Τα πλουσιότερα συνδικάτα εγκλήματος του κόσμου

Το ερευνητικό ινστιτούτο Demoskopika μιλούσε ακόμα και για τζίρο 53 δισ. δολαρίων το 2013 για την Ndrangheta και μόνο. Γιατί όμως την Ndrangheta; Γιατί είναι λιγότερο γνωστή από τις άλλες μαφίες, παγκόσμια στη φύση και τη δράση της, μια σωστή Λερναία Ύδρα με περισσότερα κεφάλια απ’ όσα θα μπορούσε να κόψει κανείς.

Το ποσό που υπολόγισε το Demoskopika πως έβγαλε η καλαβρέζικη μαφία αντιστοιχούσε εκείνη τη χρονιά στο 3,5% του ΑΕΠ της Ιταλίας! Αντλώντας στοιχεία από τα υπουργεία Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης, κοινοβουλευτικές επιτροπές κατά της μαφίας, αλλά και εθνικά και διεθνή task force κατά του οργανωμένου εγκλήματος, το ινστιτούτο σκιαγράφησε μια λεπτομερή εικόνα για το τι σημαίνει μαφιόζικο δίκτυο διεθνών προδιαγραφών και παγκόσμιας απήχησης.

Η Ndrangheta καταπιάνεται με περισσότερες από 400 «δραστηριότητες» σε 30 χώρες, επιστρατεύοντας κάπου 60.000 ανθρώπους στα μήκη και τα πλάτη της Γης, μας λέει η μελέτη. Εκβιασμοί, τοκογλυφίες, υπεξαιρέσεις, διακίνηση ναρκωτικών, τζόγος, εμπόριο λευκής σαρκός, εμπόριο όπλων, λαθρεμπορία προϊόντων, νοθεία αγαθών, διακίνηση ανθρώπων, ξέπλυμα μαύρου χρήματος και τόσα μα τόσα ακόμα, λες και δεν υπάρχει τίποτα παράνομο που να μην έχει ασχοληθεί ο καλαβρέζικος υπόκοσμος.

Αυτή δεν ήταν φυσικά η πρώτη ή η μόνη προσπάθεια να αποτιμηθούν οικονομικά οι μαύρες δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος. Κάθε άλλο! Η επίδραση του σκοτεινού αυτού κλάδου των δεκάδων δισ. στην παραδοσιακή οικονομία έχει απασχολήσει εδώ και καιρό τις εθνικές οικονομίες αλλά και τα διεθνή think tank.

Παρά το γεγονός ότι το να έχει κανείς ασφαλή νούμερα δεν είναι καθόλου εύκολο εδώ, σε έναν τομέα που ο κόσμος μπαίνει ακριβώς σε μεγάλο κόπο για να καλύψει τα ίχνη του, δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν αποπειραθεί να μας δώσουν μια τάξη μεγέθους των όρων της συζήτησης. Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών εκτιμά, για παράδειγμα, πως η πώληση κοκαΐνης στις ΗΠΑ και μόνο είναι πλέον μια δραστηριότητα με ετήσιο τζίρο 34 δισ. δολαρίων.

Είναι όμως και το άλλο, πως παρά το γεγονός ότι το οργανωμένο έγκλημα αναζητεί συνεχώς νέους τρόπους να βγάζει λεφτά, το βαρύ πυροβολικό των κερδών του παραμένει ο πυρήνας που απαρτίζει την παραδοσιακή δράση του. Αν οι ετήσιες απώλειες που μετρούν οι ΗΠΑ από ηλεκτρονικές υποκλοπές προσωπικών δεδομένων αγγίζουν πια τα 20 δισ. δολάρια, οι μαφιόζοι δεν μετατρέπονται σε χάκερ. Επιμένουν σε όσα ξέρουν να κάνουν καλά. Από πάππου προς πάππου!

Ποιοι τα πάνε όμως καλύτερα; Ποια είναι τα μεγαλύτερα εγκληματικά συνδικάτα σε όρους προσωπικού και κερδών; Αυτά που περιμένουμε ή έχουν αλλάξει τα δεδομένα στον εγκληματικό χάρτη;

Το περιοδικό Fortune υπολόγισε αυτή τη φορά τα νούμερα, η ίδια οικονομική επιθεώρηση που καταρτίζει κάθε χρόνο τον δείκτη Fortune 500 δηλαδή. Να πώς φαίνεται να έχουν λοιπόν τα πράγματα…

Solntsevskaya Bratva – Τζίρος: 8,5 δισ. δολάρια

Την ώρα που η διαβόητη ιαπωνική Γιακούζα διακρίνεται για την αυστηρή δομή και την ιεραρχική της λειτουργία, η ρωσική μαφία βρίσκεται στο άλλο άκρο του επιχειρησιακού φάσματος. Σύμφωνα με τον καθηγητή εγκληματολογίας της Οξφόρδης και ειδικό στα διεθνή κυκλώματα του οργανωμένου εγκλήματος Frederico Varese, η Bratva είναι εντελώς αποκεντρωμένη στη λειτουργία της.

