Πώς μπορείς να σώσεις τον πλανήτη αλλάζοντας… γκαρνταρόμπα

Our style rocks, αλλά τα ρούχα που φοράμε λένε πάντα ιστορίες. Τόσο για εμάς όσο και γι’ αυτά. Σκεφτείτε εάν η δική τους ιστορία ήταν μια ιστορία απληστίας, τόνων αποβλήτων και ρύπανσης, κλιματικού χάους και εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Ποιος από εμάς θα ’θελε να τη μοιράζεται με τον κόσμο; Αυτή την ερώτηση απευθύνει στο καταναλωτικό κοινό, άνδρες και γυναίκες, η Ελληνική Πλατφόρμα για την Ανάπτυξη, η οποία μαζί με 24 εθνικές πλατφόρμες της κοινωνίας πολιτών από όλη την Ευρώπη και το European Environmental Bureau μας καλεί να λάβουμε μέρος στην εκστρατεία για «Αλλαγή γκαρνταρόμπας» ζητώντας από τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης να αναλάβουν επείγουσα δράση για τις κοινωνικά και περιβαλλοντικά καταστρεπτικές πρακτικές της βιομηχανίας μόδας.

Γιατί χρειάζεται να αλλάξουμε συνήθειες; Γιατί, όπως θυμίζει η Ελληνική Πλατφόρμα για την Ανάπτυξη, τον Δεκέμβριο του 2019, 43 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια πυρκαγιάς σε εργοστάσιο ενδυμάτων στο Νέο Δελχί. Περισσότεροι από 100 άνθρωποι φέρεται να κοιμούνταν στο εργοστάσιο όταν η φωτιά ξεκίνησε κοντά στη Sadar Bazaar, μια μεγάλη αγορά χονδρικής, στην παλιά συνοικία της πόλης. Το κτίριο δεν είχε κατάλληλες εγκαταστάσεις και λειτουργούσε παράνομα ως εργοστάσιο. Ο ιδιοκτήτης συνελήφθη. Πρόκειται για το τελευταίο από τα πάμπολλα δυστυχήματα που έχουν λάβει χώρα σε εργοστάσια παραγωγής ενδυμάτων στην Ινδία, στην Κίνα, στην Τουρκία, στο Μπανγκλαντές και αλλού, όπου χιλιάδες άνθρωποι, σε πολλές περιπτώσεις και παιδιά, εργάζονται κάτω από άθλιες συνθήκες, με πενιχρούς μισθούς, εξοντωτικά ωράρια χωρίς καμία ασφάλεια.

Παράλληλα, σύμφωνα με τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD), η βιομηχανία της μόδας είναι η δεύτερη πιο ρυπογόνος βιομηχανία στον κόσμο. Είναι χαρακτηριστικό ότι είναι υπεύθυνη για περισσότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από ό,τι οι διεθνείς πτήσεις και η ναυτιλία μαζί. Σύμφωνα με το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του ΟΗΕ, επίσης, το πλύσιμο των ρούχων μας απελευθερώνει πλαστικές μικροΐνες και άλλους ρύπους στο περιβάλλον, επιβαρύνοντας τους ωκεανούς αλλά και το πόσιμο νερό. Εκτιμάται ότι περίπου το 20% της παγκόσμιας βιομηχανικής ρύπανσης των υδάτων προέρχεται από τη βαφή και την υφαντική επεξεργασία.

Πέρυσι, η πίεση αυξήθηκε σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης για να επανεξετάσουν τις εβδομάδες μόδας, οι οποίες, σύμφωνα με ορισμένους παρατηρητές της μόδας, συνεχίζουν να προωθούν μια βιομηχανία υπεύθυνη για υπέρμετρη ρύπανση, με μεγάλο μερίδιο στην αλλαγή του κλίματος και, φυσικά, μια βιομηχανία που εκμεταλλεύεται τους εργαζομένους της.

Ομως τη σκυτάλη οφείλουν να πάρουν και οι ίδιοι οι καταναλωτές. Εχει βρεθεί ότι η παραγωγή ρούχων διπλασιάστηκε από το 2000 έως το 2014. Ο μέσος καταναλωτής αγόρασε 60% περισσότερα ρούχα το 2014 από ό,τι το 2000, αλλά κράτησε κάθε ρούχο μόνο μισό χρόνο. Με εκείνους τους ρυθμούς, η κατανάλωση ενδυμάτων αναμενόταν να αυξηθεί κατά 63% τα επόμενα 10 χρόνια. Την ίδια στιγμή, λιγότερο από το 1% των ρούχων που παράγονται παγκοσμίως ανακυκλώνεται.

Η μόδα μπορεί να πει μια διαφορετική ιστορία. Για μια κλωστοϋφαντουργία που «τρέχει» με καθαρή ενέργεια, όπου οι εργαζόμενοι θα νιώθουν ασφαλείς και η φύση δεν θα απειλείται. Μια βιομηχανία που θα επαναχρησιμοποιεί τα μη τοξικά υλικά, και τα ρούχα «για μια ζωή» θα είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.

Ηδη οι καταναλωτές αρχίζουν να αγοράζουν λιγότερο και με γνώμονα την ποιότητα. Είναι ώρα όμως για τις κυβερνήσεις να «αλλάξουν γκαρνταρόμπα» και να συμμετάσχουν στην παγκόσμια κινητοποίηση.