Ορισμένοι ιοί μπορεί να οδηγήσουν στον καρκίνο, εάν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως.
Ο καρκίνος έχει πολλές αιτίες, αλλά οι επιστήμονες δεν τις γνωρίζουν όλες. Το σίγουρο είναι ότι συχνά παίζει ρόλο ο τρόπος ζωής (τουλάχιστον στο 40% των καρκίνων) ή η κληρονομικότητα (5-10% των κρουσμάτων). Μερικές φορές, όμως, η αιτία είναι ορισμένοι ιοί.
«Η ανάπτυξη καρκίνου εξαιτίας ενός ιού δεν συμβαίνει συχνά», σπεύδει να διευκρινίσει ο ογκολόγος Dale Shepard, από το Τμήμα Αιματολογίας & Ιατρικής Ογκολογίας της Cleveland Clinic, στο Οχάιο.
«Ωστόσο ο καρκίνος προκαλείται μερικές φορές από ιό, ιδίως σε ανθρώπους με υψηλού κινδύνου συμπεριφορές.
»Τέτοιες συμπεριφορές είναι η ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών και η κοινή χρήση συριγγών. Επικίνδυνο είναι επίσης το σεξ χωρίς προφυλάξεις με περιστασιακούς ερωτικούς συντρόφους. Το ίδιο και η παράλειψη του εμβολιασμού εναντίον επικίνδυνων ιών».
Εν τούτοις, ο καρκίνος δεν μπορεί να προκληθεί από όλους τους ιούς. Μπορεί να εκδηλωθεί μόνο από ορισμένους που προσβάλλουν συγκεκριμένα κύτταρα του σώματος. Επιπλέον, οι ιοί αυτοί προκαλούν συγκεκριμένες μορφές καρκίνου.
Γιατί; Διότι για να μπορέσει ένας ιός να προκαλέσει καρκίνο πρέπει:
* Να εισέλθει σε ένα υγιές κύτταρο.
* Να προσκολληθεί στο DNA του και να προσπαθήσει να το αλλάξει, ώστε να μπορέσει να πολλαπλασιαστεί.
* Να αλλάξει τη βιολογική συμπεριφορά του κυττάρου που έχει μολύνει.
* Αυτό το αλλαγμένο κύτταρο να αρχίσει να αναπαράγεται ανεξέλεγκτα, για να δημιουργήσει έναν καρκινικό όγκο.
Δεδομένου ότι το ανοσοποιητικό αντιδρά όταν κάτι πάει να εισβάλλει σε ένα κύτταρό του, η παραπάνω διαδικασία συνήθως αναχαιτίζεται.
Ποιοι είναι οι ιοί
Έτσι, οι συνηθέστεροι ιοί που μας προσβάλλουν (π.χ. αυτοί της γρίπης ή του κρυολογήματος) δεν προκαλούν καρκίνο.
Αντιθέτως, ορισμένοι άλλοι που προσβάλλουν όργανα βαθιά μέσα στο σώμα, μπορεί να ανοίξουν το δρόμο στην ανάπτυξή του. Τέτοιοι ιοί είναι:
* Ο ιός Epstein-Barr (EBV). Είναι περισσότερο γνωστός ως αιτία της λοιμώδους μονοπυρήνωσης. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι μολυσμένοι με αυτόν, χωρίς όμως να πάθουν κάτι. Μερικές φορές όμως προκαλεί έναν τύπο λεμφώματος (είναι κακοήθης αιματολογική νόσος).
* Ιοί της ηπατίτιδας Β και C. Οι ιοί αυτοί προκαλούν ηπατίτιδα, δηλαδή φλεγμονή στο ήπαρ. Αν η λοίμωξη διαρκέσει πολύ καιρό, μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες στο ήπαρ και κίρρωση. Και η κίρρωση μπορεί να οδηγήσει στον καρκίνο.
* Ανθρώπινος ερπητοϊός 8 (HHV-8). Μεταδίδεται κυρίως με την σεξουαλική επαφή. Αν και δεν προκαλεί συμπτώματα στους περισσότερους φορείς του, μπορεί να προκαλέσει σάρκωμα Kaposi στους ανθρώπους με εξασθενημένο ανοσοποιητικό.
* Ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV/AIDS). Ο ιός HIV/AIDS εξασθενεί το ανοσοποιητικό και μπορεί να οδηγήσει σε κάθε είδους ασθένειες. Ο ιός σχετίζεται με το σάρκωμα Kaposi, το λέμφωμα, τους καρκίνους κεφαλής & τραχήλου, και τον καρκίνο του πρωκτού.
* Ιός ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Είναι ο πιο γνωστός καρκινογόνος ιός. Προκαλεί καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας, στο πέος, στο αιδοίο, στον πρωκτό και διάφορους καρκίνους κεφαλής & τραχήλου (π.χ. καρκίνο του λάρυγγα).
Πώς να προστατευθείτε
«Η μόλυνση με έναν από τους παραπάνω ιούς δεν σημαίνει πως ένα άτομο θα εκδηλώσει οπωσδήποτε καρκίνο», ξεκαθαρίζει ο δρ Shepard. «Ωστόσο δεν ξέρουμε ποιος μπορεί να κινδυνεύει και ποιος όχι».
Αν, λοιπόν, υιοθετείτε συμπεριφορές υψηλού κινδύνου, καλό είναι κατ’ αρχάς να κάνετε προληπτικές εξετάσεις, μη τυχόν και είστε ήδη μολυσμένοι με κάποιον ιό και δεν το ξέρετε.
Αν βρεθείτε μολυσμένοι, είναι σημαντικό να κάνετε την ενδεδειγμένη θεραπεία.
Αν δεν είστε, συμβουλευθείτε τον γιατρό σας για το ενδεχόμενο εμβολιασμού (υπάρχουν εμβόλια για την ηπατίτιδα Β και τον ιό HPV).
Και, φυσικά, πρέπει να διακόψετε την υψηλού κινδύνου συμπεριφορά, ώστε να προστατευθείτε από μελλοντικούς κινδύνους.