Δέκα ημιαυτόνομες «ταξιαρχίες» απαρτίζουν το μεγαλύτερο παρακλάδι της ρωσικής μαφίας, με ανεξάρτητες δραστηριότητες και κύκλο εργασιών η καθεμία. Τα λεφτά που αποκομίζουν ελέγχονται ωστόσο σε κεντρικό επίπεδο, από ένα 12μελες συμβούλιο που «συναντιέται συχνά σε διαφορετικά μέρη του κόσμου, μεταμφιέζοντας τις συναντήσεις τους σε εορταστικές εκδηλώσεις», όπως αποκαλύπτει ο καθηγητής.

Οι εκτιμήσεις για τον αριθμό των μελών της μοσχοβίτικης Bratva, που ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ποικίλουν εδώ σημαντικά, οι περισσότερες μελέτες τον τοποθετούν πάντως γύρω στις 9.000 ανθρώπους. Όσο για τις βασικότερες δραστηριότητες του παγκοσμιοποιημένου αυτού δικτύου που φτάνει ως τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, παραμένουν η διακίνηση ναρκωτικών και ανθρώπων, με τα πλοκάμια του να φτάνουν μέχρι και το εμπόριο κοκαΐνης από την Κολομβία.

Η ρωσική μαφία συνεχίζει να κατέχει τα σκήπτρα στο εμπόριο ηρωίνης, μια δραστηριότητα που εκπορεύεται από το Αφγανιστάν. Σύμφωνα με το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (UNODC) μάλιστα, η Ρωσία καταναλώνει το 12% της παγκόσμιας παραγωγής ηρωίνης, την ίδια ώρα που έχει λιγότερο από το 0,5% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Όσο για τη μεγάλη εικόνα της ρωσικής μαφίας, οι σχετικές εκθέσεις τη θέλουν να απαρτίζεται από 450 διαφορετικές ομάδες και να έχει πάνω από 300.000 μέλη, κρατώντας στα χέρια της το 1/4 της εθνικής οικονομίας! Το βασικό χαρακτηριστικό της; Το γεγονός ότι είναι αδίστακτη.

Η προθυμία με την οποία κυνηγά το ρωσικό οργανωμένο έγκλημα δημοσιογράφους, αστυνομικούς και κρατικούς αξιωματούχους θα έκανε τα άλλα εγκληματικά συνδικάτα να κοκκινίζουν από ντροπή. Ο φόνος το 2006 του Andrey Kozlov, αντιπροέδρου της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσικής Ομοσπονδίας που είχε κηρύξει σταυροφορία κατά της διαφθοράς, ήταν ένα ξεκάθαρο μήνυμα πως κανείς δεν μπορεί να κυνηγήσει τη ρωσική μαφία.

Ταυτοχρόνως, τα αφεντικά του ρωσικού εγκλήματος απεμπλέκονται ολοένα και περισσότερο από τα δεσμά της μαύρης αγοράς, καταλαμβάνοντας νόμιμες επιχειρήσεις και επενδύοντας σε τράπεζες, λιμάνια και μεγάλες βιομηχανίες. Και βέβαια τα αιματηρά ξεκαθαρίσματα λογαριασμών ανάμεσά τους είναι πλέον παρελθόν, καθώς οι συμμορίες λύνουν τώρα με παραγωγικό διάλογο και ειρηνικές συναλλαγές τις διαφορές τους.

Yamaguchi Gumi – Τζίρος: 6,6 δισ. δολάρια

«Γιακούζα» αποκαλούν στην Ιαπωνία αυτό που εμείς λέμε «μαφία», έναν περιεκτικό όρο που περιλαμβάνει πολλά και διάφορα. Η Yamaguchi Gumi είναι το μακρύτερο πλοκάμι του συνολικού αυτού τέρατος, ένας ανατολίτης γίγαντας διαφθοράς και παρανομίας.

