Κάταγμα ισχίου: Η αντιμετώπιση με ελάχιστη επεμβατικότητα στους ηλικιωμένους

Το κάταγμα ισχίου στους ηλικιωμένους είναι αρκετά συχνό και τις περισσότερες φορές δεν οφείλεται σε πτώση. Πρόκειται για κάταγμα που συμβαίνει αυτόματα, λόγω οστεοπόρωσης. Γι’ αυτό συχνά οι ηλικιωμένοι αναφέρουν πως δεν κατάλαβαν πως έπεσαν. Όπως χαρακτηριστικά λέγεται σε αυτές τις ηλικίες «δεν πέφτουν και σπάνε, αλλά σπάνε και πέφτουν».

Η διάγνωση γίνεται με μια απλή ακτινογραφία πυέλου (λεκάνης). Ανάλογα με την εντόπιση υπάρχουν δυο είδη καταγμάτων: τα διατροχαντήρια και τα υποκεφαλικά.

• Τα υποκεφαλικά κατάγματα είναι ουσιαστικά κατάγματα στον αυχένα του μηριαίου οστού. Η γραμμή του κατάγματος αρχίζει συνήθως από το άνω όριο αυχένα-κεφαλής και φέρεται λοξά προς τα κάτω και έσω.
• Τα διατροχαντήρια είναι κατάγματα που φέρονται από τον μείζονα μέχρι τον ελάσσονα τροχαντήρα του μηριαίου.

Κοινό χαρακτηριστικό μετά από ένα κάταγμα ισχίου είναι ότι η βάδιση καθίσταται αδύνατη. Το πόδι παίρνει χαρακτηριστική θέση έξω στροφής, ενώ ταυτοχρόνως είναι πιο κοντό από το υγιές πόδι.

Ωστόσο σε κάποιες (λιγότερο συχνές) περιπτώσεις, το πόδι δεν δείχνει καμία παραμόρφωση και ο ασθενής είναι σε θέση να το κινεί. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να πρόκειται για ενσφηνωμένο κάταγμα ισχίου, κατά το οποίο το ένα άκρο του σπασμένου οστού σφηνώνει μέσα στο άλλο.

«Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται υψηλός βαθμός υποψίας και αναγνώρισης στην ακτινογραφία από τον ιατρό. Και αυτό, διότι η έγκαιρη διάγνωση από τον εξειδικευμένο ορθοπεδικό είναι αποφασιστικής σημασίας για τη σωστή περαιτέρω αντιμετώπιση», αναφέρει ο κ. Κωνσταντίνος Ρέππας, ορθοπεδικός-χειρουργός, επιστημονικός συνεργάτης Metropolitan General.

Γιατί είναι απαραίτητη η χειρουργική αντιμετώπιση

Όπως εξηγεί, το κάταγμα ισχίου αντιμετωπίζεται πάντοτε χειρουργικά για τους εξής λόγους:

1. Καθηλώνει μόνιμα τον ασθενή στο κρεβάτι, με όλες τις συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει
2. Πρόκειται για κάταγμα που προκαλεί εσωτερική αιμορραγία και επομένως αιμοδυναμική κατάρρευση, αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως
3. Μπορεί να συμβεί εύκολα εμβολή, λόγω της αστάθειας του κατάγματος και των λιπωδών εμβόλων που απελευθερώνονται από την εστία του. Συνεπώς το χειρουργείο είναι μονόδρομος.

Η γρήγορη αντιμετώπιση σε συνδυασμό με την ελάχιστη επεμβατικότητα μπορούν να προσφέρουν σημαντική παράταση ζωής στον ηλικιωμένο με κάταγμα ισχίου. Επιπλέον, η ραχιαία αναισθησία διευκολύνει πολύ την επέμβαση, ακόμα και σε ασθενείς με σοβαρά παθολογικά προβλήματα. Και αυτό, διότι ο ασθενής δεν υποβάλλεται σε ολική αναισθησία, αλλά σε νάρκωση από τη μέση και κάτω.

