Oι Επισκέπτες Υγείας (Ε.Υ) παρέχουν υπηρεσίες δημόσιας υγείας και βασίζονται σε στοιχεία για το τι λειτουργεί για άτομα, οικογένειες, ομάδες και κοινότητες. Στοχεύουν στην ενίσχυση της υγείας και μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας μέσω μιας προληπτικής, καθολικής υπηρεσίας για όλα τα παιδιά
0-5 ετών και για ευάλωτους πληθυσμούς, ανάλογα με τις ανάγκες, λαμβάνοντας υπόψη τη διαφορετική δυναμική και μειώνοντας τις ανισότητες στην υγεία. Στο επίκεντρο τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και οι οικογένειές τους.
Τι προσφέρουν;
- Πραγµατοποιούν επισκέψεις στο µαιευτήριο για προσφορά συµβουλών στις µητέρες και πληροφόρηση για τη λειτουργία των Κέντρων Προστασίας Μητρότητας.
- Οργανώνουν ειδικά διαφωτιστικά προγράµµατα για εγκύους και μέλλοντες γονείς σε συνεργασία µε άλλους επαγγελματίες υγείας. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν πώς με πρόσθετη εκπαίδευση μπορούν να βελτιώσουν τα αποτελέσματα για μητέρες που έχουν επιλόχεια κατάθλιψη–Postnatal Depression(PND)(Barlow et al,2008;NICE,2007).
- Συνεργάζονται με γονείς που έχουν μωρά, προσφέροντας υποστήριξη και συμβουλές από την προγεννητική περίοδο έως ότου το παιδί ξεκινήσει το σχολείο στα 5 πρώτα του χρόνια. Μπορούν να εργάζονται σε ομάδες ή έχουν την αποκλειστική ευθύνη για το σύνολο υποθέσεων που προέρχεται από την τοπική περιοχή ή έναν κατάλογο γενικής πρακτικής.
- Επισκέπτες Υγείας επισκέπτονται τους γονείς (5 επισκέψεις στο σπίτι) από το τέλος της εγκυμοσύνης έως την αξιολόγηση της ανάπτυξης στα 2 τους χρόνια. Μπορούν επίσης να προσκαλέσουν τους γονείς να συμμετάσχουν σε ομάδες, κλινικές και δίκτυα που διευθύνονται από την ομάδα Επισκεπτών Υγείας ή συναδέλφους που συνεργάζονται μαζί τους, όπως: νοσηλευτές, προσωπικό παιδιατρικού κέντρου, παιδιάτρους, αναπτυξιολόγους, παιδοψυχιάτρους, συλλόγους γονέων, εθελοντικές οργανώσεις ή μητέρες της κοινότητας.
- Οι Ε.Υ. είναι σε ιδανική θέση να προσφέρουν συμβουλές σχετικά με ζητήματα προσκόλλησης και τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, ως μέρος ενός ευρύτερου πακέτου υποστήριξης. Οδηγίες από το National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE,2006,2007,2010, 2014), προτείνουν μεθόδους στους Επισκέπτες Υγείας ώστε :
α) Να εντοπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας στη μητέρα ή την οικογένεια
β) Να εκτιμούν και να προωθούν τη συναισθηματική σύνδεση μεταξύ μητέρας και παιδιού και
γ) Να προωθούν τη συναισθηματική σύνδεση και τις δεξιότητες γονέων μέσω ομαδικών προγραμμάτων κατάρτισης γονέων και υποστήριξης για τους πατέρες.
Η προώθηση της Ψυχικής Υγείας των βρεφών-παιδιών και των οικογενειών, έχει αναφερθεί ως προτεραιότητα για τους επισκέπτες υγείας (Lowe,2007). Ωστόσο, χρειάζονται σχετική εκπαίδευση και δεξιότητες για να παρέχουν αυτήν τη βοήθεια και υποστήριξη και είναι γνωστό ότι δεν την έχουν σε κάποιες περιπτώσεις (CPHVA&Unite,2007;Adams,2008). Η εκπαίδευση επισκεπτών υγείας για την αξιολόγηση και την ψυχολογική υποστήριξη μητέρων μετά τον τοκετό μπορεί να αποτρέψει την ανάπτυξη κατάθλιψης στο επόμενο έτος, παρέχοντας «νέα στοιχεία για μια καθολική, διαρκή προληπτική επίδραση για την κατάθλιψη σε γυναίκες μετά τον τοκετό» (Brugha et al,2010).
