Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων: Τροφές, συμπληρώματα και βότανα που επηρεάζουν τα φάρμακα που παίρνετε

Ένα τρόφιμο, ένα ποτό, ένα φάρμακο, ή ένα βότανο μπορεί να μειώσει, ή να αυξήσει τα αποτελέσματα ενός φαρμάκου, να το εμποδίσει να δράσει, ή να αυξήσει, ή να μειώσει τις παρενέργειές του. Νέες παρενέργειες μπορεί να προκύψουν από μια αλληλεπίδραση. Βεβαιωθείτε ότι ο γιατρός και ο φαρμακοποιός σας γνωρίζουν όλα τα φάρμακα και τα βότανα που παίρνετε.

Εάν ανησυχείτε ότι ένα τρόφιμο, ή ένα ποτό μπορεί να επηρεάσει ένα φάρμακο που παίρνετε, μιλήστε με τον γιατρό, ή τον φαρμακοποιό σας.

Γκρέιπφρουτ

Το γκρέιπφρουτ είναι μια κοινή τροφή που μπορεί να επηρεάσει περισσότερα από 50 διαφορετικά φάρμακα, επηρεάζοντας τη δραστηριότητα ή τον μεταβολισμό τους. Η φύση της αλληλεπίδρασης ποικίλλει.

• Το γκρέιπφρουτ μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα ορισμένων φαρμάκων στο αίμα, όπως οι στατίνες.
• Σε άλλες περιπτώσεις, όπως και με το αντιισταμινικό φεξοφεναδίνη, το γκρέιπφρουτ και ο χυμός του μειώνουν τόσο τα επίπεδα του φαρμάκου στο αίμα όσο και την αποτελεσματικότητά του.

Εάν δεν είστε βέβαιοι εάν μπορείτε, ή όχι να καταναλώνετε με ασφάλεια γκρέιπφρουτ και χυμό γκρέιπφρουτ με τα συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακά σας, ρωτήστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας.

Γαλακτοκομικά

• Τα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορεί να επηρεάσουν τη δράση ορισμένων αντιβιοτικών.
• Το ασβέστιο, το μαγνήσιο και η καζεΐνη (μια πρωτεΐνη στα γαλακτοκομικά προϊόντα) μπορεί να καθυστερήσουν, ή να εμποδίσουν την απορρόφηση ορισμένων φαρμάκων.
• Εάν σας έχουν συνταγογραφηθεί αντιβιοτικά, ρωτήστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας εάν μπορείτε ή όχι να καταναλώνετε με ασφάλεια γαλακτοκομικά προϊόντα ενώ τα παίρνετε.

Θυμηθείτε να ακολουθήσετε την πλήρη αγωγή που σας έχει συνταγογραφηθεί, για να έχετε το μέγιστο όφελος. Σε άλλες περιπτώσεις, ένας γιατρός ή φαρμακοποιός μπορεί να συστήσει στον ασθενή να πάρει κάποια άλλα φάρμακα μαζί με γάλα, για να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο στομαχικών διαταραχών.

Γλυκόριζα

Η γλυκόριζα είναι αρωματικό που βρίσκεται σε τσίχλες, καραμέλες και γλυκά. Είναι επίσης ένα φυτικό φάρμακο, που καταπραΰνει το στομάχι και βοηθά στην πέψη.

• Η γλυκυρριζίνη είναι μια ένωση στη γλυκόριζα που μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα ορισμένων φαρμάκων, όπως το ανοσοκατασταλτικό κυκλοσπορίνη.
• Είναι επικίνδυνο να παίρνετε γλυκυρριζίνη με διγοξίνη, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία καρδιακών παθήσεων. Η ένωση μπορεί να προκαλέσει ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς, ή ακόμα και καρδιακή προσβολή, όταν λαμβάνεται με διγοξίνη.
• Η γλυκυρριζίνη μπορεί επίσης να είναι επικίνδυνη εάν ένας ασθενής έχει υπέρταση, ή άλλα ιατρικά προβλήματα.

Σοκολάτα

Η σοκολάτα έχει υψηλή περιεκτικότητα σε μια ένωση που ονομάζεται τυραμίνη.

• Η κατανάλωση σοκολάτας ενώ παίρνετε αναστολείς μονοαμινοξειδάσης μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνη αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
• Η μαύρη σοκολάτα έχει υψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη, η οποία μπορεί να επηρεάσει τη δραστηριότητα των φαρμάκων, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD), όπως η μεθυλφαινιδάτη.
• Μην τρώτε σοκολάτα εάν παίρνετε ηρεμιστικά ή βοηθητικά ύπνου, όπως η ζολπιδέμη (zolpidem tartrate).

Συμπληρώματα σιδήρου

Τα συμπληρώματα σιδήρου αλληλεπιδρούν με έναν μακρύ κατάλογο φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία μιας ποικιλίας καταστάσεων.