Σύμφωνα μάλιστα με τον πρώην διοικητή της ιαπωνικής αστυνομίας, Hiromitsu Suganuma, η Gumi καθαρίζει πολλά περισσότερα από κάθε άλλο παρακλάδι της Γιακούζα από το εμπόριο ναρκωτικών, τον τζόγο και τους εκβιασμούς.

Με έδρα την πόλη Κόμπε, η Gumi αντιπροσωπεύει το 45% περίπου της Γιακούζα, δίνοντας ευθέως δουλειά σε 20.400 άτομα και εμμέσως σε άλλους 18.600 συνεργαζόμενους (39.000 μέλη από τα 86.300 της Γιακούζα).

Σύμφωνα με την Εθνική Αστυνομία της Ιαπωνίας, μόλις 102 άνθρωποι διαφεντεύουν την αυτοκρατορία του κακού, καταλήγοντας σε μία κεφαλή. Η οργάνωση λειτουργεί στα πέρατα της Ασίας και των ΗΠΑ και ο τωρινός αρχηγός της μάλιστα Shinobu Tsukasa κήρυξε πρόσφατα από το κελί του πανστρατιά για την ακόμα μεγαλύτερη εξάπλωσή της. Ακόμα και στο Τόκιο, μια περιοχή που δεν άγγιζε πρωτύτερα η Gumi!

Η Γιακούζα παραμένει μια από τις πιο επαρκώς οργανωμένες και αυστηρώς ιεραρχημένες εγκληματικές συμμορίες της ανθρώπινης ιστορίας. Μετρά εξάλλου μπόλικους αιώνες ζωής και, όπως μας λέει ο Dennis McCarthy, συγγραφέας του «An Economic History of Organized Crime», πρέπει να την εκλαμβάνουμε ως κανονική εταιρία με «περίτεχνες ιεραρχίες».

Η ιαπωνική μαφία έχει μάλιστα μακρά παράδοση εμπλοκής με την πολιτική του τόπου και τις ακροδεξιές ομάδες επιρροής. Κι έτσι λειτουργεί χωρίς ουσιαστικό φόβο απέναντι στον νόμο, με αιχμή του δόρατος τη δημοσιότητα και το στιλ. Βλέπετε η Γιακούζα δεν είναι σαν τα άλλα εγκληματικά συνδικάτα να λειτουργεί από ανήλιαγα υπόγεια, εδώ όλα είναι στο φως.

Επίσημα γραφεία, γνωστό στρατηγείο, αναγνωρισμένες έδρες, ακόμα και επαγγελματικές κάρτες έχουν τα μέλη της, που διακρίνονται από τα φανταχτερά κοστούμια, τα χαρακτηριστικά τατουάζ με τις τίγρεις και τα χαμένα δάχτυλα, σημάδια αποτυχίας. Οι φιλανθρωπικές της δράσεις και η ειδική μέριμνα για να αποφεύγονται οι παράπλευρες απώλειες αθώων πολιτών έχουν κάνει τη Γιακούζα να έχει ισχυρό λαϊκό έρεισμα…

Camorra – Τζίρος: 4,9 δισ. δολάρια

Την ώρα που η ιταλο-αμερικανική μαφία έχει αποδυναμωθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες, το συνδικάτο εγκλήματος στη «μαμά» Ιταλία καλά κρατεί. Μελέτη του Ερευνητικού Κέντρου Διακρατικού Εγκλήματος (Transcrime) του μιλανέζικου Università Cattolica del Sacro Cuore εκτιμά πως οι μαφιόζικες επιχειρήσεις αποφέρουν έσοδα 33 δισ. δολαρίων ετησίως, μια ακραία επικερδής πίτα την οποία μοιράζονται οι 4 μεγαλύτερες εγκληματικές οργανώσεις της ιταλικής χερσονήσου.

Και η ναπολιτάνικη Camorra είναι η μεγαλύτερη και πιο πετυχημένη από όλες, βγάζοντας λεφτά με ουρά από όλες σχεδόν τις παράνομες δραστηριότητες: «σεξουαλική εκμετάλλευση, λαθρεμπόριο όπλων, ναρκωτικά, πλαστογραφήσεις, τζόγος … τοκογλυφία και εκβιασμούς», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη μελέτη.

Η ιστορική Camorra της Καμπανίας ζει τουλάχιστον από τον 18ο αιώνα, μετατρέποντας τη Νάπολη σε επίκεντρο ενός εγκληματικού συνδικάτου που ξεπήδησε από τις φυλακές και αναμείχθηκε ενεργά στις πολιτικές αναταραχές της Ιταλίας του προπερασμένου αιώνα. Αντίθετα από την πυραμιδική οργάνωση της σικελικής Cosa Nostra, η δομή της Camorra ακολουθεί περισσότερο οριζόντια παρά κάθετη ιεραρχία. Τα διάφορα πλοκάμια της λειτουργούν ανεξάρτητα το ένα από το άλλο και οι ενδοοικογενειακές διαμάχες δεν λείπουν μάλιστα καθόλου.