Εάν θέλουμε να στηρίξουμε τις οικογένειες στο πιο σημαντικό στάδιο της ζωής τους, τότε ο αποδεκατισμός των Ε.Υ. πρέπει να ανακοπεί, διότι παρέχουν ζωτικής σημασίας υπηρεσίες για τις οικογένειες. Έρευνα έδειξε ότι το ανθρώπινο δυναμικό επαγγελματιών Δημόσιας Yγείας, γηράσκει και λιγοστεύει, σε μελέτη των Carrol&Moss(2002). Η οικοδόμηση εμπιστοσύνης απαιτεί χρόνο και προσπάθεια που οι επισκέπτες υγείας δεν μπορούν να διαθέσουν εάν ο όγκος της δουλειάς τους, τους είναι μεγάλος ή περίπλοκος (Barlow et al,2008;Department of Health et al,2009;Adams 1998).
Έκθεση για το Sure Start Local Program Maternity Services (Kurtz et al,2005) διαπίστωσε σε ορισμένες κοινότητες ότι οι Ε.Υ. θεωρούνται τα «μάτια και τα αυτιά» των κοινωνικών υπηρεσιών καθώς μερικές οικογένειες, δύσκολα προσεγγίζονται επειδή έχουν χαμηλά επίπεδα εμπιστοσύνης ή σεβασμού στους επαγγελματίες υγείας που γνωρίζουν και υπάρχει ο φόβος της έκθεσης της φτώχειας, της κακής ποιότητας της φροντίδας των παιδιών, της κακοποίησης ή της ενδοοικογενειακής βίας στα «αδιάκριτα μάτια» των επαγγελματιών (Hall &Hall,2007).
Οικογένειες από όλα τα κοινωνικά στρώματα μπορεί να χρειάζονται υποστήριξη για συγκεκριμένα ζητήματα που επηρεάζουν την υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών τους. Επομένως η πραγματική υπηρεσία που παρέχεται σε κάθε συγκεκριμένη οικογένεια ποικίλλει ανάλογα με την εξατομικευμένη εκτίμηση των δικών τους αναγκών και την απόδειξη του τι θα λειτουργήσει. Κάθε παιδί φέρει ένα συγκεκριμένο γενετικό υλικό, το οποίο σε συνδυασμό με τις επιδράσεις που δέχεται από το περιβάλλον, θα διαμορφώσει την προσωπικότητα του.
Μια μελέτη, έδειξε ότι το 40% των παιδιών προσχολικής ηλικίας με προβληματικές συμπεριφορές συνεχίζουν να αναπτύσσουν διαταραχή συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένης της κατάχρησης ναρκωτικών και εγκληματικής και βίαιης συμπεριφοράς (Coid, 2003).Η πρώιμη, σοβαρή και επίμονη αντικοινωνική συμπεριφορά έχει βαθιά αρνητική επίδραση στις οικογένειες, τους συνομηλίκους και τις κοινότητες. Οι Ε.Υ. έχουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες για να καθοδηγήσουν και να παραδώσουν τεκμηριωμένες παρεμβάσεις σε οικογένειες (Lowe,2007), με την προϋπόθεση ότι έχουν εκπαιδευτεί κατάλληλα. Αυτό μπορεί να είναι ένας διευρυμένος ρόλος για τους επισκέπτες υγείας
Τέλος, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει το επάγγελμα των Ε.Υ. είναι ότι πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ποιοι είναι Ε.Υ. ή ποιος είναι ο ρόλος τους. Πώς μπορούμε να περιμένουμε από την κυβέρνηση να επενδύσει σε Ε.Υ. εάν αυτό δεν είναι ξεκάθαρο; Για να υποστηριχθούν οι επενδύσεις σε Ε.Υ. σε όλα τα έθνη, είναι επιτακτική ανάγκη να γίνει ορατό το έργο των Ε.Υ. και να προωθηθούν τα οφέλη μιας αποτελεσματικής υπηρεσίας Ε.Υ. Χρειάζεται να διασφαλιστεί το εργατικό δυναμικό να είναι έτοιμο να ανταποκριθεί στις ανάγκες της μελλοντικής γενιάς . Η επένδυση στην προσχολική ηλικία είναι επιτακτική ανάγκη.
Δρ. Βασιλική Ντρέ
Επισκέπτης Υγείας
Μέλος ΠΣΕΥ/ΝΠΔΔ
