Ένα από τα πιο σπουδαία μεταβυζαντινά μοναστήρια του νομού Ιωαννίνων συναντάται στο μικροσκοπικό νησάκι της λίμνης των Ιωαννίνων.
Ο λόγος για την Ιερά Μονή Νικολάου των Φιλανθρωπηνών, που οφείλει την ονομασία της στην ομώνυμη αριστοκρατική οικογένεια που εγκαταστάθηκε στην πόλη της Ηπείρου το 1204, μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης.
Γνωστή και ως Μονή Σπανού, ιδρύθηκε το 1291-1292 από τον ιερέα Μιχαήλ Φιλανθρωπινό, ενώ κατά τον 16ο αιώνα έζησε μια περίοδο ιδιαίτερης ακμής. Δυστυχώς, στα τέλη του 19ου εγκαταλείφθηκε και προσαρτήθηκε στη γειτονική Μονή Ελεούσης.
Από την αρχική μονή σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό -χτισμένο σε ένα σημείο που εφάπτεται με απότομο βράχο, εκεί όπου υπάρχει το σπήλαιο- ασκηταριό των πρώτων μοναχών- με τις τοιχογραφίες του να αποτελούν και από τα πιο χαρακτηριστικά της σημεία.
Η τεχνοτροπία τους ανήκει στη λεγόμενη σχολή «Βορειοδυτικής Ελλάδας» και χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα. Στις πιο εντυπωσιακές και ιδιαίτερες όλων εκείνη των 7 σοφών της Αρχαίας Ελλάδας, ένα σπάνιο φαινόμενο για τη χριστιανική εκκλησία. Πρόκειται για το σημαντικότερο αξιοθέατο στο νησάκι των Ιωαννίνων, με το ναό της μονής να λειτουργεί ορισμένες φορές το χρόνο.
