Health alert: Μήπως έχετε ηπατίτιδα C και δεν το ξέρετε;

Χιλιάδες Έλληνες που πάσχουν από χρόνια ηπατίτιδα C δίχως να το γνωρίζουν, αναζητούν οι επιστήμονες.

Οι ασθενείς αυτοί έχουν ηλικία 39 έως 74 ετών και είναι μέλη του γενικού πληθυσμού. Αυτό σημαίνει πως δεν ανήκουν σε κάποια ομάδα υψηλού κινδύνου, όπως οι ενεργοί χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Απλώς ήσαν αρκετά άτυχοι ώστε να γεννηθούν και να μεγαλώσουν σε μία εποχή που η συγκεκριμένη νόσος δεν ήταν γνωστή και δεν λαμβάνονταν μέτρα πρόληψής της.

Έτσι, οι περισσότεροι πιθανότατα είναι μολυσμένοι εδώ και πολλά χρόνια, ίσως και δεκαετίες. Επειδή, όμως, δεν έχουν καθόλου συμπτώματα, αγνοούν παντελώς την κατάστασή τους.

Δυστυχώς, η χρόνια φλεγμονή που χαρακτηρίζει την ηπατίτιδα καταστρέφει σιγά-σιγά το ήπαρ τους. Το επακόλουθο για το τουλάχιστον 25-30% από αυτούς είναι ότι τελικά θα αναπτύξουν κίρρωση του ήπατος. Ή πάλι μπορεί να την έχουν ήδη αναπτύξει. Όμως ούτε κι αυτό είναι σίγουρο ότι το ξέρουν,  διότι και η κίρρωση μπορεί για κάποια χρόνια να είναι ασυμπτωματική.

Το χειρότερο, όμως, είναι πως απ’ όσους αναπτύξουν κίρρωση, το 3-4% τον χρόνο θα εκδηλώνουν καρκίνο του ήπατος.

Τα καλά νέα είναι ότι με ειδική εξέταση αίματος μπορούν εύκολα να μάθουν αν πάσχουν από τη νόσο. Και τα ακόμα καλύτερα ότι υπάρχουν θεραπείες που θα τους οδηγήσουν στην ίαση.

Τα άσχημα νέα, όμως, είναι ότι δεν εξετάζονται, αφού αγνοούν τον κίνδυνο που διατρέχουν.

Γι’ αυτό τον λόγο, οι επιστήμονες από την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Ήπατος (ΕΕΜΗ) και την Επιτροπή Υλοποίησης και Παρακολούθησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Εξάλειψη της Ηπατίτιδας C, κάνουν έκκληση προς όποιον έχει γεννηθεί μεταξύ 1945 και 1980 να πάει σήμερα κιόλας να εξεταστεί.

Βοήθεια από την ΗΔΙΚΑ

«Στη χώρα μας υπολογίζουμε ότι ζουν περίπου 100.000 άτομα με ηπατίτιδα C, αλλά το τουλάχιστον 75% δεν το γνωρίζουν», λέει ο καθηγητής Παθολογίας-Γαστρεντερολογίας Γεώργιος Παπαθεοδωρίδης, συντονιστής της Επιτροπής. «Είναι απολύτως αναγκαίο να αυξήσουμε την διάγνωση. Κινδυνεύουν χιλιάδες ζωές και δεν το ξέρουν. Είναι πραγματικά κρίμα, αν αναλογιστεί κανείς ότι υπάρχουν πλέον θεραπείες που μπορούν να τους απαλλάξουν οριστικά από τον επικίνδυνο ιό».

Σε μια προσπάθεια να επιταχύνουν την αναζήτησή τους, οι επιστήμονες της ΕΕΜΗ και της Επιτροπής επιστράτευσαν την… ΗΔΙΚΑ.

Από εφέτος τον Φεβρουάριο, κάθε φορά που ένας γιατρός ετοιμάζει ιατρική συνταγή σε άτομο γεννημένο την περίοδο 1945-1980, ενεργοποιείται στο κομπιούτερ του αυτόματη ειδοποίηση ελέγχου για την ηπατίτιδα C. Και πάλι, όμως, είναι στη διακριτική ευχέρεια του γιατρού αν θα συστήσει την εξέταση. Επομένως και οι ίδιοι οι πολίτες πρέπει να είναι ενημερωμένοι, ώστε να ζητούν να εξεταστούν.

Όπως εξηγεί ο κ. Παπαθεοδωρίδης, πολύς κόσμος θεωρεί την ηπατίτιδα C νόσο των χρηστών ναρκωτικών ή των περιθωριακών ομάδων. «Αυτό είναι ένας τεράστιος μύθος που εμποδίζει τη διάγνωση. Γι’ αυτό έχουμε 75.000 φορείς που τους ψάχνουμε και δεν τους βρίσκουμε», τονίζει. «Οι περισσότεροι φορείς (πάνω από το 60%, σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες) ΔΕΝ είναι χρήστες, αλλά άτομα του γενικού πληθυσμού».

Η αιμοδοσία και οι μεταμοσχεύσεις

Τα άτομα αυτά γεννήθηκαν σε εποχές όπου δεν υπήρχαν καλές νοσηλευτικές και ιατρικές πρακτικές.Έτσι, η λοίμωξη με τον ιό της ηπατίτιδας C ήταν αρκετά εύκολη.

Το αίμα των αιμοδοτών, λ.χ., άρχισε να ελέγχεται για ηπατίτιδα C το 1992. Επομένως, αν κάποιος είχε υποβληθεί σε μετάγγιση αίματος πριν από εκείνη τη χρονιά, μπορεί να είχε μολυνθεί από τον ιό HCV.

Το ίδιο ισχύει και για ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε μεταμόσχευση οργάνων ή είχαν έρθει καθ’ οιονδήποτε τρόπο σε επαφή με μολυσμένο αίμα.

Στην πραγματικότητα, εκτός από όσους έχουν γεννηθεί μεταξύ 1945 και 1980, ο προληπτικός έλεγχος είναι απαραίτητος και για τις εξής πληθυσμιακές ομάδες ανεξάρτητα από την ηλικία τους:

• Σε όσους έχουν αυξημένες τρανσαμινάσες στις αναλύσεις αίματος. Οι τρανσαμινάσες είναι ένζυμα του ήπατος. Τα επίπεδά τους αυξάνονται όταν υπάρχει καταστροφή των ηπατικών κυττάρων. Στις αναλύσεις αίματος αναφέρονται ως SGOT (ή AST) και SGPT (ή ALT).
• Σε όσους έχουν υποβληθεί σε μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του ή σε μεταμόσχευση οργάνου πριν το 1992
• Σε όσους έχουν υποβληθεί ή υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση με τεχνητό νεφρό
• Σε όσους έχουν εκτεθεί σε δυνητικά μολυσμένα ιατρικά ή παραϊατρικά εργαλεία
• Στους ερωτικούς συντρόφους ατόμων με ηπατίτιδα C
• Στα άτομα με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους
• Στα παιδιά μητέρων με ηπατίτιδα C
• Στους πρώην και νυν (ενεργούς) χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών

Δεν είναι υποχρεωτικός

Αξίζει να σημειωθεί ότι, με εξαίρεση την αιμοδοσία, ο προληπτικός έλεγχος για ηπατίτιδα C δεν είναι υποχρεωτικός.

Έτσι, είναι πλάνη π.χ. να νομίζει κανείς πως επειδή έκανε κάποτε μία χειρουργική επέμβαση ή απέκτησε μωρό, είχε ελεγχθεί για τη νόσο. Ούτε καν οι αιμοδότες δεν μπορούν να είναι σίγουροι ότι δεν είναι χρόνιοι φορείς. Και αυτό, διότι υπάρχει πάντοτε ενδεχόμενο να μην ενημερώθηκαν.

«Η αιμοδοσία είναι μια πολύ ειδική περίπτωση. Θεωρητικώς οι αιμοδότες ενημερώνονται πάντοτε αν υπάρξει παθολογικό εύρημα, αλλά στην πράξη υπάρχουν πολλά εμπόδια», εξηγεί ο κ. Παπαθεοδωρίδης. «Μπορεί, π.χ., να μην κατορθώσει η Αιμοδοσία να επικοινωνήσει μαζί τους. Ή μπορεί κάποιος να έδωσε ανώνυμα αίμα σε μία και μοναδική έκτακτη ανάγκη».

Και συνεχίζει: «Δεν ξέρουμε ποιο είναι το ακριβές ποσοστό στην Ελλάδα. Σε όλες τις διεθνείς μελέτες, όμως, φαίνεται πως ένα ποσοστό της τάξης του 5-10% των αιμοδοτών δεν μαθαίνουν ότι είναι φορείς κάποιου λοιμώδους νοσήματος. Είναι ο λεγόμενος φραγμός μεταξύ διάγνωσης και ενημέρωσης του ασθενούς».