Οπως συμβαίνει με όλα τα χρόνια νοσήματα έτσι και με τον διαβήτη, είτε πρόκειται για τον τύπου 1 είτε για τον τύπου 2, εφόσον ένας άνθρωπος διαγνωστεί με αυτόν, χρειάζεται να τον γνωρίσει, να τον αντιμετωπίσει, να τον αποδεχθεί, και στη συνέχεια να τον κάνει μέρος της καθημερινότητάς του – όσο αυτό είναι δυνατόν – ώστε να μην του προσθέτει άγχος κάθε στιγμή της ζωής του. Φυσικά, δεν πρόκειται για ένα εύκολο εγχείρημα που επιτυγχάνεται σε λίγες ημέρες, ειδικά όταν ο διαβήτης είναι ινσουλινοεξαρτώμενος.
Χρειάζεται χρόνος, προσπάθεια και συμπαράσταση από τους κατάλληλους ειδικούς. Είναι λοιπόν σίγουρα απαραίτητη η καλή ενημέρωση και πληροφόρηση σε σχέση με την ασθένεια και όλες τις λεπτομέρειες που αφορούν την αντιμετώπισή της από εξειδικευμένους επιστήμονες ώστε να γίνει σωστή εκπαίδευση. Από την άλλη πλευρά είναι αναγκαία και η ψυχολογική υποστήριξη ώστε να ξεπεράσει ο ασθενής τα όποια άγχη, τις ανασφάλειες και τους προβληματισμούς που δημιουργεί η ασθένεια, η αντιμετώπισή της και η πρόγνωσή της
Πώς μπορεί να βοηθήσει η εκπαίδευση στην αντιμετώπιση του διαβήτη
Εχει φανεί ότι η εκπαίδευση των ατόμων με διαβήτη έχει πάρα πολλά θετικά αποτελέσματα. Αυτά είναι:
* Καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου. Αυτό συμβαίνει επειδή όταν οι ασθενείς έχουν εκπαιδευτεί να γνωρίζουν πώς να τρώνε, να ασκούνται, να παίρνουν την όποια αγωγή τούς έχει συστήσει ο γιατρός τους κ.λπ., αποκτούν εργαλεία πολύ σημαντικά για να μπορούν να ρυθμίζουν ικανοποιητικά το σάκχαρό τους.
* Μαθαίνουν να αυτοδιαχειρίζονται την πάθησή τους. Η αυτοδιαχείριση είναι πάρα πολύ σημαντική όχι μόνο για να διατηρείται η υγεία τους σε καλύτερα επίπεδα αλλά και γιατί συμβάλλει στη βελτίωση της ψυχολογικής τους κατάστασης αφού νιώθουν, και αυτό είναι αλήθεια, ότι μπορούν μόνοι τους να αντιμετωπίσουν τα όποια προβλήματα, χωρίς να είναι συνέχεια εξαρτημένοι από έναν γιατρό.
* Νιώθουν πιο σίγουροι και πιο ανεξάρτητοι. Αυτό δεν σημαίνει ότι εφόσον έχουν εκπαιδευτεί για το πώς θα αντιμετωπίζουν την πάθησή τους δεν θα χρειάζονται πλέον τον γιατρό, αφού εκείνος παίζει πάντα έναν σημαντικό ρόλο. Απλώς δεν χρειάζεται να τον συμβουλεύονται σε συνεχή βάση, αλλά κυρίως για να τους δώσει κάποιες ειδικές συμβουλές ή να τους κάνει κάποιες καίριες παρεμβάσεις. Αυτή η ανεξαρτησία είναι ακόμα πιο σημαντική όταν πρόκειται για νέους ανθρώπους, που θέλουν και έχουν ανάγκη να είναι αυτόνομοι και να αποφασίζουν χωρίς να εμπλέκονται άλλοι στην καθημερινότητά τους.
Η σημασία της κατανόησης των θεραπειών και των φαρμάκων
Μεγάλη σημασία, έτσι ώστε να νιώθουν οι διαβητικοί ασθενείς ασφάλεια και ότι μπορούν να διαχειριστούν τη νόσο τους, έχει να γνωρίζουν οι ασθενείς τα φάρμακα που υπάρχουν στη φαρέτρα για την καταπολέμηση του διαβήτη. Ετσι, είναι σημαντικό να ξέρουν πώς λειτουργούν και δρουν η ινσουλίνη και τα αντιδιαβητικά φάρμακα, πώς πρέπει να τα χειρίζονται, πώς και τι πρέπει να τρώνε, να ασκούνται, τι να προσέχουν κ.ά.
Ποια είναι τα ψυχολογικά ζητήματα που απασχολούν τους διαβητικούς
Τα βασικά θέματα που απασχολούν συχνότερα τους διαβητικούς ασθενείς είναι:
· Η απεξάρτηση από την οικογένεια, αφού πολλές φορές, και κυρίως σε νεότερους ανθρώπους, υπάρχει μία υπερπροστατευτικότητα από μέρους της οικογένειας όσον αφορά την αντιμετώπιση της ασθένειας.
· Η βελτίωση της διάθεσης καθώς συχνά οι διαβητικοί ασθενείς έχουν μία δυσθυμία, πράγμα λογικό αφού πρόκειται για ανθρώπους που αντιμετωπίζουν μία χρόνια νόσο, που σχετίζεται και με επιπλοκές.
· Το τι θα πουν στον περίγυρό τους, αφού είναι συχνό οι άνθρωποι αυτοί να προβληματίζονται σχετικά με το αν θα ενημερώσουν τους φίλους, τους συνεργάτες τους κ.λπ. για την κατάστασή τους.
· Το αν και πότε θα τους απασχολήσουν οι επιπλοκές της ασθένειας, αφού είναι γνωστό ότι κάποιες φορές ο διαβήτης επιφέρει προβλήματα που οι ασθενείς αυτοί φοβούνται ότι θα αντιμετωπίσουν.
Τα παραπάνω είναι κάποια ενδεικτικά ζητήματα που απασχολούν τους διαβητικούς ασθενείς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και άλλα που εξαρτώνται από την προσωπικότητα, το περιβάλλον όπου ζει και τα προβλήματα (προσωπικά, επαγγελματικά, υγείας) που αντιμετωπίζει ο κάθε άνθρωπος.
Πώς μπορεί να βοηθήσει η ψυχολογική υποστήριξη
Η ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να βοηθήσει τους διαβητικούς ασθενείς να:
· Μη νιώθουν κοινωνικά αποκλεισμένοι.
· Μπορέσουν να αποδεχθούν και να συμβιώσουν με την πάθησή τους.
· Τους δείξει τον δρόμο για να αντιμετωπίσουν το άγχος, τη δυσθυμία ή και την κατάθλιψη ακόμα που πιθανώς τους προκαλεί η ασθένεια.
· Να μάθουν να συμβιώνουν με τα ψυχαναγκαστικά στοιχεία που απαιτεί η αντιμετώπιση της ασθένειας αυτής (π.χ. συγκεκριμένες ώρες γευμάτων, ινσουλίνη, φάρμακα κ.λπ.).
· Να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι οι μοναδικοί που αντιμετωπίζουν και συμβιώνουν με ένα τέτοιο πρόβλημα.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρα Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγο με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και στη Συμβουλευτική.
