Θρόμβος αίματος σε αρτηρία ή σε φλέβα: Πότε να πάτε άμεσα σε γιατρό ή νοσοκομείο

Και τα τρία ωστόσο έχουν κάτι κοινό: Όλα μπορούν να προκληθούν από θρόμβο αίματος.

Σύμφωνα με την αμερικανική Εθνική Ένωση Θρόμβωσης (NBCA), ένα άτομο πεθαίνει κάθε έξι λεπτά ως αποτέλεσμα θρόμβου αίματος. Είναι τόσο επικίνδυνη κατάσταση, επειδή οι θρόμβοι μπορούν να αποκλείσουν, ή να περιορίσουν τη ροή του αίματος σε ζωτικά όργανα του σώματος, λέει η δρ. Amita Avadhani, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Σχολή Νοσηλευτικής του State University of New Jersey. «Τα ζωτικά μας όργανα, όπως ο εγκέφαλος, οι πνεύμονες και η καρδιά χρειάζονται οξυγόνο για να λειτουργήσουν. Χωρίς οξυγόνο, τα εγκεφαλικά κύτταρα αρχίζουν να πεθαίνουν μετά από τέσσερα λεπτά, προκαλώντας μόνιμη βλάβη στα όργανα και τη λειτουργικότητά τους όσο περνάει ο χρόνος», προσθέτει.

Ωστόσο, δεν είναι όλοι οι θρόμβοι αίματος το ίδιο σοβαροί. Οι θρόμβοι αίματος “μπορεί να κυμαίνονται από ήπια συμπτωματικοί και ιάσιμοι έως θανατηφόροι”, λέει ο δρ. Elad I. Levy, καθηγητής και πρόεδρος νευροχειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο.

Αν και ο συνολικός σας κίνδυνος να έχετε θρόμβο αίματος είναι αρκετά χαμηλός, είναι πάντα πιθανό να συμβεί. Δείτε τι πρέπει να γνωρίζετε για τους θρόμβους αίματος και τα συμπτώματά τους.

Τι ακριβώς είναι ο θρόμβος αίματος

Το αίμα σας είναι συνήθως σε υγρή κατάσταση, αλλά ένας θρόμβος αίματος είναι μια συστάδα αιμοπεταλίων που μοιάζει με γέλη. Οι θρόμβοι αίματος μπορεί να είναι χρήσιμοι σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως όταν έχετε τραυματισμό, ή κόψιμο στο δέρμα, για φραγεί το τραυματισμένο αιμοφόρο αγγείο και να σταματήσετε η αιμορραγία.

Αλλά θρόμβοι αίματος μπορούν να σχηματιστούν μέσα στο σώμα σας χωρίς καλό λόγο και να μπλοκάρουν τα αιμοφόρα αγγεία. Αυτό ονομάζεται θρόμβωση. Οι θρόμβοι μπορεί να ταξιδέψουν σε κρίσιμες περιοχές του σώματος, όπως οι πνεύμονες, ο εγκέφαλος, ή η καρδιά σας, προκαλώντας σοβαρές και μερικές φορές θανατηφόρες επιπλοκές όπως:

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι θρόμβων αίματος;

Για να φτάσει το αίμα σε όλα τα μέρη του σώματος υπάρχει το κυκλοφορικό σύστημα που αποτελείται από αιμοφόρα αγγεία: τις φλέβες και τις αρτηρίες.

• Οι αρτηρίες μεταφέρουν πλούσιο σε οξυγόνο αίμα από την καρδιά σε άλλα μέρη του σώματος
• Οι φλέβες μεταφέρουν φτωχό σε οξυγόνο αίμα πίσω στην καρδιά για να επαναοξυγονωθεί

Επειδή υπάρχουν δύο τύποι αγγείων που μεταφέρουν αίμα σε όλο το σώμα, υπάρχουν επίσης δύο τύποι θρόμβων αίματος:

• αρτηριακός θρόμβος, που εμφανίζεται στις αρτηρίες
• φλεβικός θρόμβος, που σχηματίζεται στις φλέβες

Οι θρόμβοι αίματος μπορούν επίσης να κατηγοριοποιηθούν με βάση το αν είναι κινητοί ή όχι. Ένας θρόμβος αίματος που σχηματίζεται μέσα σε μια φλέβα, ή αρτηρία ονομάζεται θρόμβος (αυτοί μπορούν επίσης να σχηματιστούν στην καρδιά). Αλλά ένας θρόμβος αίματος που απελευθερώνεται και κινείται από ένα μέρος του σώματος είναι γνωστός ως εμβολή.

Αρτηριακός θρόμβος αίματος

Αυτός ο τύπος θρόμβου συμβαίνει συνήθως στα πόδια και τα πέλματα και διακόπτει τη ροή του αίματος σε άλλα μέρη του σώματος. Τα συμπτώματα εμφανίζονται γρήγορα ή αργά, ανάλογα με το μέγεθος του θρόμβου και το πόσο εμποδίζει τη ροή του αίματος. Μπορεί να μην έχετε καθόλου συμπτώματα.

