Όπως έγινε γνωστό χτες ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανακοίνωσε πως ο νέος κορωνοϊός που ξεκίνησε από την Κίνα τον Δεκέμβριο του 2019 θεωρείται πλέον πανδημία.
Τι σημαίνει όμως ότι ο κορονοϊός θεωρείται πανδημία; Τι είναι η πανδημία και γιατί πολλοί πιστεύουν ότι ο ΠΟΥ άργησε να χαρακτηρίσει έτσι τη νόσο COVID-19; Και ποια είναι τα στάδια πριν δοθεί αυτός ο χαρακτηρισμός σε μια ασθένεια;
Οι όροι ενδημία, ξέσπασμα, επιδημία και πανδημία χρησιμοποιούνται κατά κανόνα για να περιγράψουν λοιμώξεις, παρόλο που άλλες ασθένειες, όπως η υπέρταση, ο καρκίνος, η παχυσαρκία, ή ακόμα και θετικές και ωφέλιμες συμπεριφορές μπορούν να περιγραφούν με τον ίδιο τρόπο. Αυτές οι κατηγορίες βασίζονται κατά κύριο λόγο στο πόσες περιπτώσεις μιας κατάστασης συγκρίνονται με τον αναμενόμενο αριθμό περιπτώσεων σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα και σε ποιο βαθμό οι περιπτώσεις αυτές έχουν εξαπλωθεί γεωγραφικά.
Ενδημία
Μια ενδημική κατάσταση υπάρχει σε ένα σχετικά σταθερό, προβλέψιμο ποσοστό μεταξύ μιας ομάδας ανθρώπων. Ο παρατηρούμενος αριθμός περιπτώσεων είναι περίπου ο ίδιος με τον αναμενόμενο αριθμό. Αυτή η ομάδα των ανθρώπων μπορεί να είναι όλοι οι κάτοικοι μιας πόλης ή ενός νομού, ή μεγαλύτερες περιοχές όπως χώρες ή ήπειροι. Παραδείγματα είναι η ελονοσία στην Αφρική, ο δάγκειος πυρετός σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές και η ηπατίτιδα Β παγκοσμίως, αν και τα ποσοστά είναι υψηλότερα στην Ασία και την Αφρική (υψηλή ενδημικότητα) από ό,τι στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική (χαμηλή ενδημικότητα).
Ξέσπασμα
Ένα ξέσπασμα είναι όταν μια ξαφνική αύξηση του αριθμού των ατόμων με μια ασθένεια είναι μεγαλύτερη από μια αναμενόμενη αύξηση. Αυτό ισχύει είτε υπάρχουν περισσότερες περιπτώσεις ενδημικής πάθησης από το αναμενόμενο, είτε η ασθένεια εντοπίζεται για πρώτη φορά κάπου που δεν υπήρχε πριν. Οι εστίες περιορίζονται σε σχετικά μικρές περιοχές. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τη χολέρα μετά τον σεισμό της Αϊτής το 2010, τις τροφικές νόσους όπως τα ξεσπάσματα E. coli που σχετίζονται με το μαρούλι και το βοδινό κρέας, οι πολλαπλές εστίες του ιού Εμπόλα σε διάφορες αφρικανικές χώρες από το 1976 και η ιλαρά σε περιοχές που ο πληθυσμός δεν εμβολιάζεται καταλλήλως.
Επιδημία
Μια επιδημία είναι ένα ξέσπασμα που εξαπλώνεται σε μια ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τον ιό Ζίκα, που ξεκίνησε στη Βραζιλία το 2014 και εξαπλώθηκε στις περισσότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, την επιδημία Εμπόλα την περίοδο 2014-2016 στη Δυτική Αφρική, ή ακόμα και την πρόσφατη και εξελισσόμενη αμερικανική κρίση των οπιοειδών.
Πανδημία
Η πανδημία είναι μια επιδημία που εξαπλώνεται παγκοσμίως. Η ισπανική γρίπη του 1918, η οποία μόλυνε περισσότερο από το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού και σκότωσε περίπου 50 εκατομμύρια ανθρώπους, είναι το πιο διάσημο παράδειγμα. Υπήρξαν αρκετές πανδημίες γρίπης έκτοτε, όπως το 1957 και το 1968, καθώς και ο ιός H1N1 το 2009.
Άλλα παραδείγματα περιλαμβάνουν την βουβωνική πανώλη (γνωστή και ως «Μαύρος Θάνατος») τον 14ο αιώνα, το οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS) το 2003 και φυσικά τον ιό HIV που προκαλεί το AIDS.
Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν το πόσο μακριά εξαπλώνεται μια ασθένεια. Δύο από τους πιο σημαντικούς είναι το πόσο εύκολα μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο και η κίνηση των ανθρώπων, ιδίως αεροπορικώς, επειδή οι λοιμώξεις μπορούν να μεταφερθούν σε νέα μέρη του κόσμου μέσα σε λίγες ώρες.
Όλοι οι παραπάνω όροι μπορεί να φαίνονται απλοί, αλλά η εφαρμογή τους στις εξελισσόμενες πραγματικές καταστάσεις είναι περίπλοκη. Για παράδειγμα, όταν ο ιός HIV ξεκίνησε στη Δυτική Αφρική, ήταν επιδημικός στην Αφρική για δεκαετίες. Έφτασε σε επίπεδο πανδημίας στα τέλη του 20ου αιώνα, αλλά τώρα θεωρείται ενδημικός σε ορισμένα μέρη του κόσμου.
Πηγή: iatropedia.gr
