Το μουσικό βίντεο που γυρίστηκε από σπόντα, έγραψε ιστορία και κατέκτησε την κορυφή

Και έτσι αρχίζει ένα από τα πιο εμβληματικά μουσικά βίντεο όλων των εποχών. Ας μην το πούμε βίντεο κλιπ, κυρίως επειδή εκείνα τα χρόνια- είμαστε στο 1975- ουσιαστικά τα βίντεο κλιπ δεν είχαν ακόμα «εφευρεθεί». Τουλάχιστον όχι με τον μαζικό, εμπορικό και καταλυτικό για την πορεία του τραγουδιού τρόπο που γνωρίζουμε σήμερα. Είμαστε άλλωστε επτά χρόνια πριν κάνει την εμφάνισή του το MTV και η μουσική βιομηχανία είναι αρκετά διαφορετική από αυτή που σήμερα ξέρουμε. Ωστόσο η λάμψη της τετράδας που πρωταγωνιστεί στο βίντεο διατηρείται ως σήμερα, τέσσερις δεκαετίες μετά. Και πώς αλλιώς θα μπορούσε άλλωστε να είναι τα πράγματα, αφού πρόκειται για τους διαχρονικούς Queen και την αξεπέραστη «Ραψωδία» τους.

To μουσικό βίντεο του Bohemian Rhapsody (από το άλμπουμ  A Night At The Opera), θεωρείται από πολλούς το εναρκτήριο λάκτισμα της οπτικοποίησης της μουσικής βιομηχανίας αλλά και αυτό που έφερε επανάσταση στο μάρκετινγκ της μουσικής του είδους. Αναμφίβολα η μουσική περσόνα του Φρέντι Μέρκιουρι, που εμπνεύστηκε και έγραψε το κομμάτι, έχει βάλει βαριά σφραγίδα. Χρειάστηκαν ωστόσο μόνο λίγες ώρες κι ένας όχι πολύ μεγάλος προϋπολογισμός για να φτιαχτεί ένα βίντεο- ταινιάκι μικρού μήκους το χαρακτήρισε ο Roger Wayne- που έμελλε να γράψει ιστορία.

Ήταν 10 Νοεμβρίου του 1975. Οι Queen- Φρέντι Μέρκιουρι, Μπράιαν Μέι, Ρότζερ Τέιλορ και Τζον Ντίκον- αφιερώνουν μερικά λεπτά πρόβας και 4.500 λίρες για να φτιάξουν ένα προωθητικό βίντεο για το νέου τους single, που δεν είναι άλλο από το Bohemian Rhapsody. Και, παρά την απροθυμία τους, βάζουν ένα λιθαράκι- κάποιοι λένε τον θεμέλιο λίθο- για να περάσει η μουσική βιομηχανία σε νέα εποχή.

Είναι κι αυτό άλλο ένα κομμάτι του απροσδόκητου παζλ που συνόδευε το κομμάτι ήδη από τη σύλληψή του. Οι προοπτικές, κατά κάποιους, δεν ήταν ευοίωνες γι’ αυτά τα έξι λεπτά μουσικής αποθέωσης. Το τραγούδι αποτελείται από πολύ διαφορετικά επιμέρους κομμάτια, χωρίς ρεφρέν. Μπαλάντα, όπερα, ροκ, μπορεί από μόνα τους να μοιάζουν ασύνδετα, όλα όμως δένουν αρμονικά, υπό την καθοδήγηση του Φρέντι Μέρκιουρι, και συνθέτουν το τελικό εξαιρετικό αποτέλεσμα.

Η μπάντα χρειάστηκε να παλέψει για την κυκλοφορία του κομματιού, καθώς η δισκογραφική τους φοβόταν πως ήταν πολύ μεγάλο και πολύ παράξενο για να βρει χώρο στον ραδιοφωνικό αέρα. Με την κυκλοφορία του όμως, την 31η Οκτωβρίου, σκαρφάλωσε γρήγορα στα charts και παρέμεινε στην πρώτη θέση για εννέα συνεχόμενες εβδομάδες.

Καθώς όμως ο δρόμος προς την επιτυχία άνοιγε γρήγορα, εκείνο το φθινόπωρο του 1975, οι Queen θα καλούνταν να παρουσιάσουν αυτό το πολύ πολύπλοκο και εξαιρετικά δύσκολο τραγούδι στο βρετανικό μουσικό σόου «Tops of the Pops»- ή να δουν να το χορεύουν οι Pans People.