• Τα φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη, όπως η χολεστυραμίνη και η κολεστιπόλη, παρεμβαίνουν στην απορρόφηση του σιδήρου. Το ίδιο και οι αναστολείς οξέος όπως η ρανιτιδίνη, η φαμοτιδίνη και η σιμετιδίνη.
• Επίσης, ο σίδηρος μειώνει την απορρόφηση ορισμένων φαρμάκων, όπως τα αντιβιοτικά κινολόνες και τετρακυκλίνες και οι αναστολείς μονοαμινοξειδάσης, που θεραπεύουν την υπέρταση.
• Ο σίδηρος μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της ορμόνης υποκατάστασης του θυρεοειδούς στο αίμα (λεβοθυροξίνη) και τις θεραπείες για τη νόσο του Πάρκινσον όπως η καρβιντόπα και η λεβοντόπα.
• Τα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα σιδήρου στο αίμα.
• Ελέγξτε την πολυβιταμίνη σας: μπορεί να περιέχει σίδηρο που μπορεί να επηρεάσει τα φάρμακα που παίρνετε.

Εάν πρέπει να πάρετε σίδηρο, ρωτήστε τον γιατρό, ή τον φαρμακοποιό σας πόσες ώρες πριν ή μετά πρέπει να το πάρετε εάν παίρνετε τέτοια φάρμακα.

Αλκοόλ

Το αλκοόλ είναι μια κοινή ουσία που μπορεί να επηρεάσει μια ποικιλία φαρμάκων. Οι αλληλεπιδράσεις με φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν:

• ναυτία
• έμετο
• λιποθυμία
• πονοκεφάλους
• ζάλη
• αλλαγές στη συμπεριφορά
• αλλαγές στην αρτηριακή πίεση

Οι επιδράσεις πολλών άλλων φαρμάκων αυξάνονται κατά την κατανάλωση αλκοόλ.

• Η λήψη ναρκωτικών ουσιών μαζί με αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο κώματος και θανάτου.
• Η κατανάλωση αλκοόλ μαζί με νιτρικά άλατα μπορεί να προκαλέσει χαμηλή αρτηριακή πίεση.
• Οι επιδράσεις των ηρεμιστικών, των αντικαταθλιπτικών και των αντιψυχωσικών αυξάνονται με το αλκοόλ.
• Είναι επικίνδυνο να πίνετε εάν παίρνετε ακεταμινοφαίνη, ή άλλα αναλγητικά καθώς μπορεί να προκληθεί ηπατική βλάβη.
• Σε ασθενείς που πίνουν αλκοόλ ενώ λαμβάνουν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) αυξάνεται ο κίνδυνος αιμορραγίας στο στομάχι.

Καφές

Η καφεΐνη στον καφέ επεξεργάζεται από τα ίδια ηπατικά ένζυμα με πολλά φάρμακα. Αυτά τα ένζυμα είναι γνωστά ως ένζυμα του κυτοχρώματος P450. Η κατανάλωση καφέ μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο διασπώνται τα ενεργά συστατικά σε ορισμένα φάρμακα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα ή ακόμα και τοξικά επίπεδα αυτών των φαρμάκων. Εάν πίνετε καφέ, ρωτήστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας εάν είναι ασφαλές για εσάς να συνεχίσετε να το κάνετε εάν σας συνταγογραφηθούν φάρμακα για:

• άσθμα
• κατάθλιψη
• αντιβιοτικά
• αρρυθμίες
• αντιψυχωσικά
• ορισμένες δερματικές διαταραχές

Ο καφές μπορεί επίσης να επηρεάσει την ικανότητα απορρόφησης και χρήσης του σιδήρου.

Αντισταμινικά

Τα αντισταμινικά που συνταγογραφούνται για τη θεραπεία αλλεργιών μπορεί να αλληλεπιδράσουν με πολλά φάρμακα.

• Τα αντισταμινικά μπορεί να σας προκαλέσουν κόπωση και υπνηλία, αλλά εάν τα παίρνετε μαζί με ηρεμιστικά, το συνδυασμένο αποτέλεσμα μπορεί να είναι ακόμα πιο εξαντλητικό.
• Τα φάρμακα για την αλλεργία μπορεί να αλληλεπιδράσουν με ηρεμιστικά αντικαταθλιπτικά. Το συνδυασμένο αποτέλεσμα μπορεί να βλάψει την ικανότητά σας να οδηγείτε και να συγκεντρώνεστε.
• Ορισμένα φάρμακα για την πίεση αναμεμειγμένα με ορισμένα αντιισταμινικά μπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνη αύξηση της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού.

Εάν χρειάζεται να πάρετε ένα φάρμακο που περιέχει αντισταμινικό, μιλήστε με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας, για να βεβαιωθείτε ότι δεν αλληλεπιδρά με οτιδήποτε άλλο παίρνετε.

