Παρά τα μέτρα που λαμβάνονται για τον περιορισμό ή ακόμα και την πλήρη απαγόρευση της χρήσης των πλαστικών, τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας δεν επιτρέπουν μεγάλη αισιοδοξία.
Σύμφωνα με νέα έκθεση του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη η ποσότητα πλαστικών απορριμμάτων που παράγονται παγκοσμίως βρίσκεται σε τροχιά σχεδόν τριπλασιασμού έως το 2060, με περίπου τα μισά να καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής και λιγότερο από το ένα πέμπτο να ανακυκλώνονται.
Άμεση αντίδραση
Η έκθεση με τίτλο «Global Plastics Outlook: Policy Scenario to 2060» αναφέρει λέει ότι χωρίς ριζικές ενέργειες για τον περιορισμό της ζήτησης, την αύξηση της διάρκειας ζωής των προϊόντων και τη βελτίωση της διαχείρισης απορριμμάτων και της δυνατότητας ανακύκλωσης, η πλαστική ρύπανση θα αυξηθεί παράλληλα με μια σχεδόν τριπλάσια αύξηση στη χρήση πλαστικών λόγω της αύξησης του πληθυσμού και των εισοδημάτων. Η έκθεση εκτιμά ότι σχεδόν τα δύο τρίτα των πλαστικών απορριμμάτων το 2060 θα προέρχονται από είδη μικρής διάρκειας, όπως συσκευασίες, προϊόντα χαμηλού κόστους και υφάσματα.
Αυστηρά μέτρα
«Αν θέλουμε έναν κόσμο απαλλαγμένο από πλαστική ρύπανση, σύμφωνα με τις φιλοδοξίες της Περιβαλλοντικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, θα χρειαστεί να λάβουμε πολύ πιο αυστηρή και συντονισμένη δράση παγκοσμίως», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ, Ματίας Κόρμαν. «Αυτή η έκθεση προτείνει συγκεκριμένες πολιτικές που μπορούν να εφαρμοστούν κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής των πλαστικών που θα μπορούσαν να περιορίσουν σημαντικά –ακόμα και να εξαλείψουν– τη διαρροή πλαστικού στο περιβάλλον».
Αύξηση της κατανάλωσης
Η έκθεση (διαθέσιμη ως προκαταρκτική έκδοση πριν από την πλήρη δημοσίευσή της αργότερα αυτό το έτος) προβλέπει αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης πλαστικών από 460 εκατομμύρια τόνους (Mt) το 2019 σε 1.231 Mt το 2060 ελλείψει τολμηρών νέων πολιτικών, μια ταχύτερη αύξηση από τα περισσότερα ακατέργαστα υλικά. Η ανάπτυξη θα είναι ταχύτερη στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες της Αφρικής και της Ασίας, αν και οι χώρες του ΟΟΣΑ θα εξακολουθούν να παράγουν πολύ περισσότερα πλαστικά απόβλητα ανά άτομο (238 κιλά ετησίως κατά μέσο όρο) το 2060 από τις χώρες εκτός ΟΟΣΑ (77 κιλά).
Πλαστική ρύπανση
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η διαρροή πλαστικών στο περιβάλλον φαίνεται να διπλασιάζεται σε 44 Mt ετησίως, ενώ η συσσώρευση πλαστικών σε λίμνες, ποτάμια και ωκεανούς θα υπερτριπλασιαστεί, ως μπαλόνια πλαστικών απορριμμάτων από 353 Mt το 2019 σε 1.014 Mt το 2060. Η ρύπανση προέρχεται από μεγαλύτερα υπολείμματα γνωστά ως μακροπλαστικά, αλλά η διαρροή μικροπλαστικών (συνθετικά πολυμερή με διάμετρο μικρότερη από 5 mm) από αντικείμενα όπως βιομηχανικά πλαστικά pellets, υφάσματα και φθορά ελαστικών αποτελεί επίσης σοβαρή ανησυχία.
Ανακύκλωση
Η προβλεπόμενη αύξηση της κατανάλωσης και των απορριμμάτων πλαστικών θα επέλθει παρά την αναμενόμενη αύξηση της χρήσης ανακυκλωμένου πλαστικού στην κατασκευή νέων προϊόντων καθώς και τις τεχνολογικές προόδους και τις τομεακές οικονομικές αλλαγές που αναμένεται να σημαίνουν μια εκτιμώμενη μείωση 16% έως το 2060 στην ποσότητα πλαστικού που απαιτείται για δημιουργία 1 USD οικονομικής παραγωγής.
Το μερίδιο των πλαστικών απορριμμάτων που ανακυκλώνονται με επιτυχία προβλέπεται να αυξηθεί στο 17% το 2060 από 9% το 2019, ενώ η αποτέφρωση και η υγειονομική ταφή θα συνεχίσουν να αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% και το 50% των πλαστικών απορριμμάτων αντίστοιχα. Το μερίδιο του πλαστικού που αποφεύγει τα συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων – καταλήγοντας αντ’ αυτού σε ανεξέλεγκτες χωματερές, καίγεται σε ανοιχτούς λάκκους ή διαρρέει στο έδαφος ή στο υδάτινο περιβάλλον – προβλέπεται να μειωθεί στο 15% από 22%.
Τα δύο σενάρια
Το Global Plastics Outlook: Policy Scenario to 2060 εξετάζει τον αντίκτυπο δύο πιθανών σεναρίων.
- Το πρώτο, ένα σενάριο περιφερειακής δράσης που περιλαμβάνει ένα μείγμα δημοσιονομικών και ρυθμιστικών πολιτικών κυρίως στις χώρες του ΟΟΣΑ θα μπορούσε να μειώσει τα πλαστικά απόβλητα κατά σχεδόν ένα πέμπτο και περισσότερο από το μισό τη διαρροή πλαστικών στο περιβάλλον χωρίς ουσιαστικό αντίκτυπο στο παγκόσμιο ΑΕΠ, το οποίο θα ήταν χαμηλότερο κατά 0,3 % έως το 2060.
- Το δεύτερο, ένα παγκόσμιο σενάριο δράσης που περιλαμβάνει πιο αυστηρές πολιτικές που εφαρμόζονται παγκοσμίως, θα μπορούσε να μειώσει τα πλαστικά απόβλητα κατά ένα τρίτο και να εξαλείψει σχεδόν πλήρως τη διαρροή πλαστικών στο περιβάλλον, ενώ θα μειώσει το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 0,8%.
Το διοξείδιο του άνθρακα
Η έκθεση εξετάζει επίσης πώς οι ενέργειες για τη μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου θα μπορούσαν να μειώσουν τη ρύπανση από πλαστικό, δεδομένης της αλληλεπίδρασης μεταξύ του κύκλου ζωής των πλαστικών, των ορυκτών καυσίμων και της κλιματικής αλλαγής.
Προτάσεις
Οι πολιτικές για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των πλαστικών και την ενθάρρυνση μιας πιο κυκλικής χρήσης τους θα πρέπει να περιλαμβάνουν:
- Φόρους στα πλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών συσκευασιών
- Κίνητρα για επαναχρησιμοποίηση και επισκευή πλαστικών αντικειμένων
- Στόχοι για ανακυκλωμένο περιεχόμενο σε νέα πλαστικά προϊόντα
- Συστήματα εκτεταμένης ευθύνης παραγωγού (EPR).
- Βελτιωμένη υποδομή διαχείρισης απορριμμάτων
- Αυξημένα ποσοστά συλλογής απορριμμάτων