«Γυρίστηκε με σκοπό να παιχτεί στο Tops of the Pops. Για όσους το θυμόμαστε, δεν ήταν καλή εκπομπή. Δεν είχε καλή φήμη μεταξύ των μουσικών. Σε κανέναν δεν άρεσε, στην πραγματικότητα» είχε πει ο κιθαρίστας Μπράιαν Μέι στο BBC. «Ήταν σαν παρωδία. Αν η μουσική σου είχε οποιοδήποτε νόημα, αυτό έμοιαζε να χάνεται όταν στεκόσουν μέσα σε ένα κουτί, σε ένα στούντιο με πολλά παιδιά γύρω σου. Αλλά ήταν πολύ δύσκολο να το αποφύγεις επειδή έτσι έκαναν οι δίσκοι πωλήσεις».

Αντιμέτωπο με αυτή τη δύσκολη κατάσταση, το συγκρότημα αυτοσχεδιάζει. Βάζει στην άκρη 4.500 λίρες και προσλαμβάνει τον Μπρους Γκόουερς για ένα 4ωρο γύρισμα (σύμφωνα με τον ίδιο ήταν 3.500 λίρες και τρεις ώρες γύρισμα) στα Elstree Studios του Λονδίνου. Το γύρισμα έγινε χωρίς σενάριο ούτε μεγάλης διάρκειας πρόβες, και με τους τέσσερις να έχουν τον νου τους στο ρολόι. Είχαν άλλωστε να πάνε και για μπίρες μετά. Και όπως είχε περιγράψει ο ίδιος το 1999: «Έφτασα στις 7μιση, αρχίσαμε το γύρισμα, τελειώσαμε στις:30 και στις 10:45 ήμαστε στην παμπ για μπίρες».

Δεν ήταν ακριβώς ανύπαρκτα τα μουσικά βίντεο το 1975, αλλά παρέμεναν κάτι σαν καινοτομία και δεν εξασφάλιζαν το κοινό και την απήχηση που πρόσφερε ένα πρόγραμμα όπως το Top of the Pops. «Δεν πήρα προμήθεια, προσελήφθην απλώς ως freelancer» αφηγήθηκε αργότερα ο Γκόουερς. «Δεν ξέραμε τότε πόσο κόστιζαν αυτά τα πράγματα, δεν ήταν κάτι που κάναμε συχνά. Δεν είχαμε ιδέα αν οι 3.500 λίρες ήταν λίγες ή πολλές». Για να αναπληρώσουν την έλλειψη της προετοιμασίας τους, ο ίδιος και τα μέλη του συγκροτήματος απλώς έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν. «Όλα ήταν έτοιμα για την περιοδεία τους κι έτσι έπαιξαν σαν να βρίσκονταν μπροστά από κοινό- κι έμοιαζε σαν αυτό να συνέβαινε».

Παρότι οι συνθήκες δημιουργίας του βίντεο χαρακτηρίζονταν μάλλον από βιασύνη- ειδικά αν ληφθούν υπόψη οι χρονικοί αλλά και οι οικονομικοί περιορισμοί- ο Γκόουερς θυμόταν πως το κλίμα εντός του συγκροτήματος ήταν εξαιρετικά δημιουργικό. «Δεν υπήρχαν μεγάλα ‘εγώ’, όλοι ήταν χαλαροί. Ο Φρέντι είχε πολύ επαγγελματική συμπεριφορά και ήξερε ακριβώς τι ήθελε».

Μετά το γύρισμα- που τελείωσε πράγματι στην ώρα του όχι μόνο γιατί δεν υπήρχε άλλος χρόνος ή άλλα λεφτά αλλά κι επειδή το συγκρότημα είχε να πάει για μπίρες- ο Γκόουερς έκανε ό,τι μπορούσε για να διαχειριστεί όσο χρόνο post production διέθετε για να ενοποιήσει το άφθονο και ετερόκλητο υλικό και να δημιουργήσει ένα κλιπ που, παρά τον χαμηλό προϋπολογισμό του, είχε εντυπωσιακό στιλ. Μάλιστα κανείς από τους εμπλεκόμενους δεν ήξερε καν εάν το βίντεο επρόκειτο να προβληθεί- μέχρι που το είδαν στον αέρα.

