Το άγχος αποχωρισμού είναι μια ψυχολογική κατάσταση που εμφανίζεται τόσο στα παιδιά όσο και στους σκύλους.
Μπορούμε να το ορίσουμε ως μία κατάσταση φόβου και υπερβολικού άγχους που βιώνει ένας σκύλος κατά τη διάρκεια της απουσίας του ιδιοκτήτη του. Η κατάσταση αυτή κλιμακώνεται όσο περνάει η ώρα και μπορεί να φέρει το σκύλο σε κατάσταση πανικού. Αυτό είναι που ξεχωρίζει το άγχος αποχωρισμού από μια κατάσταση απλού άγχους, ή βαρεμάρας που μπορεί να νιώθει ένας σκύλος όταν φεύγει ο ιδιοκτήτης του.
Μια ένδειξη, αλλά ταυτόχρονα, και σημαντική αίτια του άγχους αποχωρισμού είναι η υπερβολική προσκόλληση του σκύλου στον ιδιοκτήτη του. Οι σκύλοι είναι άμεσα εξαρτώμενοι από τους ιδιοκτήτες τους. Αυτό σε συνδυασμό με την συμπεριφορά του ιδιοκτήτη μπορεί να δημιουργήσει το άγχος αποχωρισμού. Με άλλα λόγια αν ο «κηδεμόνας» ενισχύει αυτή την προσκόλληση, αντιδρώντας υπερβολικά κάθε φορά που φεύγει ή επιστρέφει στο σπίτι, έχοντας το σκύλο συνέχεια μαζί του, στον καναπέ, στο κρεβάτι, μέχρι και στη τσάντα πλέον, συνδράμει σημαντικά στη δημιουργία του άγχους αποχωρισμού.
Άλλες πιθανές αιτίες του άγχους αποχωρισμού είναι η αλλαγή περιβάλλοντος και ρουτίνας. Μια μετακόμιση ή μία αλλαγή στο πρόγραμμα όπως π.χ. η αλλαγή στις ώρες εργασίας. Μια τραυματική εμπειρία για το σκύλο, που μπορεί να είναι μια καταιγίδα ή πυροτεχνήματα, όσο είναι αυτός μόνος του. Τέλος, η απομάκρυνση των κουταβιών από τη μητέρα τους πολύ νωρίς (πριν τους 2 μήνες). Αυτό συμβαίνει γιατί σε αυτές τις ηλικίες έχουν ανάγκη τη προστασία της μητέρας τους. Μένοντας μόνα σε ένα σπίτι νιώθουν ανασφάλεια ή οποία υπάρχει πιθανότητα να εξελιχθεί σε άγχος αποχωρισμού.
Τα περισσότερα συμπτώματα του άγχους αποχωρισμού στους σκύλους είναι αρκετά δυσάρεστα για το σκύλο, αλλά και για τους ανθρώπους του περιβάλλοντος του. Αυτά εμφανίζονται αμέσως μόλις φύγει ο ιδιοκτήτης απ’ το σπίτι και διαρκούν συνήθως μέχρι να επιστρέψει. Το συνεχές κλάμα και γάβγισμα, οι ζημίες στο σπίτι, οι γρατζουνιές στους τοίχους και τις πόρτες, το σκάψιμο και η προσπάθεια για διαφυγή από το σπίτι είναι μερικές συμπεριφορές που προκαλεί το άγχος αποχωρισμού.
Εκτός από τις συμπεριφορές είναι πιθανό να εμφανιστούν και οργανικά συμπτώματα. Αυτά μπορεί να είναι η ούρηση και αφόδευση μέσα στο σπίτι, η διάρροια, ο εμετός ή η απώλεια τριχώματος. Αν κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα εμφανίζονται όταν ο σκύλος είναι μαζί με το ιδιοκτήτη, τότε δε μιλάμε για άγχος αποχωρισμού και θα πρέπει να εντοπιστεί αλλού η αιτία.
Αν εμφανιστεί άγχος αποχωρισμού στο σκύλο μας, αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργηθούν είναι μεγάλα. Από προβλήματα με τους γείτονες και ίσως με την αστυνομία, έως υλικές και οικονομικές ζημιές ή τον τραυματισμό του ίδιου του σκύλου.
Το πιο σημαντικό εργαλείο που έχουμε, γενικά στην εκπαίδευση, για την αποφυγή δυσάρεστων συμπεριφορών και προβλημάτων είναι η πρόληψη. Στην περίπτωση του άγχους αποχωρισμού θα πρέπει αρχικά να φροντίσουμε να μείνει το κουτάβι 2 μήνες με τη μητέρα του και μετά να το πάρουμε στο σπίτι μας. Τα οφέλη που θα έχει το κουτάβι μεγαλώνοντας με την οικογένεια του είναι πολλά. Όταν έρθει η ώρα να το πάρουμε σπίτι θα πρέπει από νωρίς να φροντίσουμε να μάθει να μένει μόνο του. Η βασική εκπαίδευση με θετικές μεθόδους, επίσης, μπορεί να βοηθήσει, γιατί ο σκύλος αποκτά αυτοπεποίθηση και δημιουργεί μια σχέση εμπιστοσύνης με τον ιδιοκτήτη του. Επιπλέον, ο ιδιοκτήτης παίρνει πολύ σημαντικές πληροφορίες από τον εκπαιδευτή για το πώς να καθοδηγεί σωστά το σκύλο του και πώς να αποφύγει τα λάθη.
Αν όμως έχει εμφανιστεί το άγχος αποχωρισμού, το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να γίνει είναι να μειωθεί η συναισθηματική φόρτιση κατά την έξοδο και την είσοδο του ιδιοκτήτη στο σπίτι. Είτε έχει δημιουργηθεί το πρόβλημα είτε όχι, η έξοδος από το σπίτι θα πρέπει να γίνεται χωρίς να δίνεται σημασία στο σκύλο και σίγουρα χωρίς ενοχές που μένει μόνος του. Αντίστοιχα έτσι θα χρειαστεί να γίνεται και η επιστροφή. Μπορεί όλοι να χαιρόμαστε και να θέλουμε να χαϊδέψουμε τον τετράποδο φίλο μας, όταν επιστρέφουμε σπίτι, άλλα αν απαντάμε στον ενθουσιασμό του με ενθουσιασμό, θα κάνουμε τα πράγματα χειρότερα. Μόλις ο σκύλος ηρεμήσει και δεν ασχολείται πια μαζί μας, μπορούμε να τον χαιρετίσουμε και να τον χαϊδέψουμε, πάντα όμως χωρίς υπερβολές. Επιπλέον, μια μεγάλη βόλτα και η άσκηση πριν μείνει ο σκύλος μόνος του είναι πιθανό να βοηθήσουν.
Αλλάζοντας τη συμπεριφορά και την ψυχική του κατάσταση, ο ιδιοκτήτης μπορεί να βοηθήσει πολύ το σκύλο του. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια ενός εκπαιδευτή σκύλων θα πρέπει να ξεκινήσει την εκπαίδευση του τετράποδου φίλου του, ώστε να τον βοηθήσει να αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του, να ξεπεράσει τους όποιους φόβους του και να τον εγκλιματίσει στο να μένει μόνος του.
