Πως η στοματική υγεία προστατεύει από τον κορωνοϊό

Η προστασία από τη λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός Covid-19 μπορεί να εξαρτάται από τη στοματική υγεία. Αυτό υποδηλώνουν ολοένα περισσότερες μελέτες, οι οποίες συσχετίζουν τη στοματική υγεία όχι με τη μόλυνση και με τη νόσηση από τον νέο ιό, αλλά και με τη διασπορά του.

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι με τη λήψη ορισμένων μέτρων που διαφυλάσσουν τη στοματική υγεία, μπορεί να μειώσουμε τον κίνδυνο που διατρέχουμε. Τα σημαντικότερα από αυτά τα μέτρα είναι:

• Ο καθημερινός, προσεκτικός καθαρισμός των δοντιών
• Η χρήση στοματικού διαλύματος όταν την έχει συστήσει ο ειδικός ιατρός
• Η τήρηση των ραντεβού για προληπτικό έλεγχο και θεραπεία των οδοντικών προβλημάτων

Αναπαράγεται στους σιελογόνους αδένες

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη από τις μελέτες, το στόμα αποτελεί κύρια πηγή της λοίμωξης που προκαλεί ο κορωνοϊός. Είναι επίσης κύρια πηγή για την εξάπλωση του επικίνδυνου ιού.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στην πλατφόρμα medRxiv, πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, στο Τσάπελ Χιλ, και από το κρατικό αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Οδοντικής και Κρανιοπροσωπικής Έρευνας (NIDCR).

Όπως έδειξε, ο κορωνοϊός εισβάλλει στους σιελογόνους αδένες όπου αναπαράγεται. Όταν το μολυσμένο σάλιο φθάσει στη γαστρεντερική οδό ή στους πνεύμονες, η συνέπεια μπορεί να είναι παρατεταμένη νόσος και πνευμονία.

Οι ερευνητές γράφουν στο άρθρο τους πως η μελέτη τους είναι η πρώτη που αναγνωρίζει το στόμα ως κύρια θέση της λοίμωξης που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός. Τονίζουν επίσης πως τα ευρήματά τους υποδεικνύουν τη μόλυνση του στόματος ως μια υποτιμημένη πηγή διασποράς του νέου κορωνοϊού.

Ταυτοχρόνως, όμως, ενισχύουν τον προστατευτικό ρόλο της μάσκας προσώπου και της τήρησης απόστασης ασφαλείας από άλλα άτομα.

Προειδοποιήσεις από το καλοκαίρι

«Τα νέα ευρήματα αλλά και αρκετά προγενέστερα υποδηλώνουν ότι η λοίμωξη της στοματικής κοιλότητας από τον κορωνοϊό μπορεί να συμβάλλει στην ασυμπτωματική μετάδοση του ιού», σχολιάζει η ορθοδοντικός παίδων και ενηλίκων Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, γενική γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Ορθοδοντικών  Ναρθήκων (ΕΕΟΝ).

Και συνεχίζει: «Ο κίνδυνος αυτός είχε αναγνωριστεί νωρίς στην πορεία της πανδημίας. Ήδη από τον περασμένο Ιούνιο η Γερμανική Εταιρεία Οδοντιατρικής, Στοματικής και Ορθοδοντικής Υγείας (Deutsche Gesellschaft für Zahn-, Mund- und Kieferheilkunde, DGZMK) είχε τονίσει τη σημασία της οδοντικής φροντίδας την εποχή της πανδημίας. Όπως είχε ανακοινώσει, η καλή στοματική υγεία μπορεί να προλαμβάνει ιδιαιτέρως τη σοβαρή νόσο COVID-19».

Που οφείλεται η συσχέτιση

Όπως εξηγούν οι ειδικοί, το ιικό φορτίο είναι υψηλότερο στον οροφάρυγγα, τον ρινοφάρυγγα και το σάλιο (δηλαδή στη μύτη και στο στόμα). Γι’ αυτό τον λόγο, είναι πιθανό οι συγκεκριμένες ανατομικές δομές να «τροφοδοτούν» με τον κορωνοϊό τα κατώτερα τμήματα του αναπνευστικού. Έτσι, χρησιμεύουν ως κύριες δεξαμενές της μετάδοσης του κορωνοϊού σε άλλα άτομα, αλλά και της πνευμονίας.

Ωστόσο η καλή στοματική υγεία και η οδοντική προφύλαξη ενισχύουν την ανοσολογική αντίδραση στο στόμα. Αυτό πιθανώς έχει ως αποτέλεσμα:

• Να παρεμποδίζεται η εισβολή του κορωνοϊού στον οργανισμό
• Να μετριάζεται η πορεία της λοίμωξης που προκαλεί ο κορωνοϊός
• Να παρεμποδίζεται η διασπορά του ιού

«Είναι γνωστό πως η υγιής στοματική κοιλότητα δρα ως φραγμός εναντίον πολλών παθογόνων. Σε αυτά ως φαίνεται συμπεριλαμβάνεται ο νέος κορωνοϊός», λέει η κυρία Δούμα-Μιχελάκη. «Υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που δείχνουν πως στις περιοχές με ελλιπή στοματική υγεία και αυξημένα ποσοστά περιοδοντίτιδας, υπάρχει μεγαλύτερη διασπορά της σοβαρής μορφής της λοίμωξης COVID-19».

