Πυρηνική ενέργεια: Η λύση μηδενικού άνθρακα που διχάζει την Ευρώπη
Όλοι έχουν δίκιο σε αυτή την ιστορία. Και οι Γάλλοι που πανηγυρίζουν και οι Γερμανοί που διαμαρτύρονται και η Κομισιόν που αναζητεί συμβιβασμούς και «μεταβατικές» λύσεις. Αν το κριτήριο για τις «οικολογικές» μορφές ενέργειας είναι η (μη) έκλυση διοξειδίου του άνθρακα, τότε η πυρηνική ενέργεια είναι πράγματι φιλική προς το περιβάλλον, καθώς η παραγωγή της προκαλεί 18 γραμμάρια CO2 ανά κιλοβατώρα, ενώ το αντίστοιχο ποσό για τον λιγνίτη είναι …800 γραμμάρια. Όμως το περιβάλλον δεν επιβαρύνεται μόνο από το διοξείδιο του άνθρακα. Είναι προφανείς οι ανυπολόγιστες επιπτώσεις σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος. Επιπλέον, η πυρηνική βιομηχανία δεν έχει παρουσιάσει μέχρι σήμερα μία ολοκληρωμένη λύση για την εξουδετέρωση ή ανακύκλωση πυρηνικών αποβλήτων, για την ακρίβεια αναβάλλει συνεχώς τη λύση για το απώτερο μέλλον και μέχρι τότε τα απόβλητα ενταφιάζονται σε «προσωρινούς» αποθηκευτικούς χώρους.
Από την πλευρά της η Γερμανία κλείνει τα τελευταία πυρηνικά εργοστάσια το 2022, έχει επενδύσει τεράστια ποσά σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας και θέλει να αυξήσει το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών στο ενεργειακό μείγμα στο 80% μέχρι το 2030. Επιπλέον, δεν έχει καμία διάθεση να ανοίξει πάλι ένα ζήτημα που επί δεκαετίες είχε διχάσει τη γερμανική κοινωνία. Βέβαια όλα αυτά συμβαίνουν γιατί, όπως επισημαίνει ο αναλυτής της γερμανικής τηλεόρασης (ARD) για ευρωπαϊκά θέματα Ραλφ Σίνα, «μέχρι στιγμής η κυβέρνηση δεν είχε κανέναν δισταγμό να εισάγει πυρηνική ενέργεια από τη Γαλλία. Μόνο το 2020 τα γαλλικά πυρηνικά εργοστάσια συνεισέφεραν 14 δισ. κιλοβατώρες στο γερμανικό ενεργειακό δίκτυο». Πόσο «καλή» μπορεί να γίνει η «κακή» πυρηνική ενέργεια, όταν προέρχεται από αλλού;
Αναζητώντας το κατάλληλο ενεργειακό μείγμα
Στην πραγματικότητα το ερώτημα για την πυρηνική ενέργεια δεν μπορεί παρά να αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου στρατηγικού σχεδιασμού για το ενεργειακό μείγμα που χρειαζόμαστε μεσοπρόθεσμα, με κριτήριο την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και το κόστος. Με απλά λόγια θα λέγαμε ότι σε έναν ιδεατό κόσμο καταργούμε όλα τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, λιγνίτη, φυσικό αέριο) και επενδύουμε αποκλειστικά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά επειδή αυτό δεν μπορεί να γίνει αμέσως, θεσπίζουμε μεταβατικές περιόδους για τις συμβατικές μορφές ενέργειας. Για τον λιγνίτη, που αποδεδειγμένα προκαλεί τη μεγαλύτερη έκλυση CO2, η μεταβατική περίοδος είναι ελάχιστη. Για το φυσικό αέριο η Κομισιόν προβλέπει αδειοδότηση υπό προϋποθέσεις, για παράδειγμα εφόσον η έκλυση ρύπων δεν υπερβαίνει συγκεκριμένα όρια και η άδεια χορηγείται μέχρι το 2030, ενώ ξεκαθαρίζει ότι πρόκειται για μία «μεταβατική» μορφή ενέργειας. Για την πυρηνική ενέργεια η Κομισιόν επίσης προβλέπει αδειοδότηση υπό προϋποθέσεις, αλλά δεν αναφέρει απολύτως τίποτα περί «μεταβατικής» περιόδου. Αυτή είναι η μεγαλύτερη νίκη για το πυρηνικό «λόμπι» και για μία χώρα όπως η Γαλλία, που σήμερα παράγει από την πυρηνική ενέργεια το 70% του ηλεκτρικού ρεύματος που χρειάζεται.