«Καθόμασταν μπροστά στην τηλεόραση στο μοντάζ περιμένοντας, διερωτώμενοι εάν θα παιχτεί και ξαφνικά, να το!» αφηγήθηκε ο Γκόουερς. «Το τρελό είναι πως προβλήθηκε δεν ήταν μόνο οι θαυμαστές εκείνοι που το έβλεπαν για πρώτη φορά, αλλά και η ίδια η μπάντα!» Καλώς ή κακώς (καλώς, εκ του αποτελέσματος) η εκπομπή συνέχισε να παίζει το βίντεο για μήνες, και η προβολή του έδωσε ώθηση σε μία νέα τάση στο Ηνωμένο Βασίλειο, να δημιουργούνται βίντεο για τραγούδια για να προβάλλονται αντί για ζωντανές εμφανίσεις.

Το high-tech και φουτουριστικό για την εποχή βίντεο του Bohemian Rhapsody προκάλεσε αίσθηση εφάμιλλη αυτής που είχε προκαλέσει και το ίδιο το τραγούδι. Κοιτώντας πίσω, πάντως, ο Γκόουερς θα ήθελε το τελικό αποτέλεσμα να ήταν καλύτερο. «Αν είχαμε περισσότερα λεφτά και περισσότερο χρόνο θα είχαμε φτιάξει κάτι πολύ καλύτερο» είχε πει, αναγνωρίζοντας τη συμβολή του στο να ανοίξει ο δρόμος για την εποχή του MTV. «Πάντα έλεγα πως ήταν έξι λεπτά που άλλαξαν ολόκληρη τη ζωή μου. Ήταν επίσης το μεγαλύτερο ρίσκο στην καριέρα των Queen».

Το βίντεο αυτό μπορεί πράγματι να ήταν ρίσκο, αλλά ήταν μόνο ένα από τα πολλά που δοκίμαζε το συγκρότημα εκείνη την εποχή. Με δεδομένο μάλιστα πως γνώριζαν ήδη τεράστια επιτυχία με το πιο ακριβό single στη μέχρι τότε ιστορία της ροκ, είχαν αρχίσει να συνηθίζουν τα ρίσκα αυτά να τους βγαίνουν. Ο Μέι πάντως, μιλώντας στο BBC, δεν απέδιδε το ίδιο μεγάλη σημασία στο βίντεο του Bohemian Rhapsody, αναγνωρίζοντας ωστόσο πως οι Queen είχαν τότε κάνει ένα βήμα παραπέρα από πολλούς σύγχρονούς τους.

«Ξέρω πως το αποκαλούν το πρώτο μουσικό βίντεο, αλλά στην πραγματικότητα είναι δύσκολο να τα ορίσει κάνεις αυτά τα πράγματα. Ξέρω σίγουρα πως οι Beatles έφτιαχναν βίντεο 35mm των τραγουδιών τους. Το δικό μας ήταν περισσότερο σαν ταινία μικρού μήκους» είχε πει.

Ο Ρότζερ Τέιλορ από την πλευρά του είχε πει το 2004: «Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να αποφύγουμε την εμφάνιση στο Top Of The Pops. Πρώτον ήταν φρικτά βαρετό και δεύτερον δεν ήταν πραγματικό παίξιμο, έπρεπε να προσποιηθείς πως τραγουδούσες, πως παίζεις. Η ιδέα του βίντεο μας ήρθε για να αποφύγουμε το να παίξουμε στην εκπομπή».

Σύμφωνα με τον ιστορικό της ροκ Paul Fowles, το τραγούδι αυτό θεωρείται το πρώτο single – παγκόσμια επιτυχία, για το οποίο ένα συνοδευτικό βίντεο έπαιξε κεντρικό ρόλο στη στρατηγική μάρκετινγκ της προώθησής του. Το Rolling Stone έγραψε για το Bohemian Rhapsody και την επίδρασή του: Ουσιαστικά εφηύρε τα μουσικά βίντεο, χρόνια πριν βγει στον αέρα το MTV.

Σαράντα χρόνια μετά τη δημιουργία του, πάντως, το βίντεο του Bohemian Rhapsody γνωρίζει δόξες και στο Youtube, με περισσότερες από 958 εκατομμύρια προβολές. Τον περασμένο Νοέμβριο, το διάστημα κοντά στην προβολή της ομώνυμης ταινίας, έφτασε τις ένα εκατομμύριο προβολές την ημέρα κατά μέσο όρο, πιάνοντας και τον αριθμό-ρεκόρ των 1,46 εκατομμυρίων views μέσα σε μία ημέρα.