Περίπου 150 εμπειρογνώμονες του ΝΑΤΟ σε θέματα κυβερνοασφάλειας συγκεντρώθηκαν πριν από λίγες ημέρες σε ένα λιτό μπεζ κτίριο στην καρδιά του Ταλίν, της χιονισμένης πρωτεύουσας της Εσθονίας, με σκοπό να προετοιμαστούν για έναν κυβερνοπόλεμο. Οι συζητήσεις δεν αφορούσαν ένα φανταστικό σενάριο αλλά, σύμφωνα με τους ειδικούς, μια πραγματική απειλή για τα μέλη του ΝΑΤΟ και τους συμμάχους τους μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Εχει προστεθεί ένα επίπεδο σοβαρότητας που δεν υπήρχε ποτέ πριν – οι απειλές δεν είναι πλέον τόσο φανταστικές. Εχει γίνει αρκετά προφανές ότι αυτά τα πράγματα συμβαίνουν στην πραγματικότητα», δήλωσε στο Politico ο συνταγματάρχης Μπερντ Χάνσεν, επικεφαλής κλάδου για τον κυβερνοχώρο στη Συμμαχική Διοίκηση του ΝΑΤΟ.
Η σύγκρουση στην Ουκρανία πρόσθεσε επείγοντα χαρακτήρα στην ετήσια άσκηση Cyber Coalition του ΝΑΤΟ, κατά την οποία περισσότερα από 40 κράτη-μέλη, σύμμαχοι και άλλοι οργανισμοί συνεργάσθηκαν για να ανταποκριθούν σε προσομοιωμένες κυβερνοεπιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές, όπως δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, δίκτυα ύδρευσης και πλοία. Η άσκηση κάλυψε την υφήλιο, με σχεδόν 1.000 επαγγελματίες του κυβερνοχώρου να συμμετέχουν εξ αποστάσεως από τις χώρες τους.
Οι φόβοι για διαφόρων τύπων κυβερνοεπιθέσεις επιβεβαιώνονται και από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, το περίφημο ΜΙΤ, που κατήρτισε κατάλογο με τις προκλήσεις στην κυβερνοασφάλεια για το 2023. Οπως διαπιστώνουν οι συντάκτες, μετά την επίθεση με το κακόβουλο λογισμικό WannaCry το 2017, η οποία πιστεύεται ότι διαπράχθηκε από χάκερ που συνδέονται με την κυβέρνηση της Βόρειας Κορέας, έχουν σημειωθεί εκατοντάδες χιλιάδες επιθέσεις σε διακομιστές σε όλο τον κόσμο, οι οποίες, σύμφωνα με τις υπηρεσίες ασφαλείας, μπορούν να αποδοθούν σε ξένες κυβερνήσεις.
«Το 2023, σε περισσότερες από 70 χώρες πρόκειται να διεξαχθούν εκλογές – γεγονότα που συχνά αποτελούν στόχο επιθέσεων από εχθρικά ξένα συμφέροντα», αναφέρει η επιθεώρηση του ΜΙΤ. «Εκτός από την πειρατεία και τις κυβερνοεπιθέσεις σε υποδομές, θα λάβουν και τη μορφή εκστρατειών παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό συχνά περιλαμβάνει την προσπάθεια επηρεασμού των αποτελεσμάτων υπέρ των πολιτικών κομμάτων των οποίων οι νίκες θα ωφελούσαν την κυβέρνηση του κράτους από το οποίο εκπορεύονται οι επιθέσεις».
