούμε και αντιμετωπίζουμε τη νόσο Πάρκινσον», σχολιάζει ο νευρολόγος Παναγιώτης Ι. Ζήκος, υπεύθυνος του Ιατρείου Νόσου Πάρκινσον & Συναφών Διαταραχών στο 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας και του Κέντρου Πάρκινσον & Διαταραχών Μνήμης Γαλατσίου.

«Μέχρι τώρα δεν είχαμε κάποιον αντικειμενικό τρόπο αξιολόγησης της κινητικότητας των ασθενών μας. Έτσι, καθορίζαμε την αγωγή τους με βάση δύο σημαντικά, αλλά υποκειμενικά κριτήρια. Τα κριτήρια αυτά είναι τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης στο ιατρείο και η περιγραφή μιας τυπικής ημέρας από τον ίδιο τον ασθενή».

Οι δύο αυτοί τρόποι έχουν ορισμένα μειονεκτήματα, εξηγεί ο ειδικός. «Ο νευρολόγος θα βγάλει διαφορετικά συμπεράσματα αν ο ασθενής την ώρα της κλινικής εξέτασης βρίσκεται σε φάση ΟΝ και διαφορετικά αν βρίσκεται σε φάση OFF των κινητικών διακυμάνσεων», λέει.

Επιπλέον, «κατά την υποκειμενική περιγραφή μιας τυπικής μέρας από τους ίδιους τους ασθενείς συχνά διαπιστώνουμε ότι έχουν εντελώς διαφορετική άποψη από τους φροντιστές τους», συνεχίζει. «Πόσο μάλλον που οι μέρες τους δεν είναι ίδιες, διότι καθώς προχωρά η νόσος άλλοτε η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων είναι υψηλή και άλλοτε μειωμένη. Τώρα, όμως, έχουμε στην διάθεσή μας ένα αξιόπιστο δείκτη της κινητικής κατάστασής τους, που περιγράφει με μεγάλη ευαισθησία και ειδικότητα όλα τα κινητικά συμπτώματα που τους ταλαιπωρούν. Ήδη την έχουμε τοποθετήσει στους πρώτους τέσσερις ασθενείς μας και περιμένουμε τις μετρήσεις».

Εξατομίκευση της θεραπείας

Όπως εξηγεί ο κ. Ζήκος, η συσκευή δεν χρειάζεται κάτι ιδιαίτερο στην τοποθέτησή της. Το μόνο που έχει να κάνει ο ασθενής είναι να την περάσει στη ζώνη του και να μην την βγάλει για 7 ημέρες. Γι’ αυτό τον λόγο, οι ασθενείς που μένουν στην περιφέρεια θα μπορούν να αξιολογηθούν και να λάβουν την κατάλληλη αγωγή ακόμα και εξ αποστάσεως, δίχως να επισκεφτούν από κοντά τον γιατρό τους.

«Με τη συσκευή αυτή θα μπορούμε πια να εξατομικεύουμε την θεραπεία ανάλογα με τους βιορυθμούς και τις ατομικές ανάγκες κάθε ασθενούς», προσθέτει ο κ. Ζήκος. «Πιστεύουμε ότι πολλοί ασθενείς με κινητικές διακυμάνσεις θα δουν σημαντική βελτίωση. Θα μπορέσουμε επίσης να διερευνήσουμε περισσότερο το αίτιο και τη συσχέτιση της αγωγής με φαινόμενα όπως το freezing  και οι πτώσεις, ώστε να τα μειώσουμε αποτελεσματικά στους ασθενείς μας».

Η νέα συσκευή διαθέτει επαναφορτιζόμενη μπαταρία που διαρκεί 7 ημέρες, καθώς και δυνατότητα αποθήκευσης πληροφοριών για τουλάχιστον 1 χρόνο.