«Ήταν απλά ένα αστείο», «Είσαι υπερβολικός/η», «Γιατί το κάνεις τόσο δραματικό», «Απλά το φαντάστηκες, δεν έγινε ποτέ αυτό» ή «Δεν φταίω εγώ που είσαι τόσο ευαίσθητος/η» – Αν αισθάνεσαι ότι κάτι δεν πάει καλά, ενώ το άλλο άτομο σε κάνει να νιώθεις τρελός/η ή ότι βγάζεις κάτι από το μυαλό σου, τότε μάλλον έχεις πέσει στα «δίχτυα» του gaslighting.
Με τον διεθνή αγγλικό όρο gaslighting αποδίδεται η μέθοδος ψυχολογικής χειραγώγησης με την οποία κάποιος προσπαθεί να σπείρει αμφιβολίες σε έναν άλλο, έτσι ώστε να μην είναι βέβαιος/η για την ίδια του τη μνήμη, την αντίληψη και τη λογική. Πώς; Χρησιμοποιώντας συνεχή άρνηση, παραπλάνηση, αντιφάσεις και ψέματα.
Η χειραγώγηση, είτε άμεση είτε έμμεση, μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε σχέση, από έναν καυγά με τον σύντροφό σας μέχρι την πίεση που μπορεί να δεχθείτε για να συμφωνήσετε σε κάτι που θέλει ένας φίλος σας και μπορεί μάλιστα, να μην το αντιληφθείτε καν όταν συμβαίνει. Αυτό διότι υπάρχουν διάφοροι τύποι χειριστικών συμπεριφορών, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Τα σημάδια ότι σου κάνουν gaslighting
Αυτές είναι μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές ενδείξεις χειριστικής συμπεριφοράς. Εμπιστεύσου το ένστικτό σου:
- Αμφισβητείς τα δικά σου συναισθήματα ή την κατάσταση.
- Αμφισβητείς την κρίση σου σε σημείο που φοβάσαι να μοιραστείς τη γνώμη σου.
- Νιώθεις νευρικότητα και ανασφάλεια γύρω από το άτομο που σε ελέγχει.
- Πιστεύεις ότι όλοι σε θεωρούν τρελό/η, παράξενο/η ή ότι σκέφτονται για σένα με τον τρόπο που λέει εκείνο το άτομο για σένα.
- Αναρωτιέσαι αν όλα όσα λέει το άτομο που σε εκφοβίζει είναι αλήθεια, παρόλο που τα έχεις αμφισβητήσει στο παρελθόν
- Αισθάνεσαι αναστατωμένος με τον εαυτό σου για τις αλλαγές στη συμπεριφορά σου, όπως το ότι δεν είσαι τόσο δυνατός/η όσο ήσουν παλιότερα.
- Ανησυχείς ότι είσαι πολύ ευαίσθητος.
- Αμφισβητείς τις αναμνήσεις σου για τα γεγονότα.
- Νιώθεις ότι δεν είσαι αρκετά καλός ή ότι δεν μπορείς να ανταποκριθείς στις προσδοκίες του.
- Απολογείσαι συχνά επειδή είσαι ο εαυτός σου.
Η γνώση αυτών των red flags μπορεί να σε βοηθήσει να προσδιορίσεις ότι πρόκειται για χειριστική συμπεριφορά. Έχε, παράλληλα, κατά νου ότι οι ασφαλείς και υγιείς σχέσεις δεν θα πρέπει να σε κάνουν να αισθάνεσαι έτσι.
Όταν βιώνουμε συμπεριφορές που δεν μας αρέσουν, είναι σημαντικό να τις αντιμετωπίσουμε και να μοιραστούμε τις ανησυχίες μας.
Σε αυτήν την περίπτωση, το άτομο που συμπεριφέρεται κατά αυτόν τον τρόπο ενδεχομένως να μην μπορεί να αναλάβει την ευθύνη και τις συνέπειες των πράξεων του, οπότε είναι ακόμα πιο σημαντικό να είμαστε αποφασιστικοί και να δηλώνουμε ξεκάθαρα τα όριά μας.
