Μελέτες έχουν δείξει πως με το πέρασμα του χρόνου, κάθε άτομο γίνεται πιο στοχαστικό, περισσότερο ώριμο συναισθηματικά και προσγειωμένο. Όμως, γινόμαστε όντως πιο σοφοί κι αν ναι, πώς ακριβώς μπορούμε να το «μετρήσουμε»;
Σε ένα άρθρο της στο Psychology Today, η Τζούλι Έρικσον, κλινική ψυχολόγος, διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και συγγραφέας του βιβλίου «The Aging Well Workbook for Anxiety and Depression», επιχειρεί να δώσει τις απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα. Εκτός από τις θεωρίες που αφορούν στη σοφία και στη μέτρησή της, η κλινική ψυχολόγος εστιάζει στα εμπειρικά δεδομένα. Και η ίδια, καταλήγει στο εξής: με βάση τους διάφορους τρόπους με τους οποίους μπορεί να οριστεί η σοφία, προκύπτει μια πιο περίπλοκη και διαφοροποιημένη εικόνα όταν εξετάζουμε πώς αλλάζει η σοφία καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν. Υπάρχουν στοιχεία που βελτιώνονται, στοιχεία που παραμένουν σταθερά και στοιχεία που φθίνουν.
Στη μέτρηση της σοφίας, πρέπει να προστεθεί και ο παράγοντας που ονομάζεται κουλτούρα. Κάθε πολιτισμός/κουλτούρα, μπορεί να διαφέρει ως προς τον βαθμό στον οποίο διαχωρίζει και εκτιμά τις μορφές της σοφίας, ενώ είναι πιθανό να υποστηρίζει διαφορετικές πολιτισμικές πρακτικές για την ανάπτυξή της (πνευματικότητα, εμπειρία ζωής, συζήτηση με μεγαλύτερους ανθρώπους).
Σύμφωνα με την ψυχολόγο, λοιπόν, οι πτυχές της σοφίας που είναι γνωστό ότι βελτιώνονται καθώς μεγαλώνουμε, είναι η εμπειρία της ζωής, η ικανότητα αυτοαναστοχασμού σχετικά με αυτές τις εμπειρίες, η ρύθμιση των συναισθημάτων, η ενσυναίσθηση και η ανάληψη προοπτικής. Δηλαδή, όσο μεγαλώνουμε, δίνουμε περισσότερο χώρο στα διαφορετικά συναισθήματα και μαθαίνουμε από την εμπειρία, ενώ παράλληλα γινόμαστε και περισσότερο συνειδητοποιημένοι.
Στον αντίποδα, αυτό που αποδυναμώνεται, με την πάροδο του χρόνου, είναι η ικανότητά μας να επεξεργαζόμαστε ταχύτατα πληροφορίες ή να επιλύουμε νέα προβλήματα. Φυσικά, αυτό δεν είναι κάτι μη αναστρέψιμο. Όπως τονίζει η κλινική ψυχολόγος, πολλοί ηλικιωμένοι αντισταθμίζουν αυτήν τη μείωση καθώς βασίζονται σε προηγούμενη εμπειρία με παρόμοια προβλήματα.
