Η φράση «θα σπάσουμε αβγά» έχει βρεθεί δημόσια στα χείλη του Πρωθυπουργού, αν και πολύ περισσότερο την έχουν επιστρατεύσει ως ατάκα της στιγμής κυβερνητικά στελέχη. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τη χρησιμοποίησε τον περασμένο Σεπτέμβριο για την παιδεία αλλά και πρώτη φορά το φθινόπωρο του 2019 για τη ΔΕΗ, προφανώς ως (το σύνηθες) σινιάλο αποφασιστικότητας για δύσκολες παρεμβάσεις.
Προχθές την επιστράτευσε εκ νέου για το ΕΣΥ της μετά Covid εποχής, λέγοντας ότι θα χρειαστούν «πολιτικό θάρρος» οι δρομολογούμενες αλλαγές σε ένα από τα κεφάλαια στα οποία το Μαξίμου προετοιμάζεται, όπως φαίνεται, για νέα… τύμπανα πολέμου. Στο 2021 ήταν κυρίως τα εργασιακά και το Ασφαλιστικό τα μέτωπα όπου ο Μητσοτάκης επεδίωξε να «επενδύσει» το μεταρρυθμιστικό αφήγημα, σπεύδοντας άλλωστε να αποτυπώσει στα μάτια των πολιτών και τις ιδεολογικές διαφορές με πολιτικούς αντιπάλους του, πρωτίστως με τον Αλέξη Τσίπρα.
Στο 2022 οι… καυτές ζώνες, αυτές που θα κρίνουν τις στρατηγικές επιλογές αλλά και την πολιτική βούληση της ΝΔ, διευρύνονται από τα νοσοκομεία και τα πανεπιστήμια έως τα δικαστήρια και κοινωνικές ομάδες.
Η κυβέρνηση σπεύδει εκ νέου σε γραμμή «εμβληματικών μεταρρυθμίσεων» σε μια περίοδο κινητικότητας στο πολιτικό πεδίο, ρευστότητας λόγω των κρίσεων πανδημίας και ακρίβειας αλλά και στην αρχή μιας ούτως ή αλλιώς προεκλογικής χρονιάς, με δεδομένο τις επίμονες πρωθυπουργικές αναφορές για κάλπες στο τέλος της τετραετίας.
Από τη μία το Μαξίμου δεν θέλει να σχηματιστεί εικόνα νεοδημοκρατικής ατολμίας στην κοινωνία, ειδικότερα στους απαιτητικούς κεντρώους, ούτε θέλει να αφήνει στην αντιπολίτευση περιθώρια σχετικής κριτικής ή ανάληψης δράσης. Από την άλλη υπολογίζει τα… ντεσιμπέλ από πιθανά «τύμπανα» (πολιτικά, από επαγγελματικές ομάδες, συνδικαλιστικές ενώσεις κ.ο.κ.), αναγνωρίζοντας ότι ο σχεδιασμός δεν συνοδεύεται από εγγυήσεις για ρόδινες συνθήκες παντού.
Τα πανεπιστήμια
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της ανώτατης εκπαίδευσης με αιχμή την πανεπιστημιακή αστυνομία. Η ψηφισμένη πρωτοβουλία, σίγουρα, δεν έπιασε στόχους που ο Μητσοτάκης καθορίζει για τις μεταρρυθμίσεις. «Αυτές ποτέ δεν εξαντλούνται στη Βουλή», έχει πει, «αλλά χρειάζονται συστηματική παρακολούθηση και υλοποίηση στη συνέχεια, επεξήγηση, μεγάλη υπομονή…».
Με την παραδοχή περί καθυστερήσεων και με την αποστροφή στη συνέντευξή του στον ΑΝΤ1 ότι «η πανεπιστημιακή αστυνομία απεδείχθη στην υλοποίησή της μια πιο σύνθετη άσκηση», ο Πρωθυπουργός επαναφέρει ρητώς δεσμεύσεις για «ούτε βήμα πίσω» από το θέμα της ασφάλειας και για μηδενική ανοχή στη βία λόγω των τελευταίων γεγονότων σε ΑΠΘ και πρώην ΑΣΟΕΕ.
Το νέο Σώμα φέρνει στα κάγκελα μεταξύ άλλων φοιτητικές παρατάξεις, ωστόσο, πέρα από την εκκίνηση στις 17 Ιανουαρίου της τετράμηνης εκπαίδευσης 400 προσληφθέντων, η κυβέρνηση δηλώνει επιπλέον αποφασισμένη για συνέχεια σε αστυνομικές επεμβάσεις «όποτε χρειάζεται» για εκκένωση καταλήψεων, καλώντας σε σύμπλευση τις πρυτανικές Αρχές.
Τυχόν «μουντζούρες» σε δεσμεύσεις για την παιδεία προβληματίζουν το Μαξίμου ενόσω στο φόντο υπάρχει η συνεχιζόμενη πρόκληση για προσέγγιση της νεολαίας και στον ορίζοντα υπάρχει η πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση των επόμενων παρεμβάσεων. Ενδεικτικά, της έναρξης αξιολόγησης των ΑΕΙ και χρηματοδότησής τους βάσει αντικειμενικών και ποιοτικών κριτηρίων απόδοσης και της αναδιάρθρωσης του ακαδημαϊκού χάρτη.