Πως γίνονται οι επεμβάσεις

Ελάχιστη επεμβατικότητα σημαίνει μικρές τομές και κατά το δυνατόν μικρότερη κακοποίηση των μυϊκών ομάδων. Οι τομές φτάνουν μέχρι τα 10 εκατοστά. Ειδικά στα διατροχαντήρια κατάγματα, όμως, μπορεί να είναι 4 ή 5 εκατοστά. Αυτό σημαίνει ελάχιστο τραυματισμό των ιστών και ελάχιστο μετεγχειρητικό stress και αιμορραγία.

Στο διατροχαντήριο κάταγμα ισχίου αυτό επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ενός ακτινοσκοπικού μηχανήματος. «Το μηχάνημα αυτό, μέσω των ειδικών οδηγών-εργαλείων, μας επιτρέπει να τοποθετήσουμε τα εμφυτεύματα που θα στηρίξουν το οστό μέσα από πολύ μικρές τομές», εξηγεί ο κ. Ρέππας.

Και συνεχίζει: «Η ενδομυελική ήλωση, όπως ονομάζεται η μέθοδος που πλέον εφαρμόζεται, είναι πολύ αποτελεσματική. Συνήθως επιτρέπει πλήρη φόρτιση του ποδιού από την επόμενη κιόλας ημέρα, μιας και ο ασθενής στηρίζεται πλήρως στα εμφυτευμένα υλικά. Και αυτό παρόλο που το κάταγμα ισχίου χρειάζεται μήνες για να κολλήσει».

Στο υποκεφαλικό κάταγμα ισχίου γίνεται αφαίρεση της κεφαλής του μηριαίου οστού και τοποθέτηση τεχνητής κεφαλής. Η τεχνητή κεφαλή στηρίζεται σε ένα ενδοαυλικό μόσχευμα. Η ελάχιστη επεμβατικότητα είναι πολύ σημαντική, αφού η επέμβαση είναι πιο μεγάλη και πιο πολύπλοκη από ό,τι στα διατροχαντήρια κατάγματα.

Ο ασθενής μπορεί να φορτίσει πλήρως το πόδι του από την επόμενη μέρα, καθώς η χρήση βιολογικού τσιμέντου εξασφαλίζει την σταθερότητα του μοσχεύματος.

Σε αυτή την επέμβαση, η ελάχιστη επεμβατικότητα εξασφαλίζεται με την πρόσθια χειρουργική προσπέλαση. Αυτή επιτρέπει την πρόσβαση στην άρθρωση του ισχίου χωρίς να κοπούν μυς, αλλά διαμέσου των μυών. Η διαφορά αυτή είναι πολύ σημαντική, διότι εξασφαλίζει την ταχύτερη κινητοποίηση των ηλικιωμένων μετά από την επέμβαση.

Η «χρυσή» συνταγή

«Η ελάχιστη επεμβατικότητα με μικρές τομές, η άμεση χειρουργική αντιμετώπιση και η γρήγορη επάνοδος στο σπίτι αποτελούν την χρυσή «συνταγή» για να αντιμετωπιστεί το κάταγμα ισχίου στους ηλικιωμένους», επισημαίνει ο κ. Ρέππας.

«Η εμπειρία του ορθοπεδικού για την επιλογή των κατάλληλων υλικών και την εφαρμογή των μεθόδων ελάχιστης επεμβατικότητας σε συνδυασμό με την υποστήριξη ενός κατάλληλα οργανωμένου νοσοκομείου με όλες τις ειδικότητες και τον κατάλληλο εξοπλισμό, εξασφαλίζουν την υγιή επάνοδο του ηλικιωμένου στο σπίτι του και την κατά το δυνατόν παράταση της ζωής του», καταλήγει.

Φωτογραφία: iStock