Η πολύωρη έκθεση στον ήλιο δεν είναι πάντοτε απαραίτητη για να αναπτυχθεί μελάνωμα, η πιο επικίνδυνη μορφή δερματικού καρκίνου.
Η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο αυξάνει τον κίνδυνο μελανώματος στο δέρμα. Ωστόσο το μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί και σε σημεία του δέρματος που εκτίθενται ελάχιστα στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου, προειδοποιούν γιατροί από τον Καναδά.
Σε άρθρο τους που δημοσιεύεται στην ιατρική επιθεώρηση CMAJ, την οποία εκδίδει η Καναδική Ιατρική Εταιρεία, παραθέτουν μερικά πράγματα που όλοι πρέπει να ξέρουμε για το μελάνωμα. Να ποια είναι:
Η έκθεση στον ήλιο παίζει σημαντικό ρόλο στο μελάνωμα…
Το μελάνωμα αντιπροσωπεύει μόλις το 1% όλων των δερματικών καρκίνων. Ωστόσο ευθύνεται για τη συντριπτική πλειονότητα των θανάτων από καρκίνο στο δέρμα.
Πολλές μελέτες των τελευταίων ετών έχουν δείξει πως η έκθεση στον ήλιο είναι σημαντικός παράγοντας στην ανάπτυξή του. Στην πραγματικότητα, «το σχεδόν 90% των μελανωμάτων έχουν τα γενετικά χαρακτηριστικά που προκαλούνται από την υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV)», λέει η Dr Kucy Pon, επίκουρη καθηγήτρια Δερματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο.
Η UV μπορεί να προέρχεται από τον ήλιο ή από τις λάμπες που χρησιμοποιούνται σε μηχανήματα όπως τα σολάριουμ.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το μελάνωμα συχνά αναπτύσσεται σε σημεία του σώματος που εκτίθενται πολύ στον ήλιο. Τα σημεία αυτά είναι η πλάτη για τους άνδρες και τα πόδια για τις γυναίκες.
Αρκετά μελανώματα αναπτύσσονται επίσης στον αυχένα, τα μπράτσα, ακόμα και στα αυτιά και στο πρόσωπο.
…αλλά όχι σε όλα τα κρούσματά του
Ωστόσο «μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί οπουδήποτε στο δέρμα. Ακόμα και σε περιοχές του που δεν εκτίθενται στον ήλιο», προσθέτει η Dr Pon.
Αυτή είναι συνήθως η περίπτωση μελανωμάτων σε περιφερειακά τμήματα του σώματος (π.χ. παλάμες, πέλματα) και σε τμήματα που επιστρώνονται από βλεννογόνο.
Στα σημεία αυτά η κύρια αιτία του μελανώματος δεν είναι ο ήλιος. Άλλοι σημαντικοί παράγοντες κινδύνου είναι:
- Η προχωρημένη ηλικία
- Οι πολλοί σπίλοι (ελιές) στο δέρμα
- Η ύπαρξη πολλών άτυπων σπίλων
- Το οικογενειακό ιστορικό μελανώματος
Το μελάνωμα αρχίζει από έναν σπίλο, αλλά όχι κατ’ ανάγκην σκουρόχρωμο
Το μελάνωμα συνήθως αρχίζει από έναν σκουρόχρωμο σπίλο (ελιά), που ξαφνικά αρχίζει να αλλάζει σχήμα, χρώμα, μέγεθος ή/και να αιμορραγεί ή να προκαλεί επίμονο κνησμό.
Στο 10% των περιπτώσεων, όμως, το μελάνωμα αρχίζει από έναν σπίλο που δεν περιέχει μελανίνη. Αυτό έχει ως συνέπεια ο σπίλος να είναι ανοικτόχρωμος έως διαφανής και να μην μοιάζει καθόλου απειλητικός.
Αυτού του είδους το μελάνωμα παρατηρείται συχνά σε ανθρώπους με τύπου 1 δέρμα που χαρακτηρίζεται από:
- Ανοικτό χρώμα δέρματος
- Ανοικτά γαλανά, ανοικτά γκρι ή ανοικτά πράσινα μάτια
- Φυσικά κόκκινα ή ξανθά μαλλιά
- Δέρμα που πάντοτε αναπτύσσει πανάδες, καίγεται, ξεφλουδίζει και ποτέ δεν μαυρίζει όταν εκτίθεται στον ήλιο.
Τα μελανώματα σε ανοικτόχρωμους σπίλους συχνά εντοπίζονται σε τμήματα του δέρματος που εκτίθενται πολύ στον ήλιο. Τέτοια τμήματα είναι το πρόσωπο, ο αυχένας, τα μπράτσα και οι άκρες χείρες.
Η διάγνωση των συγκεκριμένων μελανωμάτων είναι δύσκολη διότι έχουν ροζ, κόκκινο, διαυγές ή φυσιολογικό χρώμα.
Ορισμένοι σπίλοι χρειάζονται άμεση αξιολόγηση από έναν δερματολόγο
Αυτοί είναι οι σπίλοι (ελιές) που παρουσιάζουν:
- Ασύμμετρο σχήμα
- Ακανόνιστα όρια
- Διακύμανση του χρώματός τους
- Διάμετρο μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά του μέτρου
- Αλλαγές στο μέγεθος, το σχήμα, τη διάμετρο ή/και τη μορφολογία τους.
«Η πρώτη ένδειξη του μελανώματος είναι συνήθως ένας ασυνήθιστος σπίλος», τονίζει η Dr Pon. «Ο σπίλος αυτός μπορεί να προϋπήρχε στο δέρμα ή να είναι νέος, να έχει σκούρο χρώμα ή να μοιάζει με μικρό εξόγκωμα στο δέρμα. Οποιοσδήποτε σπίλος ή φακίδα στο δέρμα παρουσιάζει αλλαγή, πρέπει να ελέγχεται δίχως καθυστέρηση από έναν δερματολόγο. Και αυτό, διότι η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να κάνει τη διαφορά στο μελάνωμα».