Τα έσοδα της ιταλικής μαφίας έχουν απασχολήσει πολύ περισσότερο τους διεθνείς φορείς από κάθε άλλο εγκληματικό συνδικάτο. Το περιοδικό Foreign Policy, για παράδειγμα, τοποθετούσε τον τζίρο της τοπικής μαφίας στα 50 δισ. δολάρια το 2005, επιβεβαιώνοντας πως τα σκήπτρα κρατούν η Camorra και η καλαβρέζικη Ndrangheta, που έχουν και πιο εξωστρεφές προφίλ. Αλλά και παγκόσμια εκπροσώπηση.

Η περιπετειώδης ιστορία της ιταλικής μαφίας και οι σχέσεις της με το κεφάλαιο και την πολιτική έχουν διαγράψει τη δική τους πορεία στο σύγχρονο γίγνεσθαι. Το ιταλικό κράτος απέφερε τα τελευταία χρόνια μια σειρά από συντριπτικά χτυπήματα στην Cosa Nostra, γονατίζοντας την ηγεσία της σιτσιλιάνικης μαφίας. Μόνο που δεν είναι η μόνη και σίγουρα όχι η πιο δυνατή…

Ndrangheta – Τζίρος: 4,5 δισ. δολάρια

Με έδρα την Καλαβρία, η Ndrangheta είναι σήμερα η δεύτερη πλουσιότερη μαφία της Ιταλίας. Κι ενώ ασχολείται με τις ίδιες παράνομες δραστηριότητες με την Camorra, αυτή ακολούθησε έναν διαφορετικό επιχειρηματικό δρόμο, την ανάπτυξη αγαστών δεσμών με εγκληματικούς κύκλους σε Ευρώπη, Λατινική Αμερική, ακόμα και Αυστραλία, φτάνοντας να διαφεντεύει σήμερα τη διατλαντικό οδό διακίνησης ναρκωτικών στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με τη Europol, η Ndrangheta πιστεύεται ότι ελέγχει το 80% της κοκαΐνης που φτάνει στην Ευρώπη, ξεπλένοντας τα ναρκοδόλαρα σε επενδύσεις στον κατασκευαστικό κλάδο της Ιταλίας, της Γερμανίας, του Βελγίου και των ΗΠΑ. Ειδικά στις ΗΠΑ έχει πλέον σημαντική παρουσία, συνάπτοντας σχέσεις με την ιταλο-αμερικανική μαφία (όπως τις νεοϋορκέζικες οικογένειες των Gambino και των Bonnano) και επεκτείνοντας τις δραστηριότητές της και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Ακόμα τρομακτικότερη από τη σικελική Cosa Nostra, η ιδιαίτερη δομή της Ndrangheta κάνει ακόμα δυσκολότερη τη διείσδυση και το ξεχέρσωμά της. Αποτελείται ουσιαστικά από ένα πυκνό και διασυνδεδεμένο δίκτυο μαφιόζικων ομάδων που εδρεύουν στην ευρύτερη περιοχή της Καλαβρίας. Αυτό το μοτίβο δράσης ακολουθείται ευλαβικά από τις εποχές του προκατόχου της ακόμα, της σπείρας τζογαδόρων που απάρτιζαν την Garduna και ιδρύθηκε το 1412 στο Τολέδο της Ισπανίας.

Η Ndrangheta φτιάχτηκε οικονομικά από τις απαγωγές και τα λύτρα που αποσπούσε στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, θέτοντας τα θεμέλια για τα μαύρα μεγαλεία που θα ακολουθούσαν. Η Europol εκτίμησε το 2013 τα έσοδά της στα 55 δισ. δολάρια ως «μια από τις πλουσιότερες και πιο δυνατές ομάδες οργανωμένου εγκλήματος σε παγκόσμιο επίπεδο».

Όπως μας λέει η ερευνήτρια στο Παρατηρητήριο Οργανωμένου Εγκλήματος του Πανεπιστημίου του Μιλάνου, Ilaria Meli, η «Ndrangheta αποδείχτηκε πιο γρήγορη από την Cosa Nostra στην κατανόηση και τον έλεγχο μιας σημαντικής αλλαγής στην αγορά ναρκωτικών», μιλώντας για το πώς αναμείχθηκε ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 με την κοκαΐνη. Αλλά και το πώς απέφυγε τα λάθη της Cosa Nostra, όταν η τελευταία τα έβαλε με κρατικούς αξιωματούχους της Ιταλίας, καταλήγοντας στο διπλό φονικό των Φαλκόνε και Μπορσαλίνο που άλλαξε την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

«Το πρόβλημά της είναι σήμερα πως διαθέτει περισσότερο χρήμα απ’ όσο μπορεί να χρησιμοποιήσει», λέει χαρακτηριστικά ο Giuseppe Catozzella, ερευνητής του ιταλικού εγκληματικού συνδικάτου, ο οποίος έχει στην κατοχή του μια ηχογράφηση από «κοριό» στην οποία ακούγεται ένας «νονός» να λέει με πόνο καρδιάς στον άλλο για εκείνο το σεντούκι με το μετρητό που ξέθαψε από το δάσος και είδε «τα εκατομμύρια να σαπίζουν εξαιτίας της υγρασίας».

Τι του απάντησε αδιάφορα ο άλλος; «Ε, πέτα τα»!

Sinaloa Cartel – Τζίρος: 3 δισ. δολάρια

Το μεγαλύτερο καρτέλ ναρκωτικών του Μεξικού λειτουργεί εδώ και χρόνια ως μεσάζοντας μεταξύ των ναρκοπαραγωγών της Λατινικής Αμερικής και της τεράστιας αμερικανικής αγοράς. Το Γραφείο Πολιτικής Ελέγχου των Ναρκωτικών του Λευκού Οίκου εκτιμά πως οι Αμερικανοί ξοδεύουν πάνω από 100 δισ. δολάρια ετησίως στη μαύρη αγορά των ναρκωτικών και περισσότερα από 6,5 δισεκατομμύρια φτάνουν στα καρτέλ του Μεξικού.

Το Sinaloa ελέγχει ένα καλό 60% της αγοράς και παρά τις σωφρονιστικές περιπέτειες του αρχηγού του, «Ελ Τσάπο» Γκουσμάν, παραμένει κραταιό και ακμαίο. Και οργανωτικά ζωντανό φυσικά, καθώς απέφυγε με μαεστρία τους αιματηρούς πολέμους διαδοχής που έχουν ζήσει τόσα και τόσα εγκληματικά συνδικάτα.

Τα μεξικανικά καρτέλ αναδύθηκαν μάλιστα στο περιθώριο των επιτυχιών των διωκτικών αρχών των ΗΠΑ να εκδιώξουν τα κολομβιανά καρτέλ από τα εδάφη τους. Το κενό στη διανομή κοκαΐνης που άφησε ο πόλεμος ομοσπονδιακών πρακτόρων και κολομβιανών «βαρόνων» καλύφθηκε από τα καρτέλ της Τιχουάνα (Sinaloa και Gulf κυρίως), ελέγχοντας απόλυτα τα κανάλια διανομής στα σύνορα με την Αριζόνα και το Τέξας.

Μόνο που στο Μεξικό ο εσωτερικός πόλεμος και οι ανακατανομές δυνάμεων παίζονται ακόμα με παλιούς όρους, αφήνοντας ορδές από αποκεφαλισμένα πτώματα στους δρόμους κάθε τόσο. Το Sinaloa, που ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980, διατηρεί τον έλεγχο της παγκόσμιας διακίνησης ναρκωτικών και ξεπλύματος μαύρου χρήματος, όχι όμως αναίμακτα.

Η ομοσπονδία των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ (United States Intelligence Community) θεωρεί το Sinaloa ως «την πιο δυνατή οργάνωση διακίνησης ναρκωτικών του κόσμου», καθώς ταυτοχρόνως είναι και παραγωγός κάνναβης και οπίου. Παραμένει ο βασικός προμηθευτής ναρκωτικών της Αμερικής και από το 2017 οι δραστηριότητές του έχουν επεκταθεί μάλιστα στο αμερικανικό έδαφος, όντας η πιο δραστήρια σπείρα των τελευταίων δεκαετιών. Πλέον έχει εξαπλωθεί στην Κεντρική και Νότια Αμερική, φτάνοντας προσφάτως ως το Περού.

Ο ανηλεής πόλεμος μεξικανικού κράτους και καρτέλ δεν φαίνεται για την ώρα να έχει νικητή. Είναι μια ανοιχτή μάχη που κρίνεται κάθε φορά στα σημεία…