Ελληνικό τεστ ανιχνεύει τη δυσλεξία από τα… μάτια

Ένα ψηφιακό τεστ, που μπορεί να διαγνώσει με αντικειμενικό τρόπο τη δυσλεξία μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας, ανέπτυξε ομάδα Ελλήνων επιστημόνων. Η μέθοδος ονομάζεται R.A.D.A.R και καταγράφει 25 παραμέτρους της κινήσεως των ματιών, ενόσω το παιδί διαβάζει σιωπηλά ένα κείμενο στην οθόνη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Τα στοιχεία που συλλέγονται, αναλύονται στη συνέχεια από ειδικό λογισμικό το οποίο αξιολογεί:

• Το επίπεδο συγκέντρωσης
• Την δυνατότητα αποκωδικοποίησης και σύνθεσης των λέξεων
• Την αναγνωστική ευχέρεια.

Με αυτό τον τρόπο εξετάζεται το αναγνωστικό «μονοπάτι» που ακολουθεί το παιδί όταν διαβάζει. Εάν διαπιστωθεί ότι «χάνει» κάποιες λέξεις ή γράμματα ή υπάρχει οποιαδήποτε άλλη δυσχέρεια ή ανεπάρκεια στην ανάγνωση, παραπέμπεται σε ειδικούς επιστήμονες (π.χ. λογοθεραπευτές, ειδικούς παιδαγωγούς κ.λπ.).

Όπως εξηγεί ο επινοητής της μεθόδου Ιωάννης Μ. Ασλανίδης, πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Οφθαλμολογίας και καθηγητής Οφθαλμολογίας στα Πανεπιστήμια Weill Cornell (ΗΠΑ) και Wenzhou (Κίνα), η μέθοδος R.A.D.A.R. αξιολογεί εύκολα και γρήγορα την αναγνωστική ευχέρεια ενός παιδιού.

«Είναι η πρώτη φορά που υπάρχει η δυνατότητα να καταγραφούν συγκεκριμένες ποσοτικές μετρήσεις σχετικά με ένα πλήθος παραμέτρων που επηρεάζουν την αναγνωστική ικανότητα ενός ατόμου», λέει. «Η εξέταση είναι εξ ολοκλήρου ψηφιακή, γρήγορη και φιλική προς τον αναγνώστη. Δεν είναι καθόλου παρεμβατική, με δεδομένο ότι το μόνο που έχουν να κάνουν τα παιδιά είναι να διαβάσουν ένα κείμενο από μία οθόνη».

Ο κ. Ασλανίδης και οι συνεργάτες του ανέπτυξαν τη μέθοδο έπειτα από 10 χρόνια ερευνών. Κίνητρο για την έρευνά τους υπήρξε περιστατικό δυσλεξίας στο στενό οικογενειακό περιβάλλον του καθηγητή. Το περιστατικό αυτό τον ώθησε να αναζητήσει μία νέα διαγνωστική μέθοδο, η οποία θα έπρεπε να είναι αντικειμενική και όχι υποκειμενική όπως οι υπάρχουσες.

Πάσχει ένα στα πέντε παιδιά

Οι μαθησιακές δυσκολίες και ιδίως η δυσλεξία είναι πολύ συνηθισμένες. Υπολογίζεται ότι ένα στα πέντε παιδιά ταλαιπωρείται από κάποια από αυτές, με συνέπεια να αντιμετωπίζει προβλήματα στο σχολείο.

Για τη διάγνωσή της σε πολλές χώρες του κόσμου εφαρμόζονται προγράμματα μαζικού ελέγχου των παιδιών, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της σχολικής ζωής.

Ωστόσο στη χώρα μας δεν γίνεται συστηματικός έλεγχος των μαθητών για δυσλεξία και, γενικότερα, για μαθησιακές δυσκολίες. Το επακόλουθο είναι σε πολλές περιπτώσεις να καθυστερεί για πολλά χρόνια η διάγνωση, με σοβαρές συνέπειες για το παιδί.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας του 2015 στην χώρα μας:

• Το 31,6% των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες διακόπτουν τη σχολική φοίτηση. Το αντίστοιχο ποσοστό σε μαθητές χωρίς μαθησιακές δυσκολίες είναι μόλις 9,4%.
• Το 75% των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν διαφορετικά κοινωνικοσυναισθηματικά χαρακτηριστικά από τους λοιπούς συμμαθητές τους.
• Το 21% των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες βρίσκονται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση πέντε τάξεις πιο κάτω από το κανονικό.

Δεν υποκαθιστά τους ειδικούς

Όπως αναφέρει ο κ. Ασλανίδης, η μέθοδος R.A.D.A.R. δεν υποκαθιστά σε καμία περίπτωση τους ειδικούς επιστήμονες στη διάγνωση της δυσλεξίας. «Λειτουργεί απλώς ως ένα επιπλέον εργαλείο στα χέρια τους», τονίζει. «Το εργαλείο αυτό παρέχει σημαντικές πληροφορίες, που μπορεί να φανούν χρήσιμες και κρίσιμες στην διάγνωση και την εξατομικευμένη θεραπευτική παρέμβαση».

Το τεστ R.A.D.A.R. μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να ελεγχθεί η αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής παρέμβασης σε μαθητές με δυσλεξία.

Το τεστ μπορεί να αναγνωρίσει μέσα σε 10 λεπτά αν το αναγνωστικό «μονοπάτι» ενός παιδιού είναι τυπικό ή όχι.

Επιπλέον, μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του φαινομένου της προσποιητής δυσλεξίας. Κατ’ αυτήν, μαθητές και φοιτητές επιδιώκουν να εξετάζονται μόνο προφορικά στα μαθήματά τους, πιστεύοντας λανθασμένα ότι η προφορική εξέταση είναι πιο εύκολη από την γραπτή.

Συνεργασίες με ΗΠΑ και Βρετανία

Το λογισμικό της μεθόδου βασίζεται σε κατοχυρωμένους αλγόριθμους, καθώς διαθέτει αναγνωρισμένη πατέντα στην ΕΕ και στις ΗΠΑ. Επιπλέον, εν εξελίξει βρίσκονται συνεργασίες με τα Πανεπιστήμια του Harvard και του Cardiff Metropolitan. Άμεσα, εξ άλλου, αρχίζουν έρευνες στα σχολεία Caroll και Bridge Boston Charter στη Βοστώνη.

Το τεστ R.A.D.A.R. θα είναι άμεσα διαθέσιμη από την 1η Απριλίου σε Αθήνα, Ηράκλειο και Θεσσαλονίκη, καθώς και στην Κύπρο. Αργότερα θα αρχίσει να εφαρμόζεται και σε άλλες περιοχές.

Σημειώνεται ότι ο όρος R.A.D.A.R αποτελεί αρκτικόλεξο των αγγλικών λέξεων Rapid Assessment for Dyslexia and Abnormalities in Reading (Ταχεία Αξιολόγηση Δυσλεξίας & Ανωμαλιών στην Ανάγνωση).

Το σύστημα παρουσίασαν σε ειδική εκδήλωση ο κ. Ασλανίδης και οι συνεργάτες του κ.κ. Στέλιος Σμυρνάκης, αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Harvard και Γιώργος Κυμιωνής, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Νοσοκομείου Jules Gonin της Ελβετίας και του ΕΚΠΑ.