Τα Χριστούγεννα θεωρούνται και είναι η γιορτή των παιδιών. Ετσι, στο μυαλό όλων μας, οι γιορτές, τα παιδιά και βέβαια τα δώρα που θα τα ευχαριστήσουν πάνε μαζί. Σίγουρα τα τελευταία χρόνια, καθώς τα οικονομικά των περισσότερων οικογενειών δεν είναι όπως παλιά, τα δώρα περιορίζονται και σε ποσότητα και σε αξία. Παρ’ όλα αυτά τα περισσότερα παιδιά παίρνουν ακόμα αρκετά δώρα, τόσο επειδή δεν είναι μόνο οι γονείς που τους τα προσφέρουν αλλά και οι συγγενείς, οι νονοί και οι φίλοι όσο και επειδή υπάρχουν όλο και φθηνότερα παιχνίδια, βιβλία κ.λπ. που μπορούμε να επιλέξουμε.
Το ζήτημα είναι όμως: Κάνουμε καλά; Μήπως τελικά κάνουμε περισσότερο κακό παρά καλό στα παιδιά μας, που τα μαθαίνουμε πιθανώς στην αφθονία και ίσως τα κακομαθαίνουμε βοηθώντας τα να αποκτήσουν όλα όσα, έστω για μία στιγμή, επιθύμησαν;
Τα παιδιά χρειάζονται δώρα
Ας μην ξεχνάμε ότι κάθε οικογένεια είναι διαφορετική και έχει άλλες αρχές και κανόνες από τις υπόλοιπες. Σε κάθε περίπτωση όμως τα παιδιά επιθυμούν κάποιο δώρο και είναι σημαντικό να το παίρνουν, στο πλαίσιο βέβαια των οικονομικών δυνατοτήτων των γονιών. Καθώς τώρα τα παιδιά παίρνουν πολλά δώρα τα Χριστούγεννα, κινδυνεύουν να συνηθίζουν και να εξοικειώνονται με τα πολλά και μόνο έτσι να είναι ευχαριστημένα.
Για να το αποφύγουμε αυτό οι γονείς είναι σκόπιμο να βάλουμε ένα όριο στα δώρα που χαρίζουμε στα παιδιά μας, και να πούμε για παράδειγμα ότι θα πάρουν μόνο ένα δώρο, τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά, δεδομένου του γεγονότος ότι θα πάρουν και άλλα δώρα από συγγενείς, νονούς, φίλους, ακόμα κι από τον Αγιο Βασίλη…
Τι δώρο να πάρουμε;
Η καλύτερη ιδέα είναι να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε ή να εκμαιεύσουμε τι επιθυμούν τα παιδιά. Αν πιστεύουν στον Αγιο Βασίλη, το γράμμα που θα γράψουν/στείλουν θα μας βοηθήσει να μάθουμε τι θέλουν ώστε να προσπαθήσουμε να τους χαρίσουμε το συγκεκριμένο δώρο. Η αλήθεια είναι ότι μερικές φορές τα παιδιά τείνουν να ζητούν πάρα πολύ ακριβά πράγματα από τον Αγιο Βασίλη, ίσως επειδή είναι μικρά και δεν κατανοούν το κόστος, ίσως και με τη δικαιολογία ότι ο Αγιος Βασίλης μπορεί να τους προσφέρει ό,τι θελήσουν αφού βρίσκεται στη σφαίρα του μαγικού.
Σε τέτοια περίπτωση οι γονείς μπορούμε να προσπαθήσουμε να τα περιορίσουμε και να τα μάθουμε να μην ζητούν το πολύ ακριβό και το ανέφικτο. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, είναι σκόπιμο να έχουμε υπόψη μας ότι το φρένο στις επιθυμίες έχει να κάνει με τα υλικά αγαθά και ότι τα παιδιά, όσον αφορά τις επιθυμίες και τα όνειρά τους, είναι φυσιολογικό και ευκταίο να ελπίζουν και να φαντάζονται χωρίς περιορισμούς.
