Πότε το δέρμα μας «γερνάει» από μόνο του και πότε εξαιτίας του περιβάλλοντος

Ποιός από τους δύο παράγοντες επηρεάζει περισσότερο και επιφέρει πρόωρη γήρανση των κυττάρων του δέρματος;

Όποιος κι αν είναι ο τύπος του δέρματός σας, ορισμένοι παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν ή να ευνοήσουν την εμφάνιση υπερβολικής ευαισθησίας: το δέρμα αντιδρά πιο έντονα, εκεί που θα προτιμούσατε να μην αντιδρά καθόλου, μας επισημαίνει η Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος Τάνια Βλαδένη, από την Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομείου Ανδρέας Συγγρός και εξηγεί:

Ενδογενής Γήρανση στο δέρμα

Γενετικά προγραμματισμένη, πρόκειται για φυσιολογική διαδικασία, αποτέλεσμα αργής εκφύλισης των ιστών που καθορίζεται από τη γενετική κληρονομιά του κάθε ατόμου. Είναι αυτό που ονομάζουμε «βιολογικό ρολόι», το οποίο δεν κινείται με τον ίδιο τρόπο για όλους.

Εξωγενής Γήρανση στο δέρμα

Οφείλεται σε πολλούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η έκθεση στον ήλιο, η ρύπανση, το στρες, το κάπνισμα, κλπ.

Οι κυριότεροι παράγοντες:

• Ο ήλιος και η UV ακτινοβολία: η φωτογήρανση είναι πρόωρη γήρανση του δέρματος που προκαλείται από την επαναλαμβανόμενη έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου ή σε τεχνητές πηγές, τα μόνιμα αποτελέσματα των οποίων είναι παράλληλα επιφανειακά και σε βάθος.

• Το περιβάλλον: οι ατμοσφαιρικοί ρυπογόνοι παράγοντες εξασθενούν το προστατευτικό υδρολιπιδικό φιλμ του δέρματος και γεννούν ελεύθερες ρίζες με ισχυρή οξειδωτική δράση που συμβάλλουν στην επιταχυνόμενη γήρανση του δέρματος. Τα βλαπτικά αποτελέσματα των ρυπογόνων παραγόντων είναι ορατά, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, μέσω της αθροιστικής δράσης των ρυπογόνων επιθέσεων μικρής μεν έντασης αλλά συχνά επαναλαμβανόμενων.

• Ο τρόπος ζωής: το κάπνισμα, το στρες, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η μη ισορροπημένη διατροφή… Ο μη υγιεινός τρόπος ζωής κάνει το δέρμα να χάνει τη ζωτικότητα και τη λάμψη του.

Ειδικότερα, το δέρμα «ζαρώνει» με την επίδραση του στρες ή της κόπωσης που προκαλούν μυϊκές τάσεις με αποτέλεσμα την εμφάνιση γραμμών και ρυτίδων. Η αυξημένη εργασία ή η ανεπαρκής διατροφή σε θρεπτικά συστατικά κάνει τα κύτταρα να αντλούν περισσότερα συστατικά από τα αποθέματα του κυρίως δέρματος, για να τραφούν και να αντιμετωπίσουν την κατάσταση: το δέρμα εμφανίζει ελλείψεις σε απαραίτητα συστατικά: βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, απαραίτητα λιπαρά οξέα…

Τα στάδια της γήρανσης του δέρματος

Τα σημάδια του χρόνου που περνά δεν είναι τα ίδια σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

• Τα πρώτα σημάδια της δερματικής γήρανσης – οι ρυτίδες, η απώλεια λάμψης και η απώλεια ελαστικότητας – αρχίζουν να εμφανίζονται.

Τα συμπτώματα αυτά συνδέονται με την επιβράδυνση του μεταβολισμού των κυττάρων του δέρματος και τις επαναλαμβανόμενες επιθέσεις των ελευθέρων ριζών: οξειδωτικοί παράγοντες μεταξύ άλλων που οφείλονται στην UV ακτινοβολία.

• Κατόπιν, οι ρυτίδες βαθαίνουν για να σχηματίσουν βαθιές πτυχώσεις και το δέρμα χαλαρώνει.

Αυτά τα σημάδια του χρόνου οφείλονται αποκλειστικά στην αραίωση των ινών κολλαγόνου και τη μείωση της θεμέλιας ουσίας του κυρίως δέρματος, το υαλουρονικό οξύ.

• Τέλος, το ώριμο δέρμα χάνει την πυκνότητα, τη ζωτικότητα και την άνεσή του.

Με το χρόνο, η σύνθεση των απαραίτητων συστατικών του δέρματος επιβραδύνεται:

– Το υαλουρονικό οξύ και το κολλαγόνο, μόρια-κλειδιά για τους ιστούς υποστήριξης του δέρματος, μειώνονται. Η δομή του δέρματος εξασθενεί, το δέρμα χάνει την πυκνότητά του και χαλαρώνει.

– Τα συμπτώματα αυτά συνοδεύονται από δερματική ξηρότητα που οφείλεται στη μείωση της φυσιολογικής σύνθεσης των λιπιδίων του δέρματος.

Η πρόληψη: Απαραίτητη!

Παρόλο που δεν μπορούμε να καθυστερήσουμε το χρόνο ούτε να αποφύγουμε τα στρεσογόνα γεγονότα της ζωής, μπορούμε, ωστόσο, να προλάβουμε τη φωτογήρανση που προκαλείται από την έκθεση του δέρματος στις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου, υπεύθυνες για το 90% τουλάχιστον της δερματικής γήρανσης.

Στην πραγματικότητα, από την αρχή ακόμη της ζωής μας πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όσον αφορά την υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Αλλά ποτέ δεν είναι αργά για να το κάνουμε.

Πρόληψη της φωτογήρανσης σημαίνει φωτοπροστασία, με άλλα λόγια συνεχής λογική συμπεριφορά όσον αφορά στην ηλιακή έκθεση: αποφυγή της έκθεσης σε ώρες με μεγάλη ηλιοφάνεια, χρήση ρούχων, καπέλων και γυαλιών (που προφυλάσσουν από τη UV ακτινοβολία) και προϊόντων με υψηλό αντηλιακό δείκτη.

Χωρίς βέβαια να ξεχνάμε ότι ποτέ δεν εκθέτουμε απευθείας στον ήλιο ένα παιδί μικρότερο των 3 ετών.