Ίσως να προβληματιστείτε όταν καλείστε να «μάθετε» στα παιδιά σας την σωστή διαχείριση των χρημάτων. Πρέπει όμως; Όχι, γιατί τα «πράγματα» είναι πολύ πιο απλά απ’ ότι μπορεί να τα σκέφτεστε. «Πάρε αυτά τα δύο ευρώ για να πάρεις αναψυκτικό. Και μην ξεχάσεις να πάρεις τα ρέστα…» Αν αντικαταστήσουμε την λέξη ευρώ με την λέξη δραχμές θα παρατηρήσουμε ότι αυτή η φράση περνάει από γενιά σε γενιά, ενώ, μέσα στην απλότητά της, βοηθάει σημαντικά την σωστή ανατροφή των παιδιών. Με το μικρό χαρτζιλίκι για το κυλικείο και με το λίγο μεγαλύτερο στα πρώτα εφηβικά χρόνια, έχουμε όλοι μας ενταχθεί στην «χρηματοοικονομική» παιδεία. Και ενώ μπορεί ο ορισμός να μας φαίνεται πολύ «βαρύς» δεν σημαίνει τίποτα περισσότερο από την απόκτηση της ικανότητας να διαχειριζόμαστε τα χρήματα με τρόπους που μας βοηθούν να πετύχουμε τους στόχους μας.
Γιατί η διαχείριση χρημάτων είναι σημαντική δεξιότητα για τα παιδιά;
Η διαχείριση των χρημάτων και η κατανόηση των «οικονομικών μηχανισμών» είναι μια, κατά κύριο λόγω, γονική ευθύνη. Και αυτό γιατί, ενώ στο σχολείο τα παιδιά μαθαίνουν την μαθηματική «απεικόνισή» των χρημάτων, το να μάθουν να τα διαχειρίζονται είναι κάτι που χρειάζεται να αναλάβουμε, εμείς ως γονείς, σχεδόν εξολοκλήρου. Παράλληλα και εξηγώντας στα παιδιά πώς αποκτούνται τα χρήματα, την αποταμίευση, τον δανεισμό, καθώς και την αποπληρωμή του δανείου, τα διδάσκουμε σε μεγάλο βαθμό τα πλαίσια λειτουργίας της οικογένειάς μας, την φιλοσοφία μας αλλά και την στάση που έχουμε απέναντι στην ζωή και τις προτεραιότητες.
Ας πάρουμε τα «χρήματα» από την αρχή…
Πόσες φορές τα μικρότερα παιδιά δεν απολαμβάνουν τα παιχνίδια «ρόλων» που προσποιούμαστε οικονομικές συναλλαγές; Τους δίνουμε «αόρατα» χρήματα για να πληρώσουν, στον «αόρατο» μανάβη, τις «αόρατες» πατάτες. Ή τους έχουμε πει, μέσα στο παιχνίδι, να μην ξεχάσουν τα ρέστα. Ενώ και τα ίδια τα παιδιά μπορεί να έχουν έρθει σε εμάς λέγοντάς μας «Μαμά… Λεφτά δεν μου έδωσες.». Τα παιδιά που βρίσκονται στην πρώτη σχολική ηλικία μπορούν να αρχίσουν να μαθαίνουν τι είναι τα χρήματα, αφού τότε ξεκινούν να εξοικειώνονται με αριθμούς και σύμβολα. Ας δούμε όμως πιο συγκεκριμένα πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά από 5 έως 7 ετών να μάθουν για την οικονομική διαχείριση:
- Πώς μοιάζουν τα χρήματα. Ποια είναι τα κέρματα; Ποια τα χαρτονομίσματα και τι έχουν πάνω τους; Ποιο είναι το χρώμα τους; Ποια η αξία τους; Είναι σημαντικό να ακολουθούμε τα παιδιά στις μαθηματικές τους γνώσεις. Έτσι θα μπορέσουμε πιο εύκολα να τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν τις οικονομικές υποδιαιρέσεις αλλά και τις πράξεις. Για παράδειγμα, ένα παιδί που δεν έχει μάθει να μετράει ως το δέκα δεν θα μπορέσει να μάθει να αναγνωρίζει τα δέκα ευρώ. Ενώ εάν δεν ξέρει δεκαδικούς αριθμούς θα αντιμετωπίσει μεγάλη δυσκολία να κατανοήσει τι είναι τα 50 cents.
- Από πού «έρχονται» τα λεφτά. Χρειάζεται να βοηθήσουμε τα παιδιά να κατανοήσουν την διαδικασία απόκτησης χρημάτων. Μπορούμε με απλά λόγια να τους επικοινωνήσουμε ότι «Πρέπει να πηγαίνουμε στην δουλειά για να έχουμε χρήματα ώστε να πάρουμε φαγητό, ρούχα και παιχνίδια». Έτσι εισάγονται στην έννοια της ανταποδοτικότητας. Όσο, όμως, περνούν τα χρόνια οι συζητήσεις μας μπορούν να γίνονται πιο αναλυτικές, ενώ μπορούμε να τους μιλήσουμε για τα «εργοστάσια» που φτιάχνουν λεφτά (το νομισματοκοπείο) ή να επισκεφθούμε κάποιο σχετικό μουσείο.
Τα μεγαλύτερα παιδιά…
Όσο τα παιδιά μας μεγαλώνουν, πλησιάζοντας την ηλικία των 8 ετών, μπορούμε να αρχίσουμε να τα εντάσσουμε σε πιο σύνθετες έννοιες. Και αυτό γιατί έχουν αρχίσει να κατακτούν μια πιο περίπλοκη μαθηματική σκέψη, από τις γνώσεις που έχουν πάρει από το σχολείο.
- Διαχείριση χρημάτων βάση αναγκών και επιθυμιών. Τι είναι αυτό που ορίζουμε ως προτεραιότητα εμείς σαν οικογένεια; Να πάρουμε πρώτα κάποιο καινούργιο παιχνίδι ή γάλα και ψωμί; Όσο και να μας φαίνεται ως απλή και αυτονόητη επιλογή χρειάζεται να σκεφτούμε ότι αυτό, για τα παιδιά, είναι άλλη μία δεξιότητα που πρέπει να ασκήσουν. Έτσι μπορούμε όταν πάμε ξανά μαζί για ψώνια να κουβεντιάσουμε μαζί τους και να ρωτήσουμε την γνώμη τους σχετικά με το τι πιστεύουν ότι χρειαζόμαστε πιο πολύ για να μπει στο καλάθι… «παγωτό ή δημητριακά;».
- Αποταμίευση και budget. Με την λέξη αποταμίευση μας έρχεται σχεδόν αυτόματα στο μυαλό το ροζ γουρουνάκι κουμπαράς. Μπορούμε όμως να «διδάξουμε» στα παιδιά την συνήθεια, αυτή βάζοντας υλοποιήσιμους στόχους. Παράλληλα, μπορούμε να τα εντάξουμε και στην λογική του οικονομικού προϋπολογισμού (budget) με «βοηθό» ένα πολύ ωραίο ταξίδι σε έναν «μαγικό» προορισμό. Συγκεντρώνουμε οικονομικές πληροφορίες και προμηθευόμαστε έναν οικογενειακό κουμπαρά όπου αποταμιεύουμε χρήματα γι’ αυτό τον σκοπό.