Κοινοί κίνδυνοι

Πώς θα μπορούσε όμως να συσχετίζεται η λοίμωξη που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός με την στοματική υγεία; Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην ιατρική επιθεώρηση British Dental Journal, οι τρεις κύριοι παράγοντες κινδύνου για σοβαρές επιπλοκές στη νόσο COVID-19 είναι ο διαβήτης, η υπέρταση και η καρδιαγγειακή νόσος.

Και οι τρεις αυτές καταστάσεις σχετίζονται επίσης με τα παθολογικά βακτήρια στο στόμα και με την περιοδοντική νόσο.

Επιπλέον, τα περιοδοντικά βακτήρια εμπλέκονται στη συστηματική φλεγμονή, τη βακτηριαιμία και την πνευμονία. Πρόκειται για τρία προβλήματα που παρατηρούνται συχνά στους ασθενείς με σοβαρή μορφή της λοίμωξης COVID-19.

Επομένως, η κακή στοματική υγεία μπορεί να είναι παράγοντας κινδύνου για επιπλοκές της νόσου COVID-19, κυρίως στους ασθενείς με διαβήτη, υπέρταση ή καρδιαγγειακά προβλήματα.

Το σάλιο καταπολεμά τους ιούς

Σε ένα άλλο δημοσίευμα στην ιατρική επιθεώρηση Oral Diseases, αναφέρεται ότι το σάλιο έχει ισχυρές αντιϊικές ιδιότητες. Αυτές οφείλονται στα υψηλά επίπεδα πρωτεϊνών και πεπτιδίων με αντιϊική δράση που περιέχει.

Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει πως ορισμένες από αυτές τις πρωτεΐνες καταπολεμούν τους άλλους κορωνοϊούς που προσβάλλουν τον άνθρωπο. Είναι λοιπόν πολύ πιθανό να καταπολεμούν και τον νέο ιό, εκτιμούν οι ερευνητές.

Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι η ελλιπής παραγωγή σιέλου ανοίγει το δρόμο στις οξείες αναπνευστικές λοιμώξεις. Αυτό οφείλεται στο ότι διαταράσσει τον βλεννογόνο της στοματικής κοιλότητας αλλά και των αεραγωγών, με τους οποίους υπάρχει διασύνδεση.

Η έλλειψη σάλιου προκαλεί επίσης φτωχή στοματική υγεία. Είναι λοιπόν πιθανό μέσω αυτού του μηχανισμού να αυξάνεται και ο κίνδυνος μόλυνσης από το νέο κορωνοϊό.

Και τα στοματικά διαλύματα

Πιο πρόσφατα ακόμα, γερμανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση The Journal of Infectious Diseases κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μερικά στοματικά διαλύματα με συγκεκριμένα συστατικά μπορεί να μειώνουν το ιικό φορτίο στο σάλιο.

Με αυτό τον τρόπο μπορεί να μειώνουν τον κίνδυνο να μεταδοθεί ο νέος κορωνοϊός σε άλλα άτομα, εκτίμησαν οι επιστήμονες.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο νέος κορωνοϊός μεταδίδεται κυρίως με μικροσκοπικά σταγονίδια που εκπέμπουν οι ασθενείς από το στόμα ή τη μύτη τους, όταν:

• Βήχουν
• Φταρνίζονται
• Μιλούν
• Ανασαίνουν βαριά

Τι να κάνετε

«Καθώς ο κορωνοϊός εξαπλώνεται ασταμάτητα, έχει μεγάλη σημασία για όλους μας να βρισκόμαστε στην καλύτερη δυνατή ανοσολογική κατάσταση εάν μολυνθούμε από αυτόν», τονίζει η κυρία Δούμα-Μιχελάκη.

Ωστόσο, προσθέτει, η ουλίτιδα, η περιοδοντική νόσος ή κάθε άλλο οδοντικό πρόβλημα που δεν αντιμετωπίζεται, ισοδυναμούν με ανοιχτή πληγή στο στόμα. Σε τέτοια περίπτωση, ο στόχος της καλής ανοσίας δεν θα επιτευχθεί. Δεν πρέπει, λοιπόν, να αναβάλλουμε την προληπτική ή θεραπευτική επίσκεψη στον οδοντίατρο και στον ορθοδοντικό. «Είναι σημαντική για να αντιμετωπιστούν εγκαίρως και σωστά τυχόν προβλήματα», τονίζει.

Απαραίτητο είναι ακόμα να λαμβάνονται όλα τα μέτρα για καλή στοματική υγεία. Η κυρία Δούμα-Μιχελάκη συνιστά ακόμα:

• Να βουρτσίζετε σχολαστικά τα δόντια σας τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα (ιδανικά τρεις), καθαρίζοντας τα ενδιάμεσα διαστήματα με οδοντικό νήμα
• Να επισκέπτεστε τον ειδικό κάθε 6 μήνες για έλεγχο και προληπτικό καθαρισμό των δοντιών. Στο πλαίσιο της επίσκεψης θα σας συμβουλεύσει αν και τι είδους στοματικά διαλύματα χρειάζεστε.
•  Να περιορίσετε την κατανάλωση ζάχαρης και ανθρακικού.
•  Να περιορίσετε το αλκοόλ και να μην καπνίζετε.

«Η στοματική υγεία είναι σημαντική για την υγεία όλου του σώματος και δεν πρέπει να την αμελούμε για κανένα λόγο», καταλήγει η ειδικός.