Τα συμπτώματα ενός αρτηριακού θρόμβου ή εμβολής στα πόδια ή τα χέρια περιλαμβάνουν:

• Κρύο χέρι, ή πόδι
• Μειωμένος, ή καθόλου παλμός σε ένα χέρι ή πόδι
• Έλλειψη κίνησης στο χέρι, ή στο πόδι
• Πόνος στην πληγείσα περιοχή
• Μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στο χέρι, ή στο πόδι
• Χλωμό χρώμα του χεριού, ή του ποδιού
• Αδυναμία χεριού, ή ποδιού

Όσο περισσότερο ένας αρτηριακός θρόμβος εμποδίζει τη ροή του αίματος, μπορεί να εμφανιστούν άλλα συμπτώματα:

• Φουσκάλες στο δέρμα κοντά στην προσβεβλημένη αρτηρία
• Αποβολή δέρματος (ξεφλούδισμα)
• Διάβρωση του δέρματος (έλκη)
• Θάνατος, ή νέκρωση ιστού

Εάν εμφανιστεί αρτηριακός θρόμβος σε ένα όργανο, τα συμπτώματα εξαρτώνται από το προσβεβλημένο όργανο. Ένας αρτηριακός θρόμβος που εμφανίζεται στον εγκέφαλο μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο και ένας που σχηματίζεται στην καρδιά μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή προσβολή. Αλλά οι αρτηριακοί θρόμβοι μπορούν επίσης να εμφανιστούν στα νεφρά, τα έντερα, ακόμη και στα μάτια, αν και εκεί είναι σπάνιοι. Γενικά, τα συμπτώματα των αρτηριακών θρόμβων στα όργανα μοιάζουν με:

• Πόνος σε αυτό το μέρος του σώματος
• Προσωρινή μειωμένη λειτουργία οργάνων

Φλεβικός θρόμβος αίματος

Ένας φλεβικός θρόμβος σχηματίζεται σε μια φλέβα και μπορεί να συσσωρευτεί με την πάροδο του χρόνου. Η πιο σοβαρή μορφή φλεβικού θρόμβου είναι η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT), μια κατάσταση που συμβαίνει όταν σχηματίζεται θρόμβος αίματος σε μια βαθιά φλέβα (σε αντίθεση με τις πιο επιφανειακές φλέβες που βρίσκονται πιο κοντά στην επιφάνεια του δέρματος). Αυτοί οι θρόμβοι συνήθως αναπτύσσονται στο κάτω πόδι, τον μηρό, ή την λεκάνη, αλλά μπορούν επίσης να εμφανιστούν στο χέρι.

Η πιο σοβαρή επιπλοκή της DVT συμβαίνει όταν ένα μέρος του θρόμβου σπάσει και μετακινηθεί μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στους πνεύμονες. Εκεί, μπορεί να προκαλέσει μια απόφραξη που ονομάζεται πνευμονική εμβολή, να σταματήσει τη ροή του αίματος στους πνεύμονες και να οδηγήσει σε θάνατο. Η DVT, ωστόσο, δεν οδηγεί σε καρδιακή προσβολή, ή εγκεφαλικό.

Τα συμπτώματα της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πρήξιμο
• Πόνος
• Τρυφερότητα
• Ερυθρότητα του δέρματος

Τα συμπτώματα μιας πνευμονικής εμβολής μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Δυσκολία αναπνοής
• Ταχύτερος, ή ακανόνιστος καρδιακός παλμός
• Πόνος, ή δυσφορία στο στήθος, που συνήθως επιδεινώνεται με βαθιά αναπνοή, ή βήχα
• Βήχας με αίμα
• Πολύ χαμηλή αρτηριακή πίεση, ζαλάδα, ή λιποθυμία

Η θρόμβωση του εγκεφαλικού φλεβικού κόλπου (CVST) είναι επίσης ένας φλεβικός θρόμβος, που σχηματίζεται στους φλεβικούς κόλπους του εγκεφάλου. Αυτός ο τύπος θρόμβου (ο οποίος είχε προσφάτως συνδεθεί με μια προσωρινή παύση του εμβολίου της Johnson & Johnson για την COVID-19) εμποδίζει την αποστράγγιση του αίματος από τον εγκέφαλο, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει διαρροή αίματος στους ιστούς του εγκεφάλου.

Τα συμπτώματα μιας CVST μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πονοκέφαλο
• Θολή όραση
• Λιποθυμία, ή απώλεια συνείδησης
• Απώλεια ελέγχου της κίνησης σε μέρος του σώματος
• Επιληπτικές κρίσεις
• Κώμα

Πότε πρέπει να επισκεφτείτε γιατρό για θρόμβο αίματος

Εάν έχετε συμπτώματα θρόμβου αίματος, αναζητήστε ιατρική βοήθεια το συντομότερο δυνατόν. “Πρέπει να σας εξετάσουν”, λέει η δρ. Anita Gorwara, διευθύντρια επείγουσας περίθαλψης στο Providence Saint John’s Health Center της Καλιφόρνια. «Μην χάνετε χρόνο καλώντας τον γιατρό σας και περιμένοντας να επικοινωνήσει μαζί σας. Πηγαίνετε αμέσως σε ένα κέντρο επείγουσας φροντίδας, στο γραφείο του γιατρού, ή στα Επείγοντα νοσοκομείου», επισημαίνει.

Ο χρόνος είναι ζήτημα ζωής και θανάτου με τους θρόμβους αίματος. “Τα κύτταρα αρχίζουν να πεθαίνουν μετά από τέσσερα λεπτά έλλειψης κυκλοφορίας”, λέει η δρ. Avadhani. “Αυτός είναι ο λόγος, που όταν κάποιος πάθει εγκεφαλικό, η πιθανότητα βλάβης στον εγκέφαλο μπορεί να ελαχιστοποιηθεί, ή να εξαλειφθεί εάν ο θρόμβος αίματος εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα”, είπε.

Ο δρ. Levy τονίζει τη σημασία του να μην υποτιμήσετε τα συμπτώματά σας: “Αν δεν είστε σίγουροι, μην υποθέσετε ότι δεν είναι τίποτα. Πηγαίνετε άμεσα να σας εξετάσουν”!

φωτό: iStock