Χωρίς συμφωνία συνεχίζονται το Σάββατο οι διαπραγματεύσεις της COP30, μια μέρα μετά την επίσημη λήξη της συνόδου για το κλίμα, καθώς η ΕΕ αρνείται να αποδεχτεί μια συμφωνία που δεν επιταχύνει τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Η Σαουδική Αραβία είναι επικεφαλής του αντίπαλου λόμπι των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, οι οποίες πίεσαν για να απαλειφθεί από το σχέδιο συμφωνίας οποιαδήποτε αναφορά στα ορυκτά καύσιμα.
To κύριο θέμα που διχάζει την είσοδο είναι ένας οδικός χάρτης μέσω του οποίου θα υλοποιηθεί η δέσμευση «σταδιακής μείωσης» της χρήσης ορυκτών καυσίμων, η οποία είχε συμφωνηθεί πριν από δύο χρόνια στην COP28.
Παρά το γεγονός ότι το πετρέλαιο, το ορυκτό κάρβουνο και το αέριο είναι αιτία της κλιματικής αλλαγής, η δέσμευση της COP28 ήταν η πρώτη ρητή αναφορά στα ορυκτά καύσιμα σε μια διαδικασία συνομιλιών που συνεχίζεται εδώ και 30 χρόνια.
Η φετινή σύνοδος στην πόλη Μπέλεμ της Βραζιλίας, δίπλα στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, ήταν προγραμματισμένο να λήξει το απόγευμα της Παρασκευής, όμως οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν μέσα στη νύχτα.
Η προεδρία της συνόδου κάλεσε τις κυβερνήσεις να γεφυρώσουν τις διαφορές τους και να στείλουν μήνυμα ότι μια συντονισμένη παγκόσμια προσπάθεια είναι η καλύτερη λύση.
«Δεν μπορούμε να έχουμε μια ατζέντα που διχάζει» δήλωσε στην ολομέλεια ο Αντρέ Κορέα ντο Λάγο, πρόεδρος της COP30, πριν οι διαπραγματευτές συνεχίσουν τις συνομιλίες.
Οι αυτόχθονες του Αμαζονίου είχαν ισχυρή παρουσία στις διαδηλώσεις έξω από τη φετινή COP (Reuters)
Αντιδράσεις για τη θέση της ΕΕ
Η αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να υπερψηφίσει μια αποδυναμωμένη συμφωνία.
«Δεν θα το δεχτούμε σε καμία περίπτωση» δήλωσε ο ευρωπαίος επίτροπος Κλίματος Βόπκε Χούκστρα.
Απαντώντας στην ΕΕ, ορισμένες αναδυόμενες οικονομίας ζήτησαν από την ένωση να δεσμευτεί σε μεγαλύτερη χρηματοδότηση προκειμένου να προστατευτούν τα φτωχότερα κράτη από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε μόνο σε έναν δρόμο. Αν υπάρχει δόμος για τη μείωση των ορυκτών καυσίμων, πρέπει ταυτόχρονα να υπάρχει δρόμος για την κλιματική χρηματοδότηση» δήλωσε στο Reuters διαπραγματευτής αναπτυσσόμενης χώρας που σχολίασε υπό καθεστώς ανωνυμίας τις κεκλεισμένων των θυρών διαπραγματεύσεις.
Η ΕΕ άφησε να εννοηθεί ότι είναι ανοιχτή σε υποχωρήσεις όσον αφορά τη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών, μόνο όμως αν η τελική συμφωνία ισχυροποιεί τα μέτρα για μείωση των εκπομπών.
Το χάσμα απόψεων για τα ορυκτά καύσιμα, τη μείωση των εκπομπών CO2 και την κλιματική χρηματοδότηση, ανέδειξε για άλλη μια χρονιά τη δυσκολία επίτευξης συμφωνίας σε μια μη δεσμευτική διαδικασία που απαιτεί ομοφωνία μεταξύ σχεδόν 200 χωρών.
O ευρωπαίος επίτροπος Κλίματος Βόπκε Χούκστρα στην COP30 (Reuters)
Στο σχέδιο συμφωνίας που παρουσίασε την Παρασκευή η Βραζιλία είχαν απαλειφθεί οι αναφορές που περιείχαν οι προηγούμενες βερσιόν του εγγράφου για μείωση της χρήσης υδρογονανθράκων.
Τρεις πηγές του Reuters δήλωσαν πως το μπλοκ των αραβικών χωρών, το οποίο περιλαμβάνει τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, απαίτησαν σε κλειστή συνάντηση να μην υπάρξει καμία αναφορά στις ενεργειακές βιομηχανίες τους.
Η Σαουδική Αραβία μετέφερε στους διαπραγματευτές ανακοίνωση της Αραβικής Ομάδας που προειδοποιούσε ότι η στοχοποίηση των αραβικών εταιρειών υδρογονανθράκων θα οδηγούσε σε κατάρρευση των διαπραγματεύσεων.
Εκπρόσωπος της Βραζιλίας δήλωσε στο Reuters ότι οι αναφορές στα ορυκτά καύσιμα είναι απίθανο να επανέλθουν στο κείμενο της συμφωνίας.
Νωρίτερα στη διάρκεια της συνόδου, περίπου 80 κυβερνήσεις απαίτησαν έναν οδικό χάρτη για απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής, αρκετές από τις χώρες αυτές δήλωναν σε κλειστές διαπραγματεύσεις ότι θα αποδέχονταν μια συμφωνία χωρίς τέτοιες αναφορές.
O πρόεδρος της COP30 Αντρέ Κορέα ντο Λάγο παίζει ρόλο μεσολαβητή για τη γεφύρωση των διαφορών (Reuters)
Χρηματοδότηση
Το τελευταίο σχέδιο συμφωνίας ζητά ακόμα τριπλασιασμό έως το 2030 της οικονομικής βοήθειας προκειμένου να προσαρμοστούν οι φτωχότερες χώρες στην πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής, σε σχέση με τα επίπεδα του 2025.
Δεν διευκρινίζει ωστόσο αν η χρηματοδότηση θα έρθει απευθείας από τα πλούσια κράτη, ή από άλλες πηγές όπως οι αναπτυξιακές τράπεζες και ο ιδιωτικός τομέας. Και αυτό φέρνει απογοήτευση στα φτωχότερα κράτη, τα οποία ζητούσαν εγγυήσεις για κρατική χρηματοδότηση.
Ο λόγος είναι ότι οι επενδύσεις για έργα προσαρμογής, όπως η βελτίωση υποδομών ώστε να αντέχουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα, προσφέρουν περιορισμένη οικονομική απόδοση και δύσκολα προσελκύει ιδιωτικά κονδύλια.
Ο πρόεδρος της COP30 Κορέα ντο Λάγο τόνισε ότι είναι σημαντικό να στείλει η σύνοδος ένα μήνυμα σύμπνοιας για την αντιμετώπιση της κρίσης, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ απουσιάζουν από τις διαπραγματεύσεις.
Ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ξεκινήσει τη διαδικασία αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού και πρόσφατα χαρακτήρισε φάρσα την κλιματική αλλαγή.
«Ο κόσμος παρακολουθεί» είπε ο Κορέα ντο Λάγο.
Ενόψει της COP3, ο ΟΗΕ είχε προειδοποιήσει πως η ανθρωπότητα έχει ουσιαστικά χάσει τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού, σύμφωνα με τον οποίο η άνοδος της θερμοκρασίας μέχρι τα τέλη του αιώνα δεν πρέπει να ξεπεράσει τους 1,5 βαθμούς, ή το πολύ τους 2,0 βαθμούς, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