Μήπως είναι και ζήτημα κόστους; Πολλοί υποστηρίζουν ότι η πυρηνική ενέργεια είναι φθηνή, αλλά η σημερινή κατάσταση στη Γαλλία δεν φαίνεται να επιβεβαιώνει την εκτίμηση αυτή. Ο κρατικός ενεργειακός κολοσσός EDF έχει συσσωρεύσει χρέη άνω των 42 δισ. ευρώ. Το κόστος για την κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων ανεβαίνει συνεχώς. Μάλλον αποτρεπτικά λειτουργεί η κατασκευή νέου πυρηνικού σταθμού στο Φλαμανβίλ της Νορμανδίας, που επρόκειτο να λειτουργήσει το 2012 με κόστος κατασκευής 3,3 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά θα εγκαινιαστεί το 2023, με το συνολικό κόστος να ξεπερνά πλέον τα 19 δισ. ευρώ. Το ίδιο συμβαίνει με το πυρηνικό εργοστάσιο Olkiluoto 3 στην Φινλανδία. Τα εγκαίνιά του έχουν προγραμματιστεί για το καλοκαίρι του 2022, με καθυστέρηση 12 ετών, ενώ το κόστος πλησιάζει τα 10 δις ευρώ, έναντι 3,2 δισ. που προβλέπονταν αρχικά.
Ένα «δωράκι» για τη Γερμανία;
Τώρα η Αυστρία προαναγγέλλει προσφυγή κατά της Κομισιόν στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο, ενώ και οι Ευρωπαίοι Πράσινοι σχεδιάζουν να κινηθούν νομικά, αφού προηγουμένως διερευνήσουν τα περιθώρια πολιτικής αντίδρασης, για παράδειγμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο η Γερμανία φαίνεται να μην επιθυμεί σύγκρουση με τη Γαλλία, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, για ένα τέτοιο ζήτημα. Κι όμως, ειδικά για τους Πράσινους της Γερμανίας η «πράσινη» πιστοποίηση για την πυρηνική ενέργεια αποτελεί κόλαφο. Αλλιώς θα ήθελε να ξεκινήσει τη θητεία του στο νέο υπουργείο Οικονομίας και Προστασίας του Κλίματος ο Πράσινος Ρόμπερτ Χάμπεκ. Ωστόσο, το περιοδικό Focus εκτιμά ότι η τελευταία πρόταση της Κομισιόν κρύβει και ένα «δωράκι» για τη Γερμανία.
Και αυτό γιατί η «πράσινη» πιστοποίηση απονέμεται όχι μόνο στην πυρηνική ενέργεια, αλλά και σε εργοστάσια φυσικού αερίου που εκσυγχρονίζονται, επενδύοντας για παράδειγμα στην τεχνολογία υδρογόνου. Η διατύπωση δεν είναι πολύ διαφορετική από εκείνη που περιέχεται στην προγραμματική συμφωνία για την κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς στη Γερμανία. Επιπλέον, η πρόταση της Κομισιόν διευκρινίζει ότι η «πράσινη πιστοποίηση» για το φυσικό αέριο απονέμεται μόνο τις χώρες εκείνες, που έχουν ήδη καταθέσει αναλυτικό σχέδιο απόλιγνιτοποίησης- μία προϋπόθεση που ασφαλώς εκπληρώνει η Γερμανία.
Πηγή: DW