Σταβλοχελίδονο. Την περίοδο αυτή και έως το τέλος του μήνα τα χελιδόνια ξεκινούν το ταξίδι τους από την υποσαχάρια Αφρική προς την Ευρώπη.
Και ξαφνικά, το πρωί της Δευτέρας, ο τόπος γέμισε χελιδόνια. Από την Κρήτη έως τη Μακεδονία, οι κάτοικοι πολλών, κυρίως παραλιακών, περιοχών βρήκαν εκατοντάδες χελιδόνια συνωστισμένα σε κάθε εσοχή, στα μπαλκόνια, στις πέργκολες, σε υδρορροές, αεραγωγούς, ακόμη καθισμένα και στην άσφαλτο. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γέμισαν με εκατοντάδες φωτογραφίες από όλη τη χώρα. Δυστυχώς, πολλά από τα πουλιά είχαν βρει τον θάνατο, είτε από την εξάντληση ή από γάτες ή διερχόμενα αυτοκίνητα.
Τι είχε συμβεί; «Την περίοδο αυτή και μέχρι το τέλος του μήνα τα χελιδόνια ξεκινούν από την υποσαχάρια Αφρική προς την Ευρώπη», εξηγεί ο Φίλιος Ακριώτης, καθηγητής ορνιθολογίας στο Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου. «Πέρασαν πάνω από τη Σαχάρα και μετά διέσχισαν τη Μεσόγειο με νοτιάδες, πολύ ευνοϊκούς ανέμους για το ταξίδι τους, αλλά φθάνοντας στην Ελλάδα, από την πλευρά του Αιγαίου, έπεσαν επάνω σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες: τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και τη βροχή. Ο αέρας δεν τα επηρεάζει τόσο όσο η βροχή, καθώς τα πουλιά αυτά είναι εντομοφάγα και δεν μπορούσαν να βρουν τροφή. Πολλά, ήδη εξαντλημένα από το ταξίδι, δεν άντεχαν περισσότερο από δύο ημέρες χωρίς φαγητό».
«Λάβαμε δεκάδες τηλεφωνήματα και μηνύματα τόσο εμείς όσο και τα κέντρα περίθαλψης από ανθρώπους που εντόπιζαν στις αυλές τους δεκάδες χελιδόνια. Ο κόσμος αισθάνεται ότι πρέπει να κάνει κάτι, όμως το καλύτερο είναι… να μην κάνει τίποτα», εξηγεί η Ρούλα Τρίγκου, συντονίστρια επικοινωνίας της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. «Δεν πρέπει ούτε να τα πλησιάζουμε ούτε να τα ενοχλούμε, γιατί είναι ήδη αποδυναμωμένα και κάθε σπατάλη ενέργειας μπορεί να είναι μοιραία. Επίσης, δεν έχει νόημα να προσπαθούμε να τα ταΐσουμε γιατί τρέφονται με έντομα που πιάνουν στον αέρα και δεν δέχονται σπόρους, ψίχουλα ή άλλες τροφές. Καλό θα ήταν βέβαια να κρατήσουμε μέσα στο σπίτι τις οικόσιτες γάτες μέχρι να αναχωρήσουν. Και να είμαστε προσεκτικοί στην οδήγηση, καθώς πολλά από αυτά αναζητούν ζεστασιά στην άσφαλτο. Είναι κρίμα ένα πουλί που έχει διανύσει χιλιάδες χιλιόμετρα από τη Σαχάρα στη Μεσόγειο να καταλήξει κάτω από τις ρόδες ενός αυτοκινήτου. Τέλος, για όσα χρειάζονται περίθαλψη, επικοινωνούμε για οδηγίες με ένα σύλλογο περίθαλψης άγριων ζώων».
Τα περισσότερα από τα πουλιά που κατά εκατοντάδες αναζήτησαν καταφύγιο κοντά σε σπίτια στην ανατολική Ελλάδα ανήκουν σε τρία από τα πέντε είδη χελιδονιών. «Είδα σε πολλές φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σταβλοχελίδονα, μιλτοχελίδονα και σπιτοχελίδονα, καθώς και σταχτάρες που μοιάζουν με χελιδόνια αλλά δεν είναι», εξηγεί ο κ. Ακριώτης. «Το σπιτοχελίδονο, μαύρο από πάνω με ένα άσπρο σημάδι στη βάση της ουράς του, είναι το πιο κοινό στις πόλεις. Στα σχολικά βιβλία, βέβαια, θα δείτε το σταβλοχελίδονο, με τη χαρακτηριστική μακριά ψαλιδωτή ουρά». Τα πουλιά αυτά δεν είναι απειλούμενα και είναι συνήθως περαστικά από τη χώρα μας. «Ξεκινούν από την υποσαχάρια Αφρική· ειδικά για τα σταβλοχελίδονα γνωρίζουμε ότι ξεκινούν ακόμη και από τη Νότια Αφρική και μεταναστεύουν στη βόρεια Ευρώπη, έως τη Ρωσία και τη νότια Φινλανδία. Είναι άτυχα που βρέθηκαν σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, οι οποίες ευτυχώς ήδη υποχωρούν».
