Το άγχος μας κάνει πιο συμπαθητικούς;
Σημάδια άγχους που είναι εμφανή στους άλλους, μπορούν να μας κάνουν πιο συμπαθείς και οδηγούν τους άλλους να αναπτύσσουν μια πιο θετική συμπεριφορά απέναντι μας, διαπιστώνει νέα μελέτη που εκπονήθηκε από τα Πανεπιστήμια του Νότιγχαμ Τρεντ και του Πόρτσμουθ που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Evolution and Human Behavior και χρηματοδοτήθηκε από τη Βρετανική Ακαδημία και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας.
Οι ερευνητές εξέτασαν το παράδοξο της συμπεριφοράς από στρες που εμφανίζεται στους ανθρώπους και τα άλλα πρωτεύοντα, που ξύνονται, δαγκώνουν τα νύχια τους, δείχνουν ταραχή και πιάνουν το πρόσωπο και τα μαλλιά τους, αφήνοντας τους άλλους να καταλάβουν ότι είναι σε κατάσταση αδυναμίας.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι είναι σε θέση να αναγνωρίσουν με ακρίβεια πότε κάποιος είναι αγχωμένος και τότε αντιδρούν πιο θετικά απέναντι στα άτομα που βρίσκονται σε κατάσταση άγχους.
Στο πλαίσιο της μελέτης, οι συμμετέχοντες βιντεοσκοπήθηκαν κατά τη διάρκεια μιας εικονικής παρουσίασης και συνέντευξης που έπρεπε να προετοιμάσουν άμεσα, με ελάχιστα χρονικά περιθώρια. Τα βίντεο παρουσιάστηκαν σε αξιολογητές, οι οποίοι κλήθηκαν να αξιολογήσουν πόσο αγχωμένο πίστευαν ότι ήταν το άτομο στο βίντεο.
Οι συμμετέχοντες που ανέφεραν ότι αισθάνονταν περισσότερο άγχος κατά τη διάρκεια της μελέτης, θεωρήθηκαν οι πιο αγχωμένοι από τους αξιολογητές. Αντίστοιχα αγχωμένοι θεωρήθηκαν όσοι έδειχναν συμπεριφορές που στρέφονταν στον εαυτό τους, όπως το ξύσιμο και το δάγκωμα των νυχιών. Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι άνθρωποι μπορούν να ανιχνεύσουν με ακρίβεια πότε οι άλλοι βιώνουν άγχος από τις συμπεριφορές τους – γεγονός που, παραδόξως, δεν έχει ακόμη αποδειχθεί με επιστημονικά στοιχεία.
Οι συμμετέχοντες που αναγνωρίστηκαν ως πιο αγχωμένοι, θεωρήθηκαν επίσης πιο συμπαθείς, δίνοντας το στίγμα του γιατί οι άνθρωποι κατά την εξέλιξή τους εξωτερικεύουν τα συμπτώματα άγχους.
Ο Δρ Τζέιμι Γουάιτχάουζ, ερευνητής στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του NTU και επικεφαλής της έρευνας, είπε: «Θέλαμε να μάθουμε ποια πλεονεκτήματα μπορεί να υπάρχουν στη σηματοδότηση του άγχους σε άλλους, για να εξηγήσουμε γιατί έχουν αναπτυχθεί οι συμπεριφορές στρες κατά την εξέλιξη των ανθρώπων.
Εάν αυτές οι συμπεριφορές οδηγούν σε θετικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις από ανθρώπους που θέλουν να βοηθήσουν, αντί σε αρνητικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις από ανταγωνιστές, τότε αυτές οι συμπεριφορές είναι πιθανό να επιλεγούν κατά την εξελικτική διαδικασία. Είμαστε ένα ιδιαίτερα συνεργάσιμο είδος σε σύγκριση με πολλά άλλα ζώα, και αυτός θα μπορούσε να είναι ο λόγος που συμπεριφορές που παραπέμπουν σε αδυναμία μπόρεσαν να εξελιχθούν».
Η επίσης συγγραφέας Καθηγήτρια Μπρίτζετ Γουόλερ πρόσθεσε: «Εάν τα άτομα υπό στρες προκαλούν την ενσυναίσθηση στους αξιολογητές, μπορεί αυτός να είναι και ο λόγος που τα άτομα με άγχος εμφανίζονται πιο συμπαθή. Μπορεί επίσης ένα ειλικρινές σήμα αδυναμίας να αποτελεί δείγμα καλής πρόθεσης ή την πρόθεση για συνεργασία αντί για ανταγωνισμό, χαρακτηριστικό που μπορεί να προτιμήσει κάποιος στον κοινωνικό του εταίρο.
Αυτό ταιριάζει με την τρέχουσα γνώση περί της εκφραστικότητας, η οποία τείνει στο ότι οι άνθρωποι που είναι πιο «συναισθηματικά εκφραστικοί» είναι πιο αρεστοί στους άλλους και έχουν πιο θετικές κοινωνικές σχέσεις».
Αναφερόμενη στα επόμενα βήματα, η τρίτη συγγραφέας Δρ Σόφι Μίλγουορντ από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ πρόσθεσε: «Η ομάδα μας αυτή τη στιγμή διερευνά εάν τα μικρά παιδιά δείχνουν επίσης αυτή την ευαισθησία σε καταστάσεις άγχους. Εξετάζοντας την παιδική ηλικία μπορούμε να καταλάβουμε πόσο δύσκολο είναι να ανιχνεύσουμε το άγχος, καθώς και να εντοπίσουμε πώς η έκθεση στο άγχος των ενηλίκων μπορεί να επηρεάσει τα μικρά παιδιά».