To λόμπι των πετρελαιοπαραγωγών χωρών πέτυχε ακόμα μια νίκη στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για την κλιματική αλλαγή: το τελευταίο σχέδιο συμφωνίας που παρουσιάστηκε την τελευταία ημέρα της COP30 απαλείφει τις αναφορές σε σταδιακή απεξάρτηση στα ορυκτά καύσιμα.
Το ζήτημα των ορυκτών καυσίμων αποδείχθηκε ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα στη σύνοδο των δύο εβδομάδων που διεξάγεται στην πόλη Μπέλεμ της Βραζιλίας, δίπλα στον Αμαζόνιο.
Η προηγούμενη βερσιόν του σχεδίου συμφωνίας περιλάμβανε μια γκάμα πιθανών διατυπώσεων για μείωσης της χρήσης υδρογονανθράκων..
Δεκάδες χώρες, ανάμεσά τους η Γερμανία, η Κένυα και τα νησιωτικά κράτη που απειλούνται από την άνοδο της στάθμης των ωκεανών, πίεζαν για τον καθορισμό ενός «οδικού χάρτη» μέσω του οποίου θα υλοποιηθεί η δέσμευση «σταδιακής μείωσης» της χρήσης ορυκτών καυσίμων, η οποία είχε συμφωνηθεί πριν από δύο χρόνια στην COP28.
Παρά το γεγονός ότι το πετρέλαιο, το ορυκτό κάρβουνο και το αέριο είναι αιτία της κλιματικής αλλαγής, η δέσμευση της COP28 ήταν η πρώτη ρητή αναφορά στα ορυκτά καύσιμα σε μια διαδικασία συνομιλιών που συνεχίζεται εδώ και 30 χρόνια.
Φορώντας μάσκες με πρόσωπα ηγετών, ακτιβιστές της Oxfam στην COP30 πραγματοποιούν χειρουργική επέμβαση στον πλανήτη Γη (Reuters)
Στη φετινή σύνοδο, η Σαουδική Αραβία και άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες αρνήθηκαν την κατάρτιση οδικού χάρτη, ανέφεραν διαπραγματευτές της συνόδου στο Reuters. Στο σχέδιο συμφωνίας που παρουσίασε η βραζιλιάνικη προεδρία τα ξημερώματα της Παρασκευής, όλες οι αναφορές στα ορυκτά καύσιμα είχαν απαλειφθεί.
Το κείμενο, το οποίο δεν αποκλείεται να αλλάξει στη διάρκεια της ημέρας, θα έπρεπε να εγκριθεί ομόφωνα από σχεδόν 200 χώρες προκειμένου να υιοθετηθεί.
Την Πέμπτη, η προεδρία της COP30 είχε διαβουλεύσεις με κύρια διαπραγματευτικά μπλοκ, μετά τη φωτιά που ξέσπασε στον χώρο της συνόδου και διέκοψε τις συνομιλίες για αρκετές ώρες.
Αν και η COP30 προγραμματίζεται να λήξει αργότερα την Παρασκευή, οι συνομιλίες δεν είναι απίθανο να παραταθούν το Σαββατοκύριακο, όπως συμβαίνει συχνά στις ετήσιες διαπραγματεύσεις για το κλίμα.
Χρηματοδότηση και εμπόριο
Το τελευταίο σχέδιο συμφωνίας ζητά από ακόμα τριπλασιασμό έως το 2030 της οικονομικής βοήθειας προκειμένου να προσαρμοστούν οι φτωχότερες χώρες στην πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής, σε σχέση με τα επίπεδα του 2025.
Δεν διευκρινίζει ωστόσο αν η χρηματοδότηση θα έρθει απευθείας από τα πλούσια κράτη, ή από άλλες πηγές όπως οι αναπτυξιακές τράπεζες και ο ιδιωτικός τομέας. Και αυτό ίσως προκαλεί απογοήτευση στα φτωχότερα κράτη, τα οποία ζητούσαν εγγυήσεις για κρατική χρηματοδότηση.
Ο λόγος είναι ότι οι επενδύσεις για έργα προσαρμογής, όπως η βελτίωση υποδομών ώστε να αντέχουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα, έχει συχνά ζωτική σημασία, προσφέρει όμως περιορισμένη οικονομική απόδοση και δύσκολα προσελκύει ιδιωτικά κονδύλια.
Το σχέδιο συμφωνίας προβλέπει επίσης ότι στις επόμενες τρεις COP θα υπάρξει «διάλογος» για τον ρόλο του εμπορίου στην κλιματική αλλαγή, μια προσπάθεια στην οποία θα συμμετάσχει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου.
Αυτό θα αποτελούσε νίκη για χώρες όπως η Κίνα, οι οποίες εδώ και καιρό ζητούν να ενταχθεί το εμπόριο στις συνομιλίες. Θα έφερνε όμως σε δύσκολη θέση την ΕΕ, καθώς τα αιτήματα για τέτοιου είδους συζητήσεις εστιάζονται συχνά στον συνοριακό φόρο άνθρακα της Ένωσης. Η Νότια Αφρική και η Ινδία έχουν ζητήσει την κατάργηση του φόρου.