Αντισπασμωδικά φάρμακα

Τα αντισπασμωδικά φάρμακα έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν, ή να μειώσουν τα επίπεδα άλλων φαρμάκων στο αίμα. Μερικά από τα φάρμακα των οποίων τα επίπεδα στο αίμα μπορεί να επηρεαστούν, εάν πάρετε αντισπασμωδικά φάρμακα είναι:

• αντικαταθλιπτικά
• αντιψυχωσικά
• αντιβιοτικά
• αντιικά
• αντιμυκητιακά
• αντιπαρασιτικά
• αντισυλληπτικά χάπια
• αραιωτικά αίματος
• αντινεοπλασματικά
• ανοσοκατασταλτικά

Οι πιθανές αλληλεπιδράσεις κυμαίνονται από σχετικά ήπιες έως σοβαρές (για παράδειγμα, εξασθενημένη σκέψη, έως αυξημένος αριθμός κρίσεων). Βεβαιωθείτε ότι ο γιατρός και ο φαρμακοποιός σας έχουν μια πλήρη λίστα με τα φάρμακα που παίρνετε και μπορούν να ελέγξουν για πιθανές αλληλεπιδράσεις. Η επιληψία είναι μια σοβαρή ιατρική κατάσταση. Ακολουθείτε πάντα τη φαρμακευτική θεραπεία σύμφωνα με τις οδηγίες, για να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο παρενεργειών και αλληλεπιδράσεων.

Βιταμίνη Κ

Η βαρφαρίνη είναι ένα φάρμακο για την αραίωση του αίματος που χρησιμοποιείται για την πρόληψη των θρομβώσεων. Είναι επικίνδυνο να καταναλώνετε πάρα πολλά τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ, ενώ παίρνετε βαρφαρίνη. Τα υπερβολικά επίπεδα της βιταμίνης Κ θα κάνουν τη βαρφαρίνη και άλλα αραιωτικά του αίματος λιγότερο αποτελεσματικά και θα αυξήσουν τον κίνδυνο θρόμβωσης. Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Κ περιλαμβάνουν τα λαχανάκια Βρυξελλών, τον μαϊντανό, το λάχανο, το μπρόκολο και το σπανάκι. Ακόμα κι αν δεν παίρνετε αραιωτικό αίματος, ρωτήστε τον γιατρό σας ποια από αυτά είναι ασφαλή να καταναλώσετε και σε ποιες ποσότητες. Τρώτε την ίδια ποσότητα τροφών πλούσιων σε βιταμίνη κάθε μέρα για να διατηρήσετε τα επίπεδα στο αίμα σας σταθερά, ώστε η πήξη του αίματος να μην επηρεάζεται.

Τζινσκένγκ

Το τζινσένγκ είναι ένα βότανο και συμπλήρωμα διατροφής που μπορεί να προάγει την αιμορραγία και να αυξήσει τις επιδράσεις της βαρφαρίνης, της ηπαρίνης και των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ).

• Είναι επικίνδυνο να καταναλώνετε ginseng, όταν λαμβάνετε αναστολείς μονοαμινοξειδάσης, επειδή μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στον ύπνο, νευρικότητα, πονοκεφάλους, άγχος και υπερκινητικότητα.
• Το τζινσένγκ μειώνει το σάκχαρο στο αίμα. Η λήψη του μαζί με φάρμακα για τον διαβήτη που μειώνουν το σάκχαρο στο αίμα ή την ινσουλίνη μπορεί να οδηγήσει σε πολύ χαμηλό σάκχαρο στο αίμα.

St. John’s Wort (Hypericum Perforatum)

Το St. John’s Wort είναι ένα βότανο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της κατάθλιψης. Ενισχύει τα ηπατικά ένζυμα, επομένως μπορεί να αυξήσει τον μεταβολισμό ορισμένων φαρμάκων και να μειώσει τη συγκέντρωσή τους στην κυκλοφορία του αίματος. Τα φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη, όπως η λοβαστατίνη, η σιλδεναφίλη για τη στυτική δυσλειτουργία και η διγοξίνη για καρδιακές παθήσεις είναι μερικά από τα φάρμακα των οποίων οι συγκεντρώσεις μπορεί να μειωθούν, εάν ένας ασθενής πάρει ταυτόχρονα St. John’s Wort.

Να διαβάζετε πάντα τις ετικέτες στις συσκευασίες φαρμάκων

Είναι πολύ συνηθισμένο οι ασθενείς να μην λαμβάνουν φάρμακα σύμφωνα με τις οδηγίες. Μπορούν είτε να πάρουν λιγότερο από ό,τι χρειάζονται, είτε να παραλείψουν δόσεις, είτε και να λάβουν δόσεις σε τυχαίες στιγμές. Όλα αυτά είναι επικίνδυνα και καθιστούν πολύ πιο πιθανό ότι οι όποιες παθήσεις δεν αντιμετωπίζονται σωστά.

• Ακολουθήστε τις εντολές του γιατρού σας για τη λήψη συνταγογραφούμενων φαρμάκων.
• Ρωτήστε για πιθανές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα και πιθανές αλληλεπιδράσεις με τρόφιμα, βότανα και συμπληρώματα.
• Τα φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται σύμφωνα με τις οδηγίες τους, για να επιτευχθεί το επιθυμητό θεραπευτικό αποτέλεσμα.

φωτό: iStock