Η ιστορία της Φερνάντα, μιας 34χρονης καθαρίστριας, η οποία πόνταρε όλον το μισθό της σε μια ιστοσελίδα στοιχημάτων, είναι χαρακτηριστική για την μάστιγα που πλήττει τα νοικοκυριά στην Βραζιλία.
Η Φερνάντα (σ.σ. άλλαξε το όνομα της για να διατηρήσει την ανωνυμία της) ζει στο Ρίο ντε Τζανέιρο και δεν είναι η μοναδική περίπτωση, καθώς ο υπουργός Οικονομικών της χώρας, Φερνάντο Χαντάντ κάνει λόγο για «πανδημία». Και κρίονοντας ότι πρόκειται για περίπτωση έκτακτης ανάγκης, οι δημόσιες αρχές επιδιώκουν να ρυθμίσουν μια δραστηριότητα που λειτουργεί πρακτικά χωρίς διασφαλίσεις από το 2018.
Τα διαδικτυακά στοιχήματα «θα αδειάσουν τα ψυγεία των Βραζιλιάνων», προειδοποίησε ο Ζοάο Πέδρο Νασιμέντο, πρόεδρος της CVM, της χρηματιστηριακής αρχής της μεγαλύτερης οικονομίας της Λατινικής Αμερικής.
Τα «στοιχήματα», καθώς οι ιστότοποι που προσφέρουν στοιχηματισμό σε αθλητικά γεγονότα, αλλά και σε παιχνίδια όπως το Fortune Tiger ή ο Aviator, που έπαιζε η Φερνάντα, είναι γνωστά στην Βραζιλία και αριθμούν περίπου 24 εκατομμύρια ακολούθους στην χώρα των 212 εκατομμυρίων κατοίκων , σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα.
Χορηγούν τους περισσότερους από τους μεγάλους ποδοσφαιρικούς συλλόγους και “πλημμυρίζουν” την τηλεόραση και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με διαφημίσεις με αστέρια όπως ο ποδοσφαιριστής της Ρεάλ Μαδρίτης, Βινίσιους Τζούνιορ.
Ο βραζιλιάνικος Τύπος, αφιερώνει πρωτοσέλιδα για καταγγελόμενα σκάνδαλα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες που αφορούν παράνομους ιστότοπους. Μάλιστα, μια πρόσφατη μελέτη της Κεντρικής Τράπεζας είχε ως αποτέλεσμα μια «κοινωνική βόμβα», καθώς αποκάλυψε ότι πέντε εκατομμύρια δικαιούχοι του επιδόματος Bolsa Familia (σ.σ. του επιδόματος που καταβάλλεται στις φτωχότερες οικογένειες), πραγματοποίησαν μεταφορές συνολικού ύψους τριών δισεκατομμυρίων ρεάλ (σ.σ. περίπου 500 εκατομμύρια ευρώ) σε ιστότοπους στοιχημάτων, μόνο τον περασμένο τον Αύγουστο.
Αυτός ο αριθμός, είναι το 25% των δικαιούχων και σχεδόν το 20% των πληρωμών από το εμβληματικό κοινωνικό πρόγραμμα της κυβέρνησης αυτόν τον μήνα.
«Πολλοί φτωχοί χρεώνονται προσπαθώντας να βγάλουν χρήματα μέσω στοιχημάτων. Θα πρέπει να ρυθμίσουμε το πρόβλημα, διαφορετικά θα έχουμε σύντομα ένα καζίνο στην κουζίνα κάθε σπιτιού», δήλωσε ο πρόεδρος της χώρας, Λουίζ Ινάσιο Λούλα στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Τα καζίνο και άλλα τυχερά παιχνίδια έχουν απαγορευθεί στην Βραζιλία από το 1941. Αλλά το 2018 ένας νόμος επέτρεψε την λειτουργία διαδικτυακών στοιχημάτων, υπό την προϋπόθεση ότι η δραστηριότητα ελέγχεται και υπόκειται σε φορολογία.
Ωστόσο, αυτοί οι κανονισμοί, που περιλαμβάνουν -παραδείγματος χάριν- την απαγόρευση του παιχνιδιού για ανηλίκους, θα τεθούν σε ισχύ μετά από την 1η Ιανουαρίου 2025.
Εν τω μεταξύ, αρκετές εκατοντάδες «στοιχήματα» λειτουργούν χωρίς κανόνες, χωρίς να πληρώνουν φόρους και μεγάλος αριθμός αυτών των εταιρειών, εδρεύει στο εξωτερικό και κυρίως σε «φορολογικούς παραδείσους».
Ο Χαντάντ σκοπεύει επίσης να βάλει τέλος στη διαφήμιση των «στοιχημάτων», επιβάλλοντάς τους ίδιους περιορισμούς όπως στον καπνό ή τα αλκοολούχα ποτά, για να σταματήσει η «τηλεοπτική παρενόχληση».
Για τον Ερμάνο Ταβάρες, συντονιστή ενός προγράμματος θεραπείας για ψυχαναγκαστικούς παίκτες στο Ινστιτούτο Ψυχιατρικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Σάο Πάολο (USP), ο κανονισμός πρέπει να επικεντρώνεται στην ψυχική υγεία των χρηστών: «Ό,τι μπορεί να κερδίσει το κράτος από φορολογικά έσοδα, μπορεί να το χάσει υπερφορτώνοντας το σύστημα υγείας».
Ο αριθμός των ασθενών στο πρόγραμμά του έχει αυξηθεί σημαντικά από το 2018, αλλά έχει παρατηρήσει ιδιαίτερα «μια έκρηξη» από το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 2022, με ασθενείς «πολύ νεότερους από πριν και κοντά στην ηλικία των 30 ετών».
«Μερικοί άνθρωποι υποφέρουν από διαταραχές άγχους ή κατάθλιψης που μπορούν να ενθαρρύνουν τον ψυχαναγκαστικό τζόγο», εξηγεί η Αννα Λουτσία Κινγκ, ιδρύτρια του Ινστιτούτου Delete, όπου η Φερνάντα νοσηλεύθηκε για αρκετές εβδομάδες, στην πανεπιστημιούπολη του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου του Ρίο ντε Τζανέιρο (UFRJ).
«Είναι ένας από τους πιο επικίνδυνους εθισμούς, μετά το κρακ», λέει ο Αντρέ Ρολίμ, ένας 39χρονος πρώην ψυχαναγκαστικός παίκτης στοιχημάτων.
Προερχόμενος από μια πλούσια οικογένεια στην πόλη Φορταλέζα, ο Ρολίμ που είναι μηχανικός, βρέθηκε γεμάτος χρέη και είπε ότι είχε «αυτοκτονικές σκέψεις», πριν υποβληθεί σε μακρά θεραπεία.
Η Εθνική Ένωση Παιχνιδιών και Λαχείων (ANJL), που αντιπροσωπεύει ορισμένες μεγάλες ιστοσελίδες στοιχημάτων, επιβεβαιώνει σε ένα δελτίο Τύπου που εστάλη στο AFP, ότι «τα προβλήματα καταναγκασμού που συνδέονται με τα διαδικτυακά στοιχήματα φτάνουν μόνο ένα μικρό μέρος του συνόλου των παικτών, της τάξης του 1 έως 1,5%».
Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι αυτές οι περιπτώσεις «είναι εξαιρετικά επιβλαβείς για τους παίκτες και όσους έρχονται σε επαφή μαζί τους», επισημαίνοντας ότι «βρίσκεται σε συζητήσεις με ΜΚΟ που εργάζονται για την ψυχολογική υποστήριξη και θεραπεία ψυχαναγκαστικών τζογαδόρων, με σκοπό την συνεργασία και με στόχο την πρόληψη».
