Όπως και οι ενήλικες, έτσι ακριβώς και τα παιδιά έρχονται συχνά στην καθημερινότητά τους αντιμέτωπα με το άγχος. Πολλές υποχρεώσεις, συγκρούσεις στην οικογένεια, προβλήματα με τους συνομηλίκους. Όλα αυτά μπορούν να προκαλέσουν στα παιδιά έντονο στρες, που έχει αντίκτυπο στην υγεία τους.
Μήπως το παιδί σου έχει στρες;
Μεγάλος αριθμός ερευνών ασχολείται με το άγχος των ανθρώπων και πως αυτό εξωτερικεύεται. Τα παιδιά που βρίσκονται σε μια στρεσογόνο περίοδο συνηθίζουν να το εκδηλώνουν με έντονες συμπεριφορές και συναισθήματα. Το πιο σύνηθες παράδειγμα είναι η ανικανότητα συγκέντρωσης και η κόπωση. Πολλές φορές όμως το παιδί που έχει στρες παρουσιάζει επίσης τάση για επιθετικότητα ή κρίσεις πανικού. Οι επαναλαμβανόμενοι εμετοί είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό που εμφανίζονται λίγο πριν το παιδί αντιμετωπίσει μια δυσάρεστη κατάσταση. Διαταραχές ύπνου και διατροφής, χαμηλή σχολική επίδοση, αϋπνίες, κλάματα, τρίξιμο δοντιών, τικ αποτελούν τα συνηθέστερα παραδείγματα ενδείξεων της ύπαρξης στρες στο παιδί.
Πώς βοηθάμε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν το άγχος
Το βασικό για την αντιμετώπιση τους στρες από ένα παιδί είναι να μάθει πρώτα να το αναγνωρίζει και να το καταλαβαίνει. Πρέπει να ακούει το σώμα του και να μην φοβάται να παραδεχτεί τα συναισθήματά του γύρω από αυτό.
Γνωριμία με το άγχος
Ενθάρρυνε το παιδί να γράψει ποια πράγματα ή καταστάσεις του προκαλούν ανησυχία στην καθημερινή του ζωή. Τι μπορεί να είναι για το παιδί το στρες; Ένας κόμπος στο στομάχι όταν έχεις χαθεί στο δρόμο, όταν νιώθεις πως όλα τα κάνεις λάθος, ή ακόμα όταν θέλεις να παραγγείλεις πίτσα και δεν βρίσκεις το τηλέφωνο ενώ πεινάς σαν λύκος;
Εξήγησε στο παιδί τι πραγματικά είναι το στρες και πώς να ξεχωρίζει το θετικό άγχος από το αρνητικό. Τα παιδιά πρέπει να κατανοήσουν πως μερικές φορές μπορεί να νιώθουν νευρικότητα, αλλά το σώμα τους να νιώθει καλά. Αυτό το είδος στρες μπορεί να το βοηθήσει να καταφέρει κάποια πράγματα. Για να το βοηθήσεις να το καταλάβει αυτό, μπορείς να του ζητήσεις να γράψει μια πραγματική ή φανταστική κατάσταση στρες που το κάνει να αποδίδει καλύτερα. Για παράδειγμα, όταν σε εξετάζει ο δάσκαλος ή όταν έχεις κανονίσει το πρώτο σου ραντεβού. Αντίθετα, όταν λειτουργούμε σε πολύ υψηλά ή χαμηλά επίπεδα άγχους, είμαστε αναποτελεσματικοί.
Μίλησε στο παιδί για τα βραχυχρόνια συμπτώματα του στρες. Η καρδιά χτυπάει πιο γρήγορα, ιδρώνουμε, αναπνέουμε με ταχύτερους ρυθμούς, χαλάει η διάθεσή μας, παίρνουμε λάθος αποφάσεις, κάνουμε αρνητικές σκέψεις, είμαστε απρόσεκτοι. Ρώτησε αν έχει νιώσει κάποιο από αυτά και στη συνέχεια εξήγησέ του τα μακροχρόνια συμπτώματα και πως αυτά οδηγούν και σε άλλες ασθένειες, όπως πονοκεφάλους, δερματίτιδες, αισθήματα κόπωσης, αλλαγές στην όρεξή του.
Πώς θα βοηθήσεις το παιδί να διαχειριστεί το άγχος
Μην έχεις μεγάλες απαιτήσεις και προσδοκίες και μην προγραμματίζεις τα πάντα. Τα παιδιά σήμερα παρακολουθούν με προσοχή για 7 ώρες τα σχολικά μαθήματα, στη συνέχεια κάνουν τις εξωσχολικές δραστηριότητές τους, γυρίζουν σπίτι για να τελειώσουν τα μαθήματά τους και να κοιμηθούν, ώστε να αρχίσουν ξανά την επόμενη. Οι γονείς πρέπει να σιγουρευτούν πως μες την βδομάδα, υπάρχει και χρόνος για ξεκούραση. Ο ύπνος πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα. Αυτό θα βοηθήσει και στην μείωση του άγχους, αλλά και στην βελτίωση των επιδόσεών τους.
Άφησε στο παιδί χρόνο για παιχνίδι. Το παιχνίδι έχει καταπληκτικές εκπαιδευτικές ιδιότητες, καθώς ενδυναμώνει τις νοητικές ικανότητες του παιδιού, όπως είναι η γλώσσα, η λογική σκέψη και η δημιουργικότητα, ενώ το ομαδικό παιχνίδι αυξάνει τις κοινωνικές δεξιότητες. Έχει, όμως, και «θεραπευτικές» ιδιότητες. Μέσα από τις ιστορίες που φτιάχνουν τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να αναπαραστήσουν τους προβληματισμούς τους, να επιλύσουν συγκρούσεις και να εκτονώσουν το άγχος τους. Ένα παιδί μπορεί να αισθάνεται άσχημα να συζητήσει με τη μητέρα του ότι στο σχολείο κάτι που το αγχώνει.
Δίδαξε στο παιδί τεχνικές χαλάρωσης. Τόνισέ του ότι η άσκηση αυξάνει την ενεργητικότητά μας, ενώ μειώνει το στρες. Είναι σημαντικό να δίνουμε το σωστό παράδειγμα πρώτα, δείχνοντας χαλαροί και ψύχραιμοι να αντεπεξέλθουμε έντονες καταστάσεις.
Επίτρεψε στο παιδί να κάνει λάθη. Δεν θα πρέπει να διστάζει να εκφράζει τα αρνητικά συναισθήματα, ούτε είναι φτιαγμένο για να τα κάνουν όλα τέλεια. Αν χρειαστεί να διατυπώσεις κριτική ξεκίνησε με το θετικό στοιχείο ή με την αναγνώριση του συναισθήματος του παιδιού, ώστε να μην νιώσει απόρριψη. Άλλωστε, η ικανότητα ενός ατόμου να αναγνωρίζει και να αποδέχεται τα συναισθήματά του, θετικά και αρνητικά, βοηθά στην καλή ψυχική υγεία.
Πάνω απ’ όλα, τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν ότι για να αποφύγουν το στρες, θα πρέπει να ζουν μια ισορροπημένη ζωή. Δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς άγχος, όταν δεν έχεις μάθει να το διαχειρίζεσαι.