Τα νοσοκομεία
«Τολμηρές κινήσεις» στο ΕΣΥ έχουν προαναγγελθεί εδώ και καιρό, με έτοιμο πλέον το κυβερνητικό σχέδιο για δραστικές αλλαγές μετά το τέλος της πανδημικής κρίσης σε περιφερειακά νοσοκομεία, στις δυνατότητες σύμπραξης του κράτους με ιδιώτες (έργα ΣΔΙΤ στις υποδομές, για παράδειγμα), στη λειτουργία της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Ενώσεις και ομοσπονδίες υγειονομικών έχουν αρχίσει ήδη κινητοποιήσεις και κριτική, θεωρώντας ότι το δρομολογούμενο «νέο ΕΣΥ» θα σημαίνει μεταξύ άλλων διατήρηση των ελλείψεων σε μόνιμο προσωπικό, συγχωνεύσεις και λουκέτα την ώρα που το Μαξίμου μιλάει για αναγκαίες αλλαγές οι οποίες θα απαντούν στα προβλήματα που ανέδειξε και η πανδημική περίοδος.
Πάντως πριν από τα αποκαλυπτήρια, συνολικά, της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης, αν και άμεσα αναμένονται εξελίξεις (νομοθετικά) για τον ΕΟΠΥΥ και την Πρωτοβάθμια, θα ανοίξει συγκρουσιακό πεδίο σε ό,τι αφορά το «μέλλον» όσων ανεμβολίαστων υγειονομικών θα παραμείνουν σε αναστολή εργασίας μέχρι το τέλος Μαρτίου.
Το βασικό σενάριο είναι η οριστική έξοδός τους από το ΕΣΥ και όχι μια νέα παράταση στην αναστολή. Για την ακρίβεια, η κυβερνητική απόφαση θα πρέπει να θεωρείται ειλημμένη, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι ήδη η αγωνία του αρμόδιου υπουργείου και η επεξεργασία προτάσεων εστιάζουν, κατά τις πληροφορίες, στην άμεση κάλυψη των κενών.
Τα δικαστήρια
Για τη Δικαιοσύνη το σχέδιο περιλαμβάνει για φέτος μεταξύ άλλων τη λέξη «αξιολόγηση» και από την κυβέρνηση θα επιδιώξουν να προβάλουν πρωτοβουλίες για «ταχύτερη και αποτελεσματικότερη απονομή». Στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «κρατούν» άλλωστε την Ελλάδα σε πολύ χαμηλές θέσεις απόδοσης, εξού και ως στόχος έχει τεθεί μια σταδιακή ανατροπή στους δείκτες επίλυσης υποθέσεων – συγκεκριμένα, το ισοζύγιο μεταξύ των «τελειωμένων» υποθέσεων και όσων εισάγονται να πλησιάσει τον μέσο όρο των πρώτων χωρών της ΕΕ σε ορίζοντα πενταετίας.
Στον πυρήνα των επικείμενων παρεμβάσεων είναι η υιοθέτηση νέου Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Δικαστικών Λειτουργών, με νομοσχέδιο που θα διαμορφώνει καινούργιο τοπίο για το δικαστικό σώμα (και) σε ό,τι αφορά την εξέλιξη – προαγωγή των δικαστών.
Πρώτη… κρούση αντίδρασης σε πρωτοβουλίες του αρμόδιου υπουργείου έχει υπάρξει ήδη, όταν πριν από ενάμιση μήνα η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων είχε διοργανώσει ηλεκτρονική ψηφοφορία βγάζοντας «σχεδόν ομόφωνο «όχι»» στο άρθρο 40 του νομοσχεδίου για την Εθνική Σχολή Δικαστών που προβλέπει παρακολούθηση υποχρεωτικών και προαιρετικών επιμορφωτικών σεμιναρίων με κατάθεση του πιστοποιητικού παρακολούθησης στον υπηρεσιακό φάκελο.
Ανεργοι και συνταξιούχοι
Σε ό,τι αφορά την εργασία και την ασφάλιση, η πρακτική εφαρμογή όσων προβλέπονται χωρίς καθυστερήσεις (για παράδειγμα, η μετατροπή του ΣΕΠΕ σε νέα Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας) καθώς και η επιβεβαίωση βασικών αφηγημάτων της κυβέρνησης (όπως η δημιουργία θέσεων εργασίας με την προσέλκυση επενδύσεων ή το μέρισμα ανάπτυξης για όλους) αποτελούν πεδία πίεσης του Μαξίμου.
Εξού και στις άμεσες προτεραιότητες των αρμόδιων στελεχών βρίσκονται αφενός η προστασία των θέσεων απασχόλησης μέσα από μια πολιτική επιδότησης της εργασίας, όχι της ανεργίας, κατά τον Πρωθυπουργό, αφετέρου το τέλος στις ιστορίες… τρέλας του ΕΦΚΑ με επίλυση εντός του έτους του θέματος των εκκρεμών συντάξεων.
Ενα θέμα για το οποίο ενδοκυβερνητικά παραδέχονται άλλωστε ότι αποτελεί σοβαρή πηγή πρόκλησης πολιτικού κόστους.