Μεταξύ των χωρών στις οποίες θα γίνουν εκλογές τη χρονιά που μας έρχεται, εκτός από τη μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου, την Ινδία – χώρα η οποία ενισχύει διαρκώς τον ρόλο της στη διεθνή σκακιέρα – κάλπες θα στηθούν σε αρκετές χώρες της Ευρώπης: εκτός από την Ελλάδα εκλογές θα διεξαχθούν στην Κύπρο, την Τσεχία, τη Φινλανδία, την Εσθονία, την Ισπανία, την Πολωνία, την Ελβετία και την Τουρκία καθώς και σε 4 γερμανικά κρατίδια. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ήδη γίνονται συζητήσεις – στις οποίες δεν δίνεται ιδιαίτερη δημοσιότητα – για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν στις χώρες αυτές, προκειμένου να αντιμετωπισθούν κυβερνοεπιθέσεις σε κρίσιμα δίκτυα, που θα δημιουργούσαν κλίμα έντασης και φόβου. Αλλά και πώς θα περιορισθούν οι εκστρατείες επηρεασμού των ψηφοφόρων κυρίως μέσα από αναρτήσεις στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης που διαμορφώνουν κλίμα και επηρεάζουν τον δημόσιο διάλογο.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα μιας τέτοιας προσπάθειας ήταν οι αμερικανικές εκλογές του 2016, στις οποίες αναφέρθηκε πρόσφατα και ο στενός συνεργάτης του ρώσου προέδρου Πούτιν. Ο ολιγάρχης Γεβγκένι Πριγκόζιν δήλωσε ευθαρσώς ότι υπήρξαν τέτοιες παρεμβάσεις – τις οποίες άλλωστε έχει στοιχειοθετήσει και το FBI – λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η Ρωσία έχει παρέμβει, παρεμβαίνει και θα συνεχίσει να παρεμβαίνει». Αν αυτό συνέβη το 2016, υποστηρίζουν αναλυτές, όλα δείχνουν ότι υπάρχει πιθανότητα να συμβεί και πάλι και μάλιστα πιο έντονα, τη στιγμή που η Ρωσία βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τον δυτικό κόσμο, λόγω της εισβολής στην Ουκρανία. Γι’ αυτό και οι Αρχές σε πολλές χώρες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ βρίσκονται σε επιφυλακή, ειδικά εκείνες που οδεύουν προς τις κάλπες. Και δεν είναι μόνο η Ρωσία.
Τίρανα κατά Τεχεράνης
Η αλβανική κυβέρνηση κατηγόρησε την Τεχεράνη ότι πραγματοποίησε δύο επιθέσεις, τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο, οι οποίες επηρέασαν πολλές ψηφιακές υπηρεσίες και ιστοσελίδες της αλβανικής κυβέρνησης αλλά και τον έλεγχο των συνόρων. Η κίνηση αυτή θεωρήθηκε ως «εκδίκηση», επειδή η Αλβανία υποδέχεται από το 2013 στο έδαφός της, κατόπιν αιτήματος της Ουάσιγκτον και του ΟΗΕ, αντιφρονούντες του ιρανικού καθεστώτος.
Επίθεση στη Δανία
Το υπουργείο Αμυνας της Δανίας έκανε γνωστό προχθές ότι έγινε στόχος κυβερνοεπίθεσης με αποτέλεσμα να διακοπεί η πρόσβαση στους ιστοτόπους του χωρίς να παρατηρηθεί κάποια επίπτωση στις επιχειρήσεις του. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, οι χάκερ εξαπέλυσαν επίθεση άρνησης υπηρεσιών (DDoS) που έχει ως στόχο να καταστήσει μη προσβάσιμη μια ιστοσελίδα μέσω της αποστολής υπερβολικά μεγάλου αριθμού αιτημάτων εξυπηρέτησης. Η Δανία γίνεται συχνά στόχος κυβερνοεπιθέσεων τον τελευταίο καιρό. Στα μέσα Νοεμβρίου ακινητοποιήθηκαν επί ώρες όλα τα τρένα της χώρας, όταν η διαχειρίστρια εταιρεία αναγκάστηκε να κλείσει όλους τους διακομιστές της, για να αντιμετωπίσει κυβερνοεπίθεση.
Επίσης φέτος κυβερνητικές υπηρεσίες στο Μαυροβούνιο, την Εσθονία και τη Φινλανδία υπέστησαν επιζήμιες επιθέσεις από κακόβουλα λογισμικά που επηρέασαν σημαντικές δραστηριότητες.
Θα δούμε λοιπόν το 2023 περισσότερες κυβερνοεπιθέσεις σε κρατικές δομές και δίκτυα που θα προέρχονται από χάκερ εχθρικών κρατών, σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι τα προηγούμενα χρόνια; Ναι, λένε οι ειδικοί. «Ο κόσμος δεν έχει βιώσει ποτέ έναν ολοκληρωτικό κυβερνοπόλεμο στον οποίο οι κυβερνοεπιθέσεις χρησιμοποιούνται με τα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα με τα φυσικά πλήγματα – για παράδειγμα, η διακοπή κρίσιμων υπηρεσιών όπως η ηλεκτροδότηση, η υδροδότηση και η παρεμπόδιση της αποκατάστασής τους», λέει στη «Wall Street Journal» ο ειδικός στην κυβερνοασφάλεια Πολ Μέιγκρις. Η κατάσταση στην Ουκρανία, ωστόσο, βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, επηρεάζοντας όλη την Ευρώπη. Και το ΝΑΤΟ παραμένει σκόπιμα διφορούμενο σχετικά με το επίπεδο της κυβερνοεπίθεσης που θα χρειαζόταν για να απαντήσουν τα μέλη του – είτε με βία είτε με δικές τους καταστροφικές κυβερνοεπιθέσεις.