Εναλλακτικά δώρα
Υπάρχουν κάποια παιδιά που λατρεύουν τα βιβλία και άλλα που τα σιχαίνονται. Σε κάθε περίπτωση, τα Χριστούγεννα είναι μία καλή ευκαιρία για να εισάγουμε τα βιβλία ως δώρα. Ακριβώς επειδή υπάρχουν πολλές ωραίες εκδόσεις με εντυπωσιακές εικονογραφήσεις, μουσικές, ιστορίες κ.λπ., είναι πιο πιθανό να εντυπωσιάσουν ένα παιδί και να το ωθήσουν στο να αγαπήσει τελικά τα βιβλία.
Εκτός από τα υλικά δώρα υπάρχουν και αυτά που έχουν να κάνουν με την ψυχαγωγία τους, όπως το να πάνε σινεμά, θέατρο, μία επίσκεψη σε έναν ζωολογικό κήπο, ή ταξίδι, αντί να πάρουν ένα παιχνίδι ή ένα ρούχο.
Τα δώρα ως τιμωρία ή επιβράβευση
Σύμφωνα με τους ειδικούς είναι λάθος τόσο να τιμωρούν οι γονείς τα παιδιά απαγορεύοντάς τους τα δώρα όσο και να τα επιβραβεύουν παίρνοντάς τους ένα δώρο. Τα παιδιά χρειάζονται εσωτερικά κίνητρα, για παράδειγμα την ικανοποίηση της επιτυχίας ή της επίτευξης ενός στόχου.
Αν θέλουμε παρ’ όλα αυτά να τους πάρουμε και ένα δώρο μπορούμε να πούμε για παράδειγμα: «Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με τα όσα έκανες και καταλαβαίνουμε ότι προσπάθησες πολύ, γι’ αυτό σου κάνουμε ένα δώρο».
Γιατί το παιδί μου θέλει συνέχεια δώρα;
Αυτό είναι ένα ζήτημα που οι γονείς πρέπει να διερευνήσουμε. Γιατί το παιδί μας ζητάει συνέχεια; Γιατί δεν χαίρεται εύκολα; Γιατί είναι ανικανοποίητο; Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να σκεφτούμε και να συνυπολογίσουμε τη δική μας ευθύνη και να προσπαθήσουμε να βάλουμε όρια. Σκόπιμο είναι να έχουμε υπόψη μας ότι τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να συνυπολογίσουν το κόστος αυτών που ζητούν ενώ από την άλλη τα μεγαλύτερα παιδιά επηρεάζονται από τα όσα βλέπουν στην τηλεόραση, στις διαφημίσεις, στους φίλους τους.
Σε κάθε περίπτωση οι γονείς χρειάζεται να πάρουμε μία απόφαση και να ακολουθήσουμε μία πορεία που δεν μπορεί να αλλάζει επειδή το παιδί γκρινιάζει ή απαιτεί αλλά μόνο όταν εμείς οι ίδιοι για κάποιον λόγο αποφασίσουμε να κάνουμε κάποια αλλαγή ή να παρακάμψουμε λίγο τους κανόνες μας. Ας μην ξεχνάμε όμως το ενδεχόμενο τα παιδιά μας να ζητούν συνέχεια και να θέλουν να ψωνίζουν ακριβώς επειδή κι εμείς, οι γονείς τους, ψωνίζουμε και ξοδεύουμε πολύ, οπότε τους έχουμε δώσει αυτό το παράδειγμα.
Αν θέλουμε να τα αλλάξουμε θα πρέπει να αλλάξουμε πρώτα οι ίδιοι καθώς τα παιδιά ακολουθούν το παράδειγμα των γονιών τους. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι παίρνοντας πολλά δώρα, κακομαθαίνουν και όσο περνάει ο καιρός ευχαριστιούνται πολύ δύσκολα. Σε κάθε περίπτωση όλο αυτό δεν έχει μόνο να κάνει με το πόσα λεφτά έχουμε αλλά κυρίως με το πώς αντιμετωπίζουμε τα χρήματα.
*Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την δρα Ναταλία Κουτρούλη, MSc, ψυχολόγο υγείας, με εκπαίδευση στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία και στη συμβουλευτική, διευθύντρια στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής
