Μπορεί σήμερα η ψήφος να είναι ένα δικαίωμα όλων συνταγματικά κατοχυρωμένο, όμως, οι Ελληνίδες χρειάστηκαν να αγωνιστούν επί δεκαετίες για να πετύχουν το αυτονόητο: να έχουν και εκείνες το δικαίωμα του εκλέγειν, αλλά και εκλέγεσθαι. Ήταν τον Φεβρουάριο του 1930, όταν με προεδρικό διάταγμα αναγνωρίσθηκε το δικαίωμα στις Ελληνίδες να ψηφίζουν. Αλλά δεν αφορούσε όλες τις γυναίκες, παρά μόνο εκείνες που ήταν άνω των 30 ετών και είχαν απολυτήριο τουλάχιστον δημοτικού. Και μόνο για τις δημοτικές εκλογές.
Η πρώτη φορά που οι Ελληνίδες προσήλθαν στις κάλπες ήταν στις δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου το 1934. Οι αγώνες, όμως, δε σταμάτησαν και όλο και περισσότερες γυναικείες οργανώσεις και φωνές πίεζαν για να αποκτήσουν οι γυναίκες ίσα δικαιώματα με τους άνδρες και να έχουν κι εκείνες φωνή στη διαδικασία των εκλογών, αλλά και το δικαίωμα να εκλέγονται. Αυτό ήρθε σχεδόν 20 χρόνια μετά και συγκεκριμένα στις 28 Μαΐου του 1952, οπότε κι έγινε η πλήρης κατοχύρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών.
Η πρώτη δήμαρχος στην Αμαλιάδα
Μέχρι να φτάσουμε να δούμε μία γυναίκα να εκλέγεται μέσω της διαδικασίας της κάλπης και να αποκτά κάποιο αξίωμα, στην Αμαλιάδα συναντάμε την πρώτη Ελληνίδα δήμαρχο. Μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων και την απελευθέρωση της πόλης της Ηλείας, στις 5 Σεπτεμβρίου του 1944, ο κόσμος εξέλεξε δια βοής μία 15μελή Επιτροπή Λαϊκής Αυτοδιοίκησης και μεταξύ των μελών της ήταν και η Μαρίκα Μπότση – Τσαπαλίρα. Έξι ημέρες αργότερα, η Επιτροπή Λαϊκής Αυτοδιοίκησης την υπέδειξε ως δήμαρχο της Αμαλιάδας κι έγινε, έτσι, η πρώτη γυναίκα δήμαρχος στην Ελλάδα. Ωστόσο, μετά από 101 ημέρες παραιτήθηκε.
Η Μαρίκα Μπότση – Τσαπαλίρα ήταν αδελφή των Αργύρη Μπότση και Νικολάου Μπότση, εκδοτών των εφημερίδων Ακρόπολις και Απογευματινή. Δραστηριοποιήθηκε στον Σοσιαλιστικό Όμιλο Γυναικών και σπούδασε στη Φαρμακευτική Σχολή Αθηνών και έπειτα στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1924 εξελέγη μέλος στο πρώτο διοικητικό συμβούλιο του Συνδέσμου Ελληνίδων Επιστημόνων, του οποίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος. Μετά την παραίτησή της από τον δημαρχικό θώκο, επέστρεψε στο φαρμακείο που διατηρούσε.
Η δισέγγονη του Καποδίστρια η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα δήμαρχος
Στις εκλογές που διεξήχθησαν το 1954, δήμαρχος Κερκυραίων εκλέχθηκε για δεύτερη φορά ο Σταμάτης Δεσύλλας, σύζυγος της Μαρίας Καποδίστρια. Όμως, έναν χρόνο αργότερα, τα Χριστούγεννα του 1955, πεθαίνει αιφνίδια από καρδιακή προσβολή, σε ηλικία μόλις 61 ετών. Άμεσα ξεκίνησε η διαδικασία για τη διάδοχη κατάσταση.
Αλλά αποδείχθηκε πως δεν ήταν και το πιο εύκολο πράγμα, καθώς υπήρχαν δύο απόψεις. Η μία – την οποία υποστήριζε η πλευρά του εκλιπόντος – ήταν να βρεθεί ένας δήμαρχος κοινής αποδοχής, προκειμένου να διασφαλιστεί η αρμονική συνεργασία. Και η άλλη – που υποστήριζε το αντίπαλο στρατόπεδο, αυτό του Σπύρου Θεοτόκη – ήταν να παραιτηθεί ολόκληρο το δημοτικό συμβούλιο και ο νέος δήμαρχος να επιλέξει ελεύθερα τους συνεργάτες του.
Στα ονόματα που «έπεσαν» στο τραπέζι για την υποψηφιότητα του δημάρχου, ήταν κι εκείνο της χήρας του Σταμάτη Δεσύλλα, η οποία μπορούσε να συνεχίσει το έργο του. Άλλωστε, οι δυο τους όλα τα χρόνια της κοινής τους ζωής είχαν αναπτύξει έντονη φιλανθρωπική και κοινωνική δραστηριότητα και προσφορά. Στην πρόταση για την Μαρία Δεσύλλα – Καποδίστρια δεν ήταν λίγοι εκείνοι που εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους.
Τον Μάρτιο του 1956, προκηρύχτηκαν κι επίσημα οι αναπληρωματικές για τις 15 Απριλίου. Η Μαρία Δεσύλλα αποφασίζει να κατέβει ως υποψήφια δήμαρχος Κέρκυρας, κατόπιν προτροπής και των δημοτικών συμβούλων. Η δισέγγονη του Καποδίστρια μένει μακριά από κομματικές δεσμεύσεις. Ωστόσο, οι αντίπαλοι την πολεμούν, ενώ κάποιοι εξ’ αυτών δεν παραλείπουν να αφήσουν μπηχτές για το φύλο της και κατά πόσο μία γυναίκα μπορεί να ανταπεξέλθει στα καθήκοντά της στα κοινά. Μην ξεχνάμε, πως έχουν περάσει μόλις 4 χρόνια, από τότε που η γυναίκα κατέκτησε το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι.
Ο κόσμος της Κέρκυρας, όμως, δεν δείχνει να επηρεάζεται από τις επιθέσεις που δέχεται, ούτε να προβληματίζεται που είναι γυναίκα. Κι έτσι, της δίνει μία πανηγυρική νίκη, κερδίζοντας τη δημαρχία με το εντυπωσιακό ποσοστό του 52,11%, συγκεντρώνοντας 5.365 ψήφους σε 10.207 ψηφοφορήσαντες.
Όπως αναφέρει η Καθημερινή σε παλαιότερο δημοσίευμά της, η Μαρία Δεσύλλα – Καποδίστρια ως δήμαρχος δεν εισέπραξε ποτέ τη δημαρχιακή αποζημίωση, την οποία μοίραζε σε άπορους πολίτες της Κέρκυρας. Ωστόσο, το 1959 δεν επανεξελέγη. Αξίζει να σημειωθεί πως το 1956 εκτός από την εκλογή της πρώτης γυναίκας δημάρχου, είχαμε στις βουλευτικές εκλογές την είσοδο στο Ελληνικό Κοινοβούλιο της Λίνας Τσαλδάρη με την ΕΡΕ και της Βάσως Θανασέκου με την Δημοκρατικής Ένωσης. Μάλιστα, η Λίνα Τσαλδάρη έγινε και η πρώτη γυναίκα – υπουργός, αναλαμβάνοντας το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας στην κυβέρνηση Καραμανλή.
Ποια ήταν η Μαρία Δεσύλλα-Καποδίστρια
Γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου του 1898 στην Αθήνα και ήταν εγγονή δισέγγονη του Γεωργίου Καποδίστρια, αδερφού του Ιωάννη Καποδίστρια. Μεγάλωσε σε ένα καλλιεργημένο περιβάλλον, αποκτώντας όλα τα εφόδια και γνώσεις, ενώ από μικρή είχε έντονο το αίσθημα της κοινωνικής προσφοράς, που στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο θα την φέρει εθελόντρια στον Ερυθρό Σταυρό. Η Μαρία παντρεύτηκε νεαρή τον διπλωμάτη Λουδοβίκο Σκάρπα, από την Κέρκυρα, αποκτώντας δύο κόρες. Ωστόσο, ο γάμος τους δεν μακροημέρευσε και το 1928 χώρισαν.
Μετά το διαζύγιο εγκαταστάθηκε με τις κόρες της στο αγαπημένο της νησί την Κέρκυρα, που αποτελούσε αγαπημένο μέρος και για τον πρόγονό της, τον Καποδίστρια. Άλλωστε, σην κατοχή της είχε και την εξοχική κατοικία της οικογένειας, στη θέση Κουκουρίτσα, αναλαμβάνοντας και τη συντήρησή της.
Το 1935 παντρεύτηκε τον Κερκυραίο βιομήχανο Σταμάτη Δεσύλλα, με τον οποίο ανέπτυξαν τα επόμενα χρόνια έντονη φιλανθρωπική δράση. Η Μαρία Δεσύλλα το 1979 δώρισε την εξοχική κατοικία, στην Αναγνωστική Εταιρία Κερκύρας, τη Φιλαρμονική Εταιρία Κερκύρας και την Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών, με σκοπό τη δημιουργία Μουσείου το οποίο να στεγάζει τα διασωθέντα προσωπικά αντικείμενα του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδος, καθώς και προσωπογραφίες και έπιπλα εποχής που ανήκαν στην οικογένεια. Έφυγε από τη ζωή στις 15 Αυγούστου του 1980